محمّد
(مُ حَ مَّ) [ ع . ] (اِمف .) ستوده شده، ستایش شده .
عمومی : Mohammad , Mohammed , Muhammad
ستوده-بغایت ستوده-پسندیده-مفتخر شده-ستایش شده
mohammed ==> محمد
[م َ م]
{ع مص}
حمد. مَحمَد. مَحمدَة. مَحَمدَة. ستودن .* راضی شدن .* شکر کردن .* ادای حق کسی کردن . (منتهی الارب ).
{ع مص}
حمد. مَحمَد. مَحمدَة. مَحَمدَة. ستودن .* راضی شدن .* شکر کردن .* ادای حق کسی کردن . (منتهی الارب ).
[م َ م َ]
{ع مص}
مَحمد. رجوع به مَحمد شود.
{ع مص}
مَحمد. رجوع به مَحمد شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{ع ص}
ستوده . (نصاب ). به غایت ستوده . ستایش شده .* آنکه خصال پسندیده وی بسیار است . (از اقرب الموارد).
{ع ص}
ستوده . (نصاب ). به غایت ستوده . ستایش شده .* آنکه خصال پسندیده وی بسیار است . (از اقرب الموارد).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
از ملوک خاندان بادوسپان ملوک کجور مازندران (975 - 984 ه' . ق.). (یادداشت به خط مرحوم دهخدا).
{اخ}
از ملوک خاندان بادوسپان ملوک کجور مازندران (975 - 984 ه' . ق.). (یادداشت به خط مرحوم دهخدا).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
بیست و پنجمین ازخاندان چنگیزی در ماوراءالنهر از اولوس جغتای (از حدود 743 تا 744 ه' . ق.). (طبقات سلاطین اسلام ص 216).
{اخ}
بیست و پنجمین ازخاندان چنگیزی در ماوراءالنهر از اولوس جغتای (از حدود 743 تا 744 ه' . ق.). (طبقات سلاطین اسلام ص 216).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
پنجمین سلطان عثمانی (805 - 816 ه' . ق.)، معروف به سلطان محمدخان اول (ترجمه طبقات سلاطین اسلام ص 75). رجوع به عثمانی و آل عثمان شود.
{اخ}
پنجمین سلطان عثمانی (805 - 816 ه' . ق.)، معروف به سلطان محمدخان اول (ترجمه طبقات سلاطین اسلام ص 75). رجوع به عثمانی و آل عثمان شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
دوازدهمین از امرای آق قویونلو (906 - 907 ه' . ق). (ترجمه طبقات سلاطین اسلام ص 227).
{اخ}
دوازدهمین از امرای آق قویونلو (906 - 907 ه' . ق). (ترجمه طبقات سلاطین اسلام ص 227).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
سوره چهل و هفتمین از سور قرآن کریم و آن مدنیه وچهل آیت است و پس از احقاف و پیش از فتح واقع است .
{اخ}
سوره چهل و هفتمین از سور قرآن کریم و آن مدنیه وچهل آیت است و پس از احقاف و پیش از فتح واقع است .
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
سومین از امرای عبادی (بنوعباد) اشبیلیه معروف به محمدثانی عبادی المعتمدبن عباد (461 - 484 ه' . ق.) و کنیت او ابوالقاسم است . (معجم الانساب و الاسرات ج 1 ص 86).
{اخ}
سومین از امرای عبادی (بنوعباد) اشبیلیه معروف به محمدثانی عبادی المعتمدبن عباد (461 - 484 ه' . ق.) و کنیت او ابوالقاسم است . (معجم الانساب و الاسرات ج 1 ص 86).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ششمین اتابک سلغری فارس (از 658 تا 660 ه' . ق). (ترجمه طبقات سلاطین اسلام ص 156).
{اخ}
ششمین اتابک سلغری فارس (از 658 تا 660 ه' . ق). (ترجمه طبقات سلاطین اسلام ص 156).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ششمین از سلاجقه عراقو کردستان (548 - 554 ه' . ق). (طبقات اسلام ص 137).
{اخ}
ششمین از سلاجقه عراقو کردستان (548 - 554 ه' . ق). (طبقات اسلام ص 137).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
هفتمین از بنی مزید در حله (532 - 540 ه' . ق). (ترجمه طبقات سلاطین اسلام ص 108).
{اخ}
هفتمین از بنی مزید در حله (532 - 540 ه' . ق). (ترجمه طبقات سلاطین اسلام ص 108).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
هفتمین از عادلشاهیان و ربیچاپور (1035 - 1070 ه' . ق). (یادداشت مرحوم دهخدا).
{اخ}
هفتمین از عادلشاهیان و ربیچاپور (1035 - 1070 ه' . ق). (یادداشت مرحوم دهخدا).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
آغامحمدخان ، موسس سلسله قاجاریه ، پسر بزرگ محمدحسن خان قاجارقوانلو. در محرم سال 1155 ه' . ق. در گرگان متولد شد و در سال 1160 ه' . ق. که عادلشاه برادرزاده نادر برای سرکوبی محمدحسن خان عازم مازندران گشت ، آغامحمدخان که شش سال بیش نداشت به دستور عادلشاه مقطوع النسل گردید. بعد از روی کار آمدن کریم خان و کشته شدن محمدحسن خان پدر آغامحمدخان وی با سایر برادران و بسیاری از خویشاوندان و نزدیکان مدتها در دشت گرگان و قبچاق متواری بود، تا اینکه توسط حاکم مقتدر گرگان دستگیر و به نزد کریمخان فرستاده شد. کریمخان او و برادرش حسینقلی خان جهانسوز را مورد نوازش قرار داد، با خود به شیراز برد و بقیه خاندان او را به قزوین فرستاد. آغامحمدخان مدت 16 سال با بستگان خویش در شیراز در نهایت رفاه حال بسر برد، بواسطه جلب اطمینان کریم خان گاهی به جهت شکار از شیراز خارج میشد. در سال 1193 ه' . ق. بوسیله عمه خود که زن کریمخان بود از بیماری و دگرگونی حال خان آگاه شد، بنابراین فرار را بر قرار ترجیح داد و به طرف اصفهان و تهران و مازندران حرکت کرد و بازماندگان کریمخان که به واسطه برتری جوئی سخت به خود مشغول بودند، از فکر آغامحمدخان غافل ماندند. آغامحمدخان به کمک برادرش جعفرقلی خان مازندران را گرفت و برادران دیگر و سایر مدعیان را مغلوب کرد و شمال و مرکز ایران را مطیع ساخت و در 11 جمادی الاخر سال 1200 ه' . ق. در طهران تاجگذاری کرد. در 1202 به قصد جعفرخان عازم فارس شد اما بدون نتیجه برگشت و سپس در 1203 هنگامی که لطفعلی خان جانشین پدر شده بود شیراز را در محاصره گرفت ، و آن سردار رشید بسبب خیانت اطرافیان ناچار متواری شد و تا 1205 در حدود کازرون و شیراز با دست نشاندگان آغامحمدخان زد و خورد می کرد و سپس به کرمان رفت و آنجا را تسخیر کرد. آغامحمدخان کرمان را در حصار گرفت و چون کار محاصره تنگ شد، ازآنجا به بم رفت و آغامحمدخان کرمان را تسخیر کرد و بیست هزار چشم از مردم آنجا کند و سرانجام بر لطفعلی خان نیز دست یافت و دو چشم او را نیز کند و او را با حال زار در 1209 به طهران فرستاد و سپس با آسودگی ازجانب جنوب ایران به گرجستان لشکر کشید (1209 و 1210) و تفلیس را فتح کرد و سپس از این سفر به ایران برگشت و به خراسان رفت و شاهرخ میرزا نواده نادر شاه را به بهانه اینکه قسمتی از جواهرات نادری نزد اوست تعذیب و روانه مازندران کرد. او در راه از مصائبی که دیده بود در گذشت . آغامحمدخان سرانجام پس از 18 سال سلطنت در حدود شوشی قفقاز کشته شد (21 ذیحجه 1211ه' . ق. در سن 57سالگی ). وی پادشاهی مدبر و رشید و جنگآور اما سخت کش و بیرحم و پول دوست بود. نیز رجوع به تاریخ عمومی عباس اقبال آشتیانی صص 754 - 765 شود.
{اخ}
آغامحمدخان ، موسس سلسله قاجاریه ، پسر بزرگ محمدحسن خان قاجارقوانلو. در محرم سال 1155 ه' . ق. در گرگان متولد شد و در سال 1160 ه' . ق. که عادلشاه برادرزاده نادر برای سرکوبی محمدحسن خان عازم مازندران گشت ، آغامحمدخان که شش سال بیش نداشت به دستور عادلشاه مقطوع النسل گردید. بعد از روی کار آمدن کریم خان و کشته شدن محمدحسن خان پدر آغامحمدخان وی با سایر برادران و بسیاری از خویشاوندان و نزدیکان مدتها در دشت گرگان و قبچاق متواری بود، تا اینکه توسط حاکم مقتدر گرگان دستگیر و به نزد کریمخان فرستاده شد. کریمخان او و برادرش حسینقلی خان جهانسوز را مورد نوازش قرار داد، با خود به شیراز برد و بقیه خاندان او را به قزوین فرستاد. آغامحمدخان مدت 16 سال با بستگان خویش در شیراز در نهایت رفاه حال بسر برد، بواسطه جلب اطمینان کریم خان گاهی به جهت شکار از شیراز خارج میشد. در سال 1193 ه' . ق. بوسیله عمه خود که زن کریمخان بود از بیماری و دگرگونی حال خان آگاه شد، بنابراین فرار را بر قرار ترجیح داد و به طرف اصفهان و تهران و مازندران حرکت کرد و بازماندگان کریمخان که به واسطه برتری جوئی سخت به خود مشغول بودند، از فکر آغامحمدخان غافل ماندند. آغامحمدخان به کمک برادرش جعفرقلی خان مازندران را گرفت و برادران دیگر و سایر مدعیان را مغلوب کرد و شمال و مرکز ایران را مطیع ساخت و در 11 جمادی الاخر سال 1200 ه' . ق. در طهران تاجگذاری کرد. در 1202 به قصد جعفرخان عازم فارس شد اما بدون نتیجه برگشت و سپس در 1203 هنگامی که لطفعلی خان جانشین پدر شده بود شیراز را در محاصره گرفت ، و آن سردار رشید بسبب خیانت اطرافیان ناچار متواری شد و تا 1205 در حدود کازرون و شیراز با دست نشاندگان آغامحمدخان زد و خورد می کرد و سپس به کرمان رفت و آنجا را تسخیر کرد. آغامحمدخان کرمان را در حصار گرفت و چون کار محاصره تنگ شد، ازآنجا به بم رفت و آغامحمدخان کرمان را تسخیر کرد و بیست هزار چشم از مردم آنجا کند و سرانجام بر لطفعلی خان نیز دست یافت و دو چشم او را نیز کند و او را با حال زار در 1209 به طهران فرستاد و سپس با آسودگی ازجانب جنوب ایران به گرجستان لشکر کشید (1209 و 1210) و تفلیس را فتح کرد و سپس از این سفر به ایران برگشت و به خراسان رفت و شاهرخ میرزا نواده نادر شاه را به بهانه اینکه قسمتی از جواهرات نادری نزد اوست تعذیب و روانه مازندران کرد. او در راه از مصائبی که دیده بود در گذشت . آغامحمدخان سرانجام پس از 18 سال سلطنت در حدود شوشی قفقاز کشته شد (21 ذیحجه 1211ه' . ق. در سن 57سالگی ). وی پادشاهی مدبر و رشید و جنگآور اما سخت کش و بیرحم و پول دوست بود. نیز رجوع به تاریخ عمومی عباس اقبال آشتیانی صص 754 - 765 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
آقسرائی . رجوع به آقسرائی جمال الدین محمد شود.
{اخ}
آقسرائی . رجوع به آقسرائی جمال الدین محمد شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
آلب ارسلان . دومین از پادشاهان سلجوقی بزرگ (455 - 465 ه' . ق.). رجوع به آلب ارسلان شود.
{اخ}
آلب ارسلان . دومین از پادشاهان سلجوقی بزرگ (455 - 465 ه' . ق.). رجوع به آلب ارسلان شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
آی تیمور. رجوع به آی تیمور شود.
{اخ}
آی تیمور. رجوع به آی تیمور شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابشیهی . رجوع به ابشیهی ابوالفتح محمدبن احمد و الاعلام زرکلی ج 3 ص 856 شود.
{اخ}
ابشیهی . رجوع به ابشیهی ابوالفتح محمدبن احمد و الاعلام زرکلی ج 3 ص 856 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابشیهی . رجوع به ابشیهی بهاءالدین محمدبن شهاب ... شود.
{اخ}
ابشیهی . رجوع به ابشیهی بهاءالدین محمدبن شهاب ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن آدم بن کمال هروی مقدسی ، مکنی به ابوالمظفر (متوفی در 414 ه' . ق.). مردی ادیب و دانشمند و از مردم هرات بود. او راست : شرح حماسه ابوتمام و شرح دیوان متنبی و کتاب الامثال و جز آن (معجم الادباء ج 6 ص 2671) (الاعلام زرکلی ج 3 ص 839).
{اخ}
ابن آدم بن کمال هروی مقدسی ، مکنی به ابوالمظفر (متوفی در 414 ه' . ق.). مردی ادیب و دانشمند و از مردم هرات بود. او راست : شرح حماسه ابوتمام و شرح دیوان متنبی و کتاب الامثال و جز آن (معجم الادباء ج 6 ص 2671) (الاعلام زرکلی ج 3 ص 839).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابراهیم ... رجوع به ابن جماعة محمدبن ابراهیم بن سعد کنانی و اعلام زرکلی ج 3 ص 841 شود.
{اخ}
ابن ابراهیم ... رجوع به ابن جماعة محمدبن ابراهیم بن سعد کنانی و اعلام زرکلی ج 3 ص 841 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابراهیم . رجوع به ابن سراج محمدبن ابراهیم ... شود.
{اخ}
ابن ابراهیم . رجوع به ابن سراج محمدبن ابراهیم ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابراهیم ... رجوع به ابن طباطبا محمدبن ابراهیم بن اسماعیل ... بن ابراهیم .. و الاعلام زرکلی ج 3 ص 839 شود.
{اخ}
ابن ابراهیم ... رجوع به ابن طباطبا محمدبن ابراهیم بن اسماعیل ... بن ابراهیم .. و الاعلام زرکلی ج 3 ص 839 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابراهیم ... ابن یوسف بن احمدبن یوسف کاتب . رجوع به ابوالحسن محمدبن ابراهیم ... کاتب شود.
{اخ}
ابن ابراهیم ... ابن یوسف بن احمدبن یوسف کاتب . رجوع به ابوالحسن محمدبن ابراهیم ... کاتب شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابراهیم . رجوع به ابوبکر اصفهانی محمدبن ابراهیم شود.
{اخ}
ابن ابراهیم . رجوع به ابوبکر اصفهانی محمدبن ابراهیم شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابراهیم ... رجوع به ابوحمزه صوفی محمدبن ابراهیم شود.
{اخ}
ابن ابراهیم ... رجوع به ابوحمزه صوفی محمدبن ابراهیم شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابراهیم ... رجوع به بشتکی محمدبن ابراهیم شود.
{اخ}
ابن ابراهیم ... رجوع به بشتکی محمدبن ابراهیم شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابراهیم ... رجوع به تتائی شمس الدین محمدبن ابراهیم ... شود.
{اخ}
ابن ابراهیم ... رجوع به تتائی شمس الدین محمدبن ابراهیم ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابراهیم بن قریش . رجوع به حکیمی ابوعبداللّه محمد... شود.
{اخ}
ابن ابراهیم بن قریش . رجوع به حکیمی ابوعبداللّه محمد... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابراهیم ... رجوع به خطیب زاده محمدبن ابراهیم شود.
{اخ}
ابن ابراهیم ... رجوع به خطیب زاده محمدبن ابراهیم شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابراهیم ... رجوع شود به رشیدالدین وطواط محمدبن ابراهیم شود.
{اخ}
ابن ابراهیم ... رجوع شود به رشیدالدین وطواط محمدبن ابراهیم شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابراهیم . رجوع به غازی محمدبن ابراهیم شود.
{اخ}
ابن ابراهیم . رجوع به غازی محمدبن ابراهیم شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابراهیم هفتمین از بنی یعفور صنعاء یمن (332 تا 352 ه' . ق).
{اخ}
ابن ابراهیم هفتمین از بنی یعفور صنعاء یمن (332 تا 352 ه' . ق).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابراهیم بن ابوالفضل سهلی جاجرمی شافعی .ملقب به معین الدین و مکنی به ابوحامد. وی امامی فاضل متفنن و مبرز بود. در نیشابور سکونت جست و کتاب کفایه را در فقه نوشت . او راست : ایضاح الوجیز که کتابی است نیکو در دو مجلد. وی بامداد روز جمعه یازدهم رجب سال 313 ه' . ق. در نیشابور درگذشت . ابن خلکان گوید: در دمشق خط او را بر کتابی بدیدم که احادیث مسطوره در مهذب و الفاظ مشکله را شرح کرده و جماعتی از فقهای نیشابور در بیست و چهارم ذوالحجه سال 612 ه' . ق.آن را از وی شنیده بودند. (وفیات الاعیان ج 2 ص 51).
{اخ}
ابن ابراهیم بن ابوالفضل سهلی جاجرمی شافعی .ملقب به معین الدین و مکنی به ابوحامد. وی امامی فاضل متفنن و مبرز بود. در نیشابور سکونت جست و کتاب کفایه را در فقه نوشت . او راست : ایضاح الوجیز که کتابی است نیکو در دو مجلد. وی بامداد روز جمعه یازدهم رجب سال 313 ه' . ق. در نیشابور درگذشت . ابن خلکان گوید: در دمشق خط او را بر کتابی بدیدم که احادیث مسطوره در مهذب و الفاظ مشکله را شرح کرده و جماعتی از فقهای نیشابور در بیست و چهارم ذوالحجه سال 612 ه' . ق.آن را از وی شنیده بودند. (وفیات الاعیان ج 2 ص 51).
[م ُ ح َم ْم َ]
{اخ}
ابن ابراهیم بن احمد، مکنی به ابوعبداللّه وملقب به فخر فارسی از مردم شیراز، مقیم مصر، متوفی به مصر (622 ه' . ق). مردی فاضل و طبیب بود و تالیفاتی در اصول و کلام دارد. (از اعلام زرکلی ج 3 ص 841).
{اخ}
ابن ابراهیم بن احمد، مکنی به ابوعبداللّه وملقب به فخر فارسی از مردم شیراز، مقیم مصر، متوفی به مصر (622 ه' . ق). مردی فاضل و طبیب بود و تالیفاتی در اصول و کلام دارد. (از اعلام زرکلی ج 3 ص 841).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابراهیم بن اسحاق سلمی مناوی قاهری ، مکنی به صدرالدین ابوالمعالی قاضی عالم به حدیث . تاریخ ولادتش درسال 742 ه' . ق. بوده و در سال 803 ه' . ق. در نهر فرات غرق شد و درگذشت . او راست : المناهج والتناقیح فی تخریج احادیث المصابیح . (از اعلام زرکلی ج 3 ص 842).
{اخ}
ابن ابراهیم بن اسحاق سلمی مناوی قاهری ، مکنی به صدرالدین ابوالمعالی قاضی عالم به حدیث . تاریخ ولادتش درسال 742 ه' . ق. بوده و در سال 803 ه' . ق. در نهر فرات غرق شد و درگذشت . او راست : المناهج والتناقیح فی تخریج احادیث المصابیح . (از اعلام زرکلی ج 3 ص 842).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابراهیم بن ثابت ، معروف به ابن کیزانی شاعر مصری . متصوف است و گروهی از متصوفه مصر به وی منسوبند. دیوان شعری دارد و در قاهره به سال 562 درگذشته است . رجوع به ابن کیزانی و الاعلام زرکلی ج 3 ص 841 شود.
{اخ}
ابن ابراهیم بن ثابت ، معروف به ابن کیزانی شاعر مصری . متصوف است و گروهی از متصوفه مصر به وی منسوبند. دیوان شعری دارد و در قاهره به سال 562 درگذشته است . رجوع به ابن کیزانی و الاعلام زرکلی ج 3 ص 841 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابراهیم بن ساعد انصاری سنجاری معروف به ابن الاکفانی و ملقب به شمس الدین و مکنی به ابوعبداللّه ، پزشک و محقق. در سنجار به دنیا آمد و در مصر اقامت گزید و به عمل طبابت اشتغال داشت و همانجا به سال 749 ه' . ق. درگذشت او راست : ارشاد القاصد الی اسنی المقاصد. نخب الذخائر فی احوال الجواهر، کشف الرین فی احوال العین . غنیةاللبیب فی غیبةالطبیب . نهایةالقصد فی صناعةالفصد. (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 842).
{اخ}
ابن ابراهیم بن ساعد انصاری سنجاری معروف به ابن الاکفانی و ملقب به شمس الدین و مکنی به ابوعبداللّه ، پزشک و محقق. در سنجار به دنیا آمد و در مصر اقامت گزید و به عمل طبابت اشتغال داشت و همانجا به سال 749 ه' . ق. درگذشت او راست : ارشاد القاصد الی اسنی المقاصد. نخب الذخائر فی احوال الجواهر، کشف الرین فی احوال العین . غنیةاللبیب فی غیبةالطبیب . نهایةالقصد فی صناعةالفصد. (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 842).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابراهیم ...بن طباطبا. رجوع به ابن طباطبا شود.
{اخ}
ابن ابراهیم ...بن طباطبا. رجوع به ابن طباطبا شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابراهیم بن عبیداللّه بن زیادبن ابیه . از امرای عصر مامون عباسی و مورد اعتماد وی بود. نخستین کس بود از آل زیاد که یمن راتسخیر کرد. در سال 203 ه' . ق. مامون عباسی وی را با سپاهی به منظور سرکوب کردن شورشیان یمن فرستاد. او تهامه را بعد از نبرد سختی به تصرف در آورد و شهر زبید را به سال 204 ه' . ق. برپا ساخت و آنجا را مقرفرماندهی خود قرار داد و مردم را به عباسیان دعوت کرد و برای خلفای عباسی خراج و هدایا فرستاد تا سرانجام با کمک مامون توانست تمام شهرهای جبال و تهامه وعدن و حضرموت و صفا و نجران را تصرف کند و متصرفات خود را بسوی حجاز امتداد دهد. وی به سال 245 ه' . ق.در زبید درگذشته است . (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 840).
{اخ}
ابن ابراهیم بن عبیداللّه بن زیادبن ابیه . از امرای عصر مامون عباسی و مورد اعتماد وی بود. نخستین کس بود از آل زیاد که یمن راتسخیر کرد. در سال 203 ه' . ق. مامون عباسی وی را با سپاهی به منظور سرکوب کردن شورشیان یمن فرستاد. او تهامه را بعد از نبرد سختی به تصرف در آورد و شهر زبید را به سال 204 ه' . ق. برپا ساخت و آنجا را مقرفرماندهی خود قرار داد و مردم را به عباسیان دعوت کرد و برای خلفای عباسی خراج و هدایا فرستاد تا سرانجام با کمک مامون توانست تمام شهرهای جبال و تهامه وعدن و حضرموت و صفا و نجران را تصرف کند و متصرفات خود را بسوی حجاز امتداد دهد. وی به سال 245 ه' . ق.در زبید درگذشته است . (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 840).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابراهیم بن علی بن عاصم بن زادان خازن اصفهانی ، مکنی به ابوبکر و ملقب به ابن المقری . (285 - 381ه' . ق.) عالم به حدیث . او راست : المعجم الکبیر در حدیث که هشت مجلد است و کتاب الاربعین حدیثاء (چهل حدیث ) و مسند ابوحنیفه . وی به سال 285 ه' . به دنیا آمد و در سال 381 درگذشت . (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 841).
{اخ}
ابن ابراهیم بن علی بن عاصم بن زادان خازن اصفهانی ، مکنی به ابوبکر و ملقب به ابن المقری . (285 - 381ه' . ق.) عالم به حدیث . او راست : المعجم الکبیر در حدیث که هشت مجلد است و کتاب الاربعین حدیثاء (چهل حدیث ) و مسند ابوحنیفه . وی به سال 285 ه' . به دنیا آمد و در سال 381 درگذشت . (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 841).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابراهیم بن محمدبن سعدان المبارک . از علمای لغت و نحو. از اوست : کتاب القراات . کتاب المختصر فی النحو. (از ابن الندیم ).
{اخ}
ابن ابراهیم بن محمدبن سعدان المبارک . از علمای لغت و نحو. از اوست : کتاب القراات . کتاب المختصر فی النحو. (از ابن الندیم ).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابراهیم بن محمدبن علی بن عبداللّه بن عباس . از امرای عباسی هاشمی که در زمان منصور خلیفه عباسی امارت مکه راداشت و المهدی او را عزل نمود و به بغداد آمد و در سال 185 ه' . ق. درگذشت . (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 839).
{اخ}
ابن ابراهیم بن محمدبن علی بن عبداللّه بن عباس . از امرای عباسی هاشمی که در زمان منصور خلیفه عباسی امارت مکه راداشت و المهدی او را عزل نمود و به بغداد آمد و در سال 185 ه' . ق. درگذشت . (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 839).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابراهیم بن محمد، مکنی به ابن النحاس حلبی و ملقب به بهاءالدین . استاد علوم عربی زمان خود در کشور مصر. به سال 627 ه' . ق. در شهر حلب به دنیا آمد و در سال 698 ه' . ق. در قاهره درگذشت . او راست : املائی بر کتاب المغرب ابن عصفور. (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 841).
{اخ}
ابن ابراهیم بن محمد، مکنی به ابن النحاس حلبی و ملقب به بهاءالدین . استاد علوم عربی زمان خود در کشور مصر. به سال 627 ه' . ق. در شهر حلب به دنیا آمد و در سال 698 ه' . ق. در قاهره درگذشت . او راست : املائی بر کتاب المغرب ابن عصفور. (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 841).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابراهیم بن محمد ملقب به ریاض الدین حنبلی متوفی 971 ه' . ق. در حلب . نسب او به ابن شحنه می رسد. مورخ و از علمای حلب بود و بیش از پنجاه تالیف دارد از جمله : الزبد و الضرب فی تاریخ حلب ، در الحبب فی تاریخ اعیان حلب و المصابیح در علم حساب و الدرردر طب و نیز دیوان شعر. (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 843).
{اخ}
ابن ابراهیم بن محمد ملقب به ریاض الدین حنبلی متوفی 971 ه' . ق. در حلب . نسب او به ابن شحنه می رسد. مورخ و از علمای حلب بود و بیش از پنجاه تالیف دارد از جمله : الزبد و الضرب فی تاریخ حلب ، در الحبب فی تاریخ اعیان حلب و المصابیح در علم حساب و الدرردر طب و نیز دیوان شعر. (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 843).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابراهیم بن منذر نیشابوری . ابواسحاق شیرازی شرح حال او را در کتاب طبقات الفقهاء آورده است وگوید: تالیفات وی در اختلاف آراء علما بی نظیر است . او راست : کتاب الاشراف در مسائل خلاف میان علماء. و المبسوط در مسائل خلاف و الاجماع . وی به سال 309 یا 310 ه' . ق. در مکه درگذشت . (از وفیات الاعیان ج 4 چ بیروت ص 207). و رجوع به ابوبکر محمدبن ابراهیم ... شود.
{اخ}
ابن ابراهیم بن منذر نیشابوری . ابواسحاق شیرازی شرح حال او را در کتاب طبقات الفقهاء آورده است وگوید: تالیفات وی در اختلاف آراء علما بی نظیر است . او راست : کتاب الاشراف در مسائل خلاف میان علماء. و المبسوط در مسائل خلاف و الاجماع . وی به سال 309 یا 310 ه' . ق. در مکه درگذشت . (از وفیات الاعیان ج 4 چ بیروت ص 207). و رجوع به ابوبکر محمدبن ابراهیم ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابراهیم بن یوسف . رجوع به ابن حلیمی محمدبن ابراهیم شود.
{اخ}
ابن ابراهیم بن یوسف . رجوع به ابن حلیمی محمدبن ابراهیم شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابراهیم بن یوسف ... رجوع به ابن حنبلی محمدبن ابراهیم بن یوسف شود.
{اخ}
ابن ابراهیم بن یوسف ... رجوع به ابن حنبلی محمدبن ابراهیم بن یوسف شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابراهیم حریری دمشقی ، ملقب به شمس الدین (658 تا 739 ه' . ق). او راست کتاب «تاریخ » که بسیار مفصل است . (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 842).
{اخ}
ابن ابراهیم حریری دمشقی ، ملقب به شمس الدین (658 تا 739 ه' . ق). او راست کتاب «تاریخ » که بسیار مفصل است . (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 842).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابراهیم سراج . رجوع به ابن بوش محمدبن ابراهیم شود.
{اخ}
ابن ابراهیم سراج . رجوع به ابن بوش محمدبن ابراهیم شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابراهیم فزاری ، مکنی به ابوعبداللّه برادر اسحاقبن ابراهیم و یکی از علمای نجوم و احکام است و در سال 723 م . کتاب سند هند را از هندی به عربی ترجمه کرده و شاعری قلیل الشعر بوده است . (ابن البیطار ترجمه فرانسه ج 1 ص 281) (طبقات قاضی صاعد). و رجوع به معجم الادباء ج 6 ص 268 و ابراهیم بن حبیب فزاری شود.
{اخ}
ابن ابراهیم فزاری ، مکنی به ابوعبداللّه برادر اسحاقبن ابراهیم و یکی از علمای نجوم و احکام است و در سال 723 م . کتاب سند هند را از هندی به عربی ترجمه کرده و شاعری قلیل الشعر بوده است . (ابن البیطار ترجمه فرانسه ج 1 ص 281) (طبقات قاضی صاعد). و رجوع به معجم الادباء ج 6 ص 268 و ابراهیم بن حبیب فزاری شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابراهیم قرشی . رجوع به ابن حمصی محمدبن ابراهیم قرشی شود.
{اخ}
ابن ابراهیم قرشی . رجوع به ابن حمصی محمدبن ابراهیم قرشی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابراهیم کلاباذی بخاری ، مکنی به ابوبکر از حافظان حدیث . او راست : بحرالفوائد معروف به معانی الاخبار و در آن 592 حدیث جمع آمده است . کلابادی در سال 380 ه' . ق. درگذشته است . (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 840).
{اخ}
ابن ابراهیم کلاباذی بخاری ، مکنی به ابوبکر از حافظان حدیث . او راست : بحرالفوائد معروف به معانی الاخبار و در آن 592 حدیث جمع آمده است . کلابادی در سال 380 ه' . ق. درگذشته است . (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 840).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابراهیم کواکبی . رجوع به کواکبی محمدبن ابراهیم ... شود.
{اخ}
ابن ابراهیم کواکبی . رجوع به کواکبی محمدبن ابراهیم ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابراهیم نحوی قاضی صدیقی . رجوع به عوامی ابوبکر محمد... شود.
{اخ}
ابن ابراهیم نحوی قاضی صدیقی . رجوع به عوامی ابوبکر محمد... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن اسماعیل بخاری .رجوع به بخاری و ابوعبداللّه محمدبن اسماعیل بن ابراهیم و وفیات الاعیان ج 4 صص 188-191 ترجمه شماره 569 شود.
{اخ}
ابن اسماعیل بخاری .رجوع به بخاری و ابوعبداللّه محمدبن اسماعیل بن ابراهیم و وفیات الاعیان ج 4 صص 188-191 ترجمه شماره 569 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابوالحسین ظهیرالدین همدانی ، مکنی به ابوشجاع . رجوع به ابوشجاع روذراوری شود.
{اخ}
ابن ابوالحسین ظهیرالدین همدانی ، مکنی به ابوشجاع . رجوع به ابوشجاع روذراوری شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابوالحکم بن مظفربن عبداللّه باهلی اندلسی ، مکنی به ابوالمجد و ملقب به افضل الدوله . پدرش ابوالحکم دمشقی از اطبای معروف بود. ابوالمجد نیز در طب و همچنین علوم عقلی مهارت داشت . طبیب مخصوص ملک عادل نورالدین محمودبن زنگی گردید و ملک عادل ریاست بیمارستان کبیر را که در دمشق ساخته بود بدو واگذار کرد و ابوالمجد علاوه بر معالجه در ایوان بیمارستان به تدریس طب اشتغال داشت و با اطبای آن زمان به مباحثه در مسائل طبی می پرداخت و کتابخانه ای معتبر فراهم آورده بود. وفات وی در دمشق پس از 650 ه' . ق. است . (یادداشت لغت نامه ).
{اخ}
ابن ابوالحکم بن مظفربن عبداللّه باهلی اندلسی ، مکنی به ابوالمجد و ملقب به افضل الدوله . پدرش ابوالحکم دمشقی از اطبای معروف بود. ابوالمجد نیز در طب و همچنین علوم عقلی مهارت داشت . طبیب مخصوص ملک عادل نورالدین محمودبن زنگی گردید و ملک عادل ریاست بیمارستان کبیر را که در دمشق ساخته بود بدو واگذار کرد و ابوالمجد علاوه بر معالجه در ایوان بیمارستان به تدریس طب اشتغال داشت و با اطبای آن زمان به مباحثه در مسائل طبی می پرداخت و کتابخانه ای معتبر فراهم آورده بود. وفات وی در دمشق پس از 650 ه' . ق. است . (یادداشت لغت نامه ).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابوالشکر ایوب بن شادی بن مروان الملقب به «الملک العادل » سیف الدین برادر السلطان صلاح الدین ، مکنی به ابوبکر. چون سلطان صلاح الدین در ماه صفر سال 579 ه' . ق. حلب را گرفت آن را به فرزند خود الملک الظاهر داد آنگاه از وی بگرفت و به ملک عادل واگذار کرد.الملک العادل جمعه بیست و دوم رمضان المعظم این سال آهنگ حلب کرد ولی به خاطر مصلحتی حلب و قلعه آن را به ملک ظاهر غازی پسر سلطان واگذاشت و شب شنبه بیست و چهارم ربیعالاول سال 582 ه' . ق. از آنجا بیرون شد و سلطان قلعه کرک را بدو داد. الملک العادل سیزده روز بپایان ربیعالاخر سال 596مانده بود که به قاهره درآمد و در مصر استقلال یافت .ابوالبرکات بن مستوفی در تاریخ اربل در ترجمه ضیاءالدین ابوالفتح نصراللّه معروف به ابن اثیر جزری گوید: به خط وی یافتم «خطبه ها از ملک العادل ابوبکربن ایوب در قاهره و مصر. روز جمعه 21 شوال سال 596». در جمعه یازدهم جمادی الاخر سال 598 به حلب برای وی خطبه خواندند و بلاد شامی و شرقی بگرفت آنگاه به سال 612 مالک یمن گشت و فرزندزاده خود ملک مسعود صلاح الدین ابوالمظفر یوسف معروف به اطسیس بن ملک الکامل را بدانجا روانه ساخت و فرزند او ملک الاوحد نجم الدین ایوب از سوی وی نیابت میافارقین و این نواحی داشت آنگاه بر شهر خلاط و بلاد ارمینیه دست یافت و کشور وی پهناور گشت و این به سال 604 بود. ولادت وی در محرم سال 540 و یا 538در دمشق بود و در هفتم جمادی الاخر به سال 615 در عالفین درگذشت آنگاه جنازه او را به دمشق بردند و روز دوم از وفات در قلعه مدفون گشت سپس به مدرسه خود اوکه بدو معروف است نقل گردید و در آنجا به خاک رفت وقبرش بر سر راه است و رهگذران آن را از پنجره ای که بدانجاست می بینند. (وفیات الاعیان ج 2 صص 158 - 160).
{اخ}
ابن ابوالشکر ایوب بن شادی بن مروان الملقب به «الملک العادل » سیف الدین برادر السلطان صلاح الدین ، مکنی به ابوبکر. چون سلطان صلاح الدین در ماه صفر سال 579 ه' . ق. حلب را گرفت آن را به فرزند خود الملک الظاهر داد آنگاه از وی بگرفت و به ملک عادل واگذار کرد.الملک العادل جمعه بیست و دوم رمضان المعظم این سال آهنگ حلب کرد ولی به خاطر مصلحتی حلب و قلعه آن را به ملک ظاهر غازی پسر سلطان واگذاشت و شب شنبه بیست و چهارم ربیعالاول سال 582 ه' . ق. از آنجا بیرون شد و سلطان قلعه کرک را بدو داد. الملک العادل سیزده روز بپایان ربیعالاخر سال 596مانده بود که به قاهره درآمد و در مصر استقلال یافت .ابوالبرکات بن مستوفی در تاریخ اربل در ترجمه ضیاءالدین ابوالفتح نصراللّه معروف به ابن اثیر جزری گوید: به خط وی یافتم «خطبه ها از ملک العادل ابوبکربن ایوب در قاهره و مصر. روز جمعه 21 شوال سال 596». در جمعه یازدهم جمادی الاخر سال 598 به حلب برای وی خطبه خواندند و بلاد شامی و شرقی بگرفت آنگاه به سال 612 مالک یمن گشت و فرزندزاده خود ملک مسعود صلاح الدین ابوالمظفر یوسف معروف به اطسیس بن ملک الکامل را بدانجا روانه ساخت و فرزند او ملک الاوحد نجم الدین ایوب از سوی وی نیابت میافارقین و این نواحی داشت آنگاه بر شهر خلاط و بلاد ارمینیه دست یافت و کشور وی پهناور گشت و این به سال 604 بود. ولادت وی در محرم سال 540 و یا 538در دمشق بود و در هفتم جمادی الاخر به سال 615 در عالفین درگذشت آنگاه جنازه او را به دمشق بردند و روز دوم از وفات در قلعه مدفون گشت سپس به مدرسه خود اوکه بدو معروف است نقل گردید و در آنجا به خاک رفت وقبرش بر سر راه است و رهگذران آن را از پنجره ای که بدانجاست می بینند. (وفیات الاعیان ج 2 صص 158 - 160).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابوالخطاب . رجوع به ابوالخطاب محمد... شود.
{اخ}
ابوالخطاب . رجوع به ابوالخطاب محمد... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابوالعباس احمدبن بختیار واسطی ، معروف به ابن مندائی واسطی (قاضی ...) (ربیع الاخر 517 - 560 ه' . ق) جماعتی از اعیان مانند حافظ ابوبکر خوارزمی و جز او علوم ادبیه از وی اخذ کرده اند و راوی لمحةالاعراب حریری از مطهربن سلام و او از حریری باشد. ابن مندائی به واسط درگذشته است . (وفیات الاعیان ص 454).
{اخ}
ابن ابوالعباس احمدبن بختیار واسطی ، معروف به ابن مندائی واسطی (قاضی ...) (ربیع الاخر 517 - 560 ه' . ق) جماعتی از اعیان مانند حافظ ابوبکر خوارزمی و جز او علوم ادبیه از وی اخذ کرده اند و راوی لمحةالاعراب حریری از مطهربن سلام و او از حریری باشد. ابن مندائی به واسط درگذشته است . (وفیات الاعیان ص 454).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابوالعباس فضل بن احمد. رجوع به ابوالقاسم محمدبن ابوالعباس فضل بن احمد شود.
{اخ}
ابن ابوالعباس فضل بن احمد. رجوع به ابوالقاسم محمدبن ابوالعباس فضل بن احمد شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابوالقاسم . رجوع به شهرستانی ابوالفتح محمدبن ابوالقاسم عبدالکریم و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 صص 213-275 شود.
{اخ}
ابن ابوالقاسم . رجوع به شهرستانی ابوالفتح محمدبن ابوالقاسم عبدالکریم و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 صص 213-275 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابوالقاسم خضربن محمدبن خضربن علی بن عبداللّه المعروف بابن تیمیة الحرانی . ملقب به فخرالدین الخطیب واعظ فقیه حنبلی ، مکنی به ابوعبداللّه (542-621 ه' . ق.) وی فاضلی بود در بلاد خویش به علم متفرد به بغداد آمد و بر ابوالفتح بن جنی فقه آموخت و در مذهب امام احمدبن حنبل مختصری بغایت نیکو تصنیف بکرد. او را دیوان خطبی است در نهایت جودت . و تفسیری بر قرآن کریم و نظمی نیکو دارد. رجوع به وفیات الاعیان ج 2 ص 98 شود
{اخ}
ابن ابوالقاسم خضربن محمدبن خضربن علی بن عبداللّه المعروف بابن تیمیة الحرانی . ملقب به فخرالدین الخطیب واعظ فقیه حنبلی ، مکنی به ابوعبداللّه (542-621 ه' . ق.) وی فاضلی بود در بلاد خویش به علم متفرد به بغداد آمد و بر ابوالفتح بن جنی فقه آموخت و در مذهب امام احمدبن حنبل مختصری بغایت نیکو تصنیف بکرد. او را دیوان خطبی است در نهایت جودت . و تفسیری بر قرآن کریم و نظمی نیکو دارد. رجوع به وفیات الاعیان ج 2 ص 98 شود
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابوالقاسم خوارزمی . رجوع به بقالی شود.
{اخ}
ابن ابوالقاسم خوارزمی . رجوع به بقالی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابوالقاسم عبیداللّه بن احمدبن اسماعیل بن عبدالعزیز معروف به المسیحی کاتب ملقب به امیرمختار عزالملک حرانی الاصل مصری المولد. (366 - 420 ه' . ق.) ملازم عبیدی حاکم مصر بود و نخستین بار در سال 398 حکومت بعضی از شهرهای مصر و ریاست دیوان را عهده دار گردید. تاریخ مفصلی درباره مصر دارد و از اوست التلویح و التصریح در معانی شعر و غیره ،کتاب الراح و الارتیاح ، کتاب الغرب و الشرق، کتاب الطعام والادام ، کتاب درک البغیة در بیان ادیان و عبادات ، قصص الانبیاء و احوالهم ، المفاتحة و المناکحة در انواع آمیزش ، الامثلة للدول المقبلة در نجوم و ریاضی ، جونة الماشطة در نوادر اخبار، الشجن والسکن در اخبار عشاق، السوال والجواب ، کتاب مختار الاغانی و معانیهاو غیره . (وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 صص 377 - 380 ).
{اخ}
ابن ابوالقاسم عبیداللّه بن احمدبن اسماعیل بن عبدالعزیز معروف به المسیحی کاتب ملقب به امیرمختار عزالملک حرانی الاصل مصری المولد. (366 - 420 ه' . ق.) ملازم عبیدی حاکم مصر بود و نخستین بار در سال 398 حکومت بعضی از شهرهای مصر و ریاست دیوان را عهده دار گردید. تاریخ مفصلی درباره مصر دارد و از اوست التلویح و التصریح در معانی شعر و غیره ،کتاب الراح و الارتیاح ، کتاب الغرب و الشرق، کتاب الطعام والادام ، کتاب درک البغیة در بیان ادیان و عبادات ، قصص الانبیاء و احوالهم ، المفاتحة و المناکحة در انواع آمیزش ، الامثلة للدول المقبلة در نجوم و ریاضی ، جونة الماشطة در نوادر اخبار، الشجن والسکن در اخبار عشاق، السوال والجواب ، کتاب مختار الاغانی و معانیهاو غیره . (وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 صص 377 - 380 ).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابوالمظفر المنصوربن محمدبن عبدالجبار مروزی سمعانی شافعی ، مکنی به ابوبکر. امام فاضل مناظر، محدث فقیه حافظ. مولدش به سال 466 ه' . ق. به مرو بود و او پدر سمعانی مشهور صاحب کتاب الانساب است . وی تصانیف چند داشت و دیوان شعری اما دیوان را پیش از مرگ بشست . به سال 510 ه' . قبه مرو درگذشت و جسد او را به گورستان مرو به خاک سپردند. (یادداشت مرحوم دهخدا).
{اخ}
ابن ابوالمظفر المنصوربن محمدبن عبدالجبار مروزی سمعانی شافعی ، مکنی به ابوبکر. امام فاضل مناظر، محدث فقیه حافظ. مولدش به سال 466 ه' . ق. به مرو بود و او پدر سمعانی مشهور صاحب کتاب الانساب است . وی تصانیف چند داشت و دیوان شعری اما دیوان را پیش از مرگ بشست . به سال 510 ه' . قبه مرو درگذشت و جسد او را به گورستان مرو به خاک سپردند. (یادداشت مرحوم دهخدا).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابوبکر. رجوع به ابومحمد حریری محمدبن ابوبکر شود.
{اخ}
ابن ابوبکر. رجوع به ابومحمد حریری محمدبن ابوبکر شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابوبکر. رجوع به دمامینی بدرالدین محمدبن ابوبکر... شود.
{اخ}
ابن ابوبکر. رجوع به دمامینی بدرالدین محمدبن ابوبکر... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابوبکر. رجوع به رازی محمدبن ابی بکر شمس الدین ... شود.
{اخ}
ابن ابوبکر. رجوع به رازی محمدبن ابی بکر شمس الدین ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابوبکر. رجوع به صابونی محمدبن ابوبکر شود.
{اخ}
ابن ابوبکر. رجوع به صابونی محمدبن ابوبکر شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابوبکر. رجوع به عطار فریدالدین ابوحامد محمدبن ابوبکر ابراهیم ... شود.
{اخ}
ابن ابوبکر. رجوع به عطار فریدالدین ابوحامد محمدبن ابوبکر ابراهیم ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابوبکربن قحافه ، مکنی به ابوالقاسم و مادرش اسماء بنت عمیس خثعمیه [ که بعد از فوت ابوبکر با علی (ع ) ازدواج کرد ] . وی روز 25 ذوالقعده سال حجةالوداع (دهم هجری قمری ) در ذوالحلیفه میان راه مکه و مدینه متولد شد. پس از مرگ پدر، علی علیه السلام او را تربیت کرد. در جنگ جمل و صفین همراه علی (ع ) بود و در ماه رمضان سال 37 ه' . ق. از جانب وی حاکم مصر شد. در حکومت وی بر مصرمعاویةبن ابوسفیان سپاهی بفرماندهی عمروبن العاص به جنگ او فرستاد پس از مقابله و درگرفتن جنگ ناگزیر از فرار شد و به خرابه ای (خانه زنی ) پناه برد. او رااز آنجا بیرون کشیدند و در ماه صفر سال 38 ه' . ق. به قتل رساندند و جسد او را در پوست خری مرده گذاردند و سوزانیدند. قاتل وی معاویةبن خدیج سکرین است . درچگونگی قتل وی خلاف است زیرا علاوه بر آنچه گفته شد روایت دیگری است که وی را عمرو العاص با شکنجه بقتل رسانید. محمدبن ابی بکر از اصحاب علی (ع ) و مردی پارساو عالم بود. پس از قتل محمد، عایشه عهده دار تربیت ابوالقاسم فرزند او شد و او نیز مردی باتقوی و درست کار بود. (از اسدالغابة ج 4 ص 324 و الاصابه ج 6 ص 151).
{اخ}
ابن ابوبکربن قحافه ، مکنی به ابوالقاسم و مادرش اسماء بنت عمیس خثعمیه [ که بعد از فوت ابوبکر با علی (ع ) ازدواج کرد ] . وی روز 25 ذوالقعده سال حجةالوداع (دهم هجری قمری ) در ذوالحلیفه میان راه مکه و مدینه متولد شد. پس از مرگ پدر، علی علیه السلام او را تربیت کرد. در جنگ جمل و صفین همراه علی (ع ) بود و در ماه رمضان سال 37 ه' . ق. از جانب وی حاکم مصر شد. در حکومت وی بر مصرمعاویةبن ابوسفیان سپاهی بفرماندهی عمروبن العاص به جنگ او فرستاد پس از مقابله و درگرفتن جنگ ناگزیر از فرار شد و به خرابه ای (خانه زنی ) پناه برد. او رااز آنجا بیرون کشیدند و در ماه صفر سال 38 ه' . ق. به قتل رساندند و جسد او را در پوست خری مرده گذاردند و سوزانیدند. قاتل وی معاویةبن خدیج سکرین است . درچگونگی قتل وی خلاف است زیرا علاوه بر آنچه گفته شد روایت دیگری است که وی را عمرو العاص با شکنجه بقتل رسانید. محمدبن ابی بکر از اصحاب علی (ع ) و مردی پارساو عالم بود. پس از قتل محمد، عایشه عهده دار تربیت ابوالقاسم فرزند او شد و او نیز مردی باتقوی و درست کار بود. (از اسدالغابة ج 4 ص 324 و الاصابه ج 6 ص 151).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابوبکر کسائی . رجوع به کسائی محمدبن ... مقری شود.
{اخ}
ابن ابوبکر کسائی . رجوع به کسائی محمدبن ... مقری شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابوبکر یعمری . رجوع به ابن سیدالناس ... شود.
{اخ}
ابن ابوبکر یعمری . رجوع به ابن سیدالناس ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابوجعفر. رجوع به مهدی محمدبن ابوجعفر منصور سومین خلیفه عباسی شود.
{اخ}
ابن ابوجعفر. رجوع به مهدی محمدبن ابوجعفر منصور سومین خلیفه عباسی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابوجعفر... منذری هروی ، مکنی به ابوالفضل متوفی به سال 329 ه' . ق. از مردم هرات بود و در لغت عرب تبحر داشت . او راست : نظم الجمان ، الفاحر، الشامل که همه در علوم عربیه است . (از اعلام زرکلی ج 3 ص 877).
{اخ}
ابن ابوجعفر... منذری هروی ، مکنی به ابوالفضل متوفی به سال 329 ه' . ق. از مردم هرات بود و در لغت عرب تبحر داشت . او راست : نظم الجمان ، الفاحر، الشامل که همه در علوم عربیه است . (از اعلام زرکلی ج 3 ص 877).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابوسعیدبن احمدبن شرف جذامی قیروانی ، مکنی به ابوعبداللّه نویسنده مترسل شاعر و ادیب به سال 390 ه' .ق. در قیروان متولد گردید و در سلک ملازمان المعزبن بادیس امیر افریقا درآمد. چون اعراب صعید بر تونس مستولی شدند (سال 449 ه' . ق.) المعزبن بادیس به اتفاقابن شرف قیروانی به مهدیه رفتند و ابن شرف از آنجا به صقلیه و سپس به اندلس رفت و در اشبیلیه به سال 460 ه' . ق. درگذشت . او راست : ابکار الافکار و اعلام الکلام که در مجله مقتبس به نام رسائل الانتقاد به چاپ رسیده است . رجوع به ابن شرف و اعلام زرکلی ج 3 ص 900 شود.
{اخ}
ابن ابوسعیدبن احمدبن شرف جذامی قیروانی ، مکنی به ابوعبداللّه نویسنده مترسل شاعر و ادیب به سال 390 ه' .ق. در قیروان متولد گردید و در سلک ملازمان المعزبن بادیس امیر افریقا درآمد. چون اعراب صعید بر تونس مستولی شدند (سال 449 ه' . ق.) المعزبن بادیس به اتفاقابن شرف قیروانی به مهدیه رفتند و ابن شرف از آنجا به صقلیه و سپس به اندلس رفت و در اشبیلیه به سال 460 ه' . ق. درگذشت . او راست : ابکار الافکار و اعلام الکلام که در مجله مقتبس به نام رسائل الانتقاد به چاپ رسیده است . رجوع به ابن شرف و اعلام زرکلی ج 3 ص 900 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابوطاهر طبسی مروزی ، ملقب به قطب الزمان فیلسوف . وی از شاگردان ابوالعباس لوکری و پدرش از حکام قرای مرو و مادرش خوارزمی بود. در قسمتهای مختلف حکمت به کمال رسید از سخنان اوست : مردم به زندان دنیا دربندند و یکی پس از دیگری بدون تعیین از آن بیرون میروند و چون یکی بیرون رفت معلوم نیست که پس از وی نوبت کیست . پس این غفلت و نادانی است که به عمارت چنین زندانی بپردازیم . (از تتمه صوان الحکمه چ لاهور ص 122).
{اخ}
ابن ابوطاهر طبسی مروزی ، ملقب به قطب الزمان فیلسوف . وی از شاگردان ابوالعباس لوکری و پدرش از حکام قرای مرو و مادرش خوارزمی بود. در قسمتهای مختلف حکمت به کمال رسید از سخنان اوست : مردم به زندان دنیا دربندند و یکی پس از دیگری بدون تعیین از آن بیرون میروند و چون یکی بیرون رفت معلوم نیست که پس از وی نوبت کیست . پس این غفلت و نادانی است که به عمارت چنین زندانی بپردازیم . (از تتمه صوان الحکمه چ لاهور ص 122).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابوعثمان موسی بن عثمان بن موسی بن عثمان بن حازم حازمی همدانی ، ملقب به زین الدین و مکنی به ابوبکر (548 یا 549 - 584 ه' . ق) حافظ و زاهد بود. در همدان حدیث شنید سپس به بغداد و شام و موصل و شیراز و اصفهان و بسیاری از شهرهای آذربایجان مسافرت کرد. تالیفات بسیاری در حدیث از او بجا مانده است از جمله : الناسخ والمنسوخ و الفیصل در رجال والعجالة در نسب و کتاب مااتفق لفظه و افترق مسماه در نامهای جغرافیایی و سلسلة الذهب در احادیث مروی ازامام شافعی از طریق احمدبن حنبل و شروط الائمة و غیره ... در بغداد توطن گزید و آخرالامر در عنفوان جوانی درگذشت و در مقبره شونیزیه بغداد مقابل قبر جنید دفن گردید. (از وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 صص 294-295).
{اخ}
ابن ابوعثمان موسی بن عثمان بن موسی بن عثمان بن حازم حازمی همدانی ، ملقب به زین الدین و مکنی به ابوبکر (548 یا 549 - 584 ه' . ق) حافظ و زاهد بود. در همدان حدیث شنید سپس به بغداد و شام و موصل و شیراز و اصفهان و بسیاری از شهرهای آذربایجان مسافرت کرد. تالیفات بسیاری در حدیث از او بجا مانده است از جمله : الناسخ والمنسوخ و الفیصل در رجال والعجالة در نسب و کتاب مااتفق لفظه و افترق مسماه در نامهای جغرافیایی و سلسلة الذهب در احادیث مروی ازامام شافعی از طریق احمدبن حنبل و شروط الائمة و غیره ... در بغداد توطن گزید و آخرالامر در عنفوان جوانی درگذشت و در مقبره شونیزیه بغداد مقابل قبر جنید دفن گردید. (از وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 صص 294-295).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابومروان عبدالملک بن ابوالعلا. رجوع به ابن زهر شود.
{اخ}
ابن ابومروان عبدالملک بن ابوالعلا. رجوع به ابن زهر شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابونصر... رجوع به ابونصربن محمد... شود.
{اخ}
ابن ابونصر... رجوع به ابونصربن محمد... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابی الازهر ابوبکر محمدبن احمد. رجوع به ابن الازهر... شود.
{اخ}
ابن ابی الازهر ابوبکر محمدبن احمد. رجوع به ابن الازهر... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابی الجواری . رجوع به احمدبن ابی الجواری شود.
{اخ}
ابن ابی الجواری . رجوع به احمدبن ابی الجواری شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابی السعود. رجوع به ابن ظهیره معکی محمدبن ابی السعود شود.
{اخ}
ابن ابی السعود. رجوع به ابن ظهیره معکی محمدبن ابی السعود شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابی الصقرابوالحسن محمدبن علی بن الحسن ... رجوع به ابن ابی الصقر... و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 صص 450-452 شود.
{اخ}
ابن ابی الصقرابوالحسن محمدبن علی بن الحسن ... رجوع به ابن ابی الصقر... و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 صص 450-452 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابی الغمر. رجوع به خلیع رقی محمدبن ابی الغمر... شود.
{اخ}
ابن ابی الغمر. رجوع به خلیع رقی محمدبن ابی الغمر... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابی اساره . رجوع به رواسی ابوجعفر محمدبن ابی ساره شود.
{اخ}
ابی اساره . رجوع به رواسی ابوجعفر محمدبن ابی ساره شود.
[م ُ ح َم ْم َ]
{اخ}
ابن ابی حذیفه ... رجوع به ابی حذیفه شود.
{اخ}
ابن ابی حذیفه ... رجوع به ابی حذیفه شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابی داود. رجوع به بناکتی محمدبن ابی داود سلیمان شود.
{اخ}
ابن ابی داود. رجوع به بناکتی محمدبن ابی داود سلیمان شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابی ذئب ... رجوع به ابن ابی ذئب ابوالحرث محمدبن ... و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 ص 186 شود.
{اخ}
ابن ابی ذئب ... رجوع به ابن ابی ذئب ابوالحرث محمدبن ... و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 ص 186 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابی سعد. رجوع به ابونمی محمدبن ابی سعید... و اعلام زرکلی ج 3 ص 870 شود.
{اخ}
ابن ابی سعد. رجوع به ابونمی محمدبن ابی سعید... و اعلام زرکلی ج 3 ص 870 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابی طالب . رجوع به شیخ الربوة محمدبن ابی طالب انصاری شود.
{اخ}
ابن ابی طالب . رجوع به شیخ الربوة محمدبن ابی طالب انصاری شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابی طیفور. رجوع به ابن ابی طیفور شود.
{اخ}
ابن ابی طیفور. رجوع به ابن ابی طیفور شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابی لیلی . رجوع به ابن ابی لیلی . محمدبن عبدالرحمن و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 صص 179-181 شود.
{اخ}
ابن ابی لیلی . رجوع به ابن ابی لیلی . محمدبن عبدالرحمن و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 صص 179-181 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابی محمد قاسم بن بشاربن حسن . رجوع به ابن انباری ابوبکر... شود.
{اخ}
ابن ابی محمد قاسم بن بشاربن حسن . رجوع به ابن انباری ابوبکر... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ابی محمد یحیی بن المبارک یزیدی . اشهر افراد خاندان یزیدی است و جد او عبداللّه یزیدی از علمای لغت و عربیت بود و محمد در خدمت مامون و نیز معتصم بود و هنگامی که معتصم به مبیضه مصر رفت محمدبا او بود و بدانجا وفات یافت . وی را دوازده پسر بود احمد، عبداللّه (عبداللّه بیشتر به عبدوس مشهور است )، عباس و این سه تن اوصیای پدر خویش بودند و جعفر و علی و حسن و فضل و حسین و عیسی و سلیمان و عبیداللّه و یوسف . (از الفهرست ابن الندیم ). و رجوع به یزیدیین شود.
{اخ}
ابن ابی محمد یحیی بن المبارک یزیدی . اشهر افراد خاندان یزیدی است و جد او عبداللّه یزیدی از علمای لغت و عربیت بود و محمد در خدمت مامون و نیز معتصم بود و هنگامی که معتصم به مبیضه مصر رفت محمدبا او بود و بدانجا وفات یافت . وی را دوازده پسر بود احمد، عبداللّه (عبداللّه بیشتر به عبدوس مشهور است )، عباس و این سه تن اوصیای پدر خویش بودند و جعفر و علی و حسن و فضل و حسین و عیسی و سلیمان و عبیداللّه و یوسف . (از الفهرست ابن الندیم ). و رجوع به یزیدیین شود.
[م ُ ح َم ْم َ]
{اخ}
ابن احمد کنانی . رجوع به ابن جبیر ابوالحسن محمدبن احمد کنانی و الاعلام زرکلی ج 3 ص 850 شود.
{اخ}
ابن احمد کنانی . رجوع به ابن جبیر ابوالحسن محمدبن احمد کنانی و الاعلام زرکلی ج 3 ص 850 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمد... رجوع به ابن رشد ابوالولید محمدبن احمد... شود.
{اخ}
ابن احمد... رجوع به ابن رشد ابوالولید محمدبن احمد... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمد... رجوع به ابن طباطبا ابوالحسن محمدبن احمدبن محمدبن ... طباطبا شود.
{اخ}
ابن احمد... رجوع به ابن طباطبا ابوالحسن محمدبن احمدبن محمدبن ... طباطبا شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمد... رجوع به ابوالغرانیق محمدبن احمد.. و الاعلام زرکلی ج 3 ص 845 شود.
{اخ}
ابن احمد... رجوع به ابوالغرانیق محمدبن احمد.. و الاعلام زرکلی ج 3 ص 845 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمد... رجوع به ابوبشردولابی محمدبن احمدبن حماد وراق رازی ... و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 صص 352-353 ترجمه شماره 646 شود.
{اخ}
ابن احمد... رجوع به ابوبشردولابی محمدبن احمدبن حماد وراق رازی ... و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 صص 352-353 ترجمه شماره 646 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمد... رجوع به ابوزیان محمدبن احمد ملقب به ابوالعباس شود.
{اخ}
ابن احمد... رجوع به ابوزیان محمدبن احمد ملقب به ابوالعباس شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمد... رجوع به ابوزید محمدبن احمد... مروزی قاسانی و وفیات الاعیان ج 4 صص 208-209 ترجمه شماره 581 شود.
{اخ}
ابن احمد... رجوع به ابوزید محمدبن احمد... مروزی قاسانی و وفیات الاعیان ج 4 صص 208-209 ترجمه شماره 581 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمد... رجوع به ابوعبداللّه قرشی محمدبن احمدبن ابراهیم و وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 صص 305-306 شود.
{اخ}
ابن احمد... رجوع به ابوعبداللّه قرشی محمدبن احمدبن ابراهیم و وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 صص 305-306 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمد... رجوع به ابومنصور ازهری و نیز ازهری شود.
{اخ}
ابن احمد... رجوع به ابومنصور ازهری و نیز ازهری شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمد...رجوع به ابیوردی محمدبن احمد ابیوردی و ابوالمظفر ابیوردی محمدبن احمد... و ابوالمظفر محمدبن احمد... ابیوردی و وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 صص 444 - 449 شود.
{اخ}
ابن احمد...رجوع به ابیوردی محمدبن احمد ابیوردی و ابوالمظفر ابیوردی محمدبن احمد... و ابوالمظفر محمدبن احمد... ابیوردی و وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 صص 444 - 449 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمد... رجوع به الظاهر (به امراللّه ) محمدبن احمد... شود.
{اخ}
ابن احمد... رجوع به الظاهر (به امراللّه ) محمدبن احمد... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمد... رجوع به ترمذی محمدبن احمدبن نصر شود.
{اخ}
ابن احمد... رجوع به ترمذی محمدبن احمدبن نصر شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمد. رجوع به توفیق محمدبن احمد شود.
{اخ}
ابن احمد. رجوع به توفیق محمدبن احمد شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمد...رجوع به جلال الدین محلی محمدبن احمدبن محمد... شود.
{اخ}
ابن احمد...رجوع به جلال الدین محلی محمدبن احمدبن محمد... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمد... رجوع به جوهری محمدبن احمدبن حسن شود.
{اخ}
ابن احمد... رجوع به جوهری محمدبن احمدبن حسن شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمد... رجوع به دقیقی محمدبن احمد شود.
{اخ}
ابن احمد... رجوع به دقیقی محمدبن احمد شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمد... رجوع به ذهبی محمدبن احمد شود.
{اخ}
ابن احمد... رجوع به ذهبی محمدبن احمد شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمد. رجوع به ذهلی محمدبن احمدبن ذهلی شود.
{اخ}
ابن احمد. رجوع به ذهلی محمدبن احمدبن ذهلی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمدبن ... رجوع به رملی محمدبن احمدبن حمزه و الاعلام زرکلی ج 3 ص 858 شود.
{اخ}
ابن احمدبن ... رجوع به رملی محمدبن احمدبن حمزه و الاعلام زرکلی ج 3 ص 858 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمد. رجوع به سرخسی محمدبن احمدبن سهل ... شود...
{اخ}
ابن احمد. رجوع به سرخسی محمدبن احمدبن سهل ... شود...
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمد... رجوع به شربینی شمس الدین محمدبن احمد و الاعلام زرکلی ج 3 ص 857 شود.
{اخ}
ابن احمد... رجوع به شربینی شمس الدین محمدبن احمد و الاعلام زرکلی ج 3 ص 857 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمد... رجوع به شوبری محمدبن احمد شود.
{اخ}
ابن احمد... رجوع به شوبری محمدبن احمد شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمد. رجوع به عبادی محمدبن احمدبن هروی شود.
{اخ}
ابن احمد. رجوع به عبادی محمدبن احمدبن هروی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمد... رجوع به عسال محمدبن احمدبن ابراهیم اصفهانی شود.
{اخ}
ابن احمد... رجوع به عسال محمدبن احمدبن ابراهیم اصفهانی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمد... رجوع به علیش محمدبن احمد شود.
{اخ}
ابن احمد... رجوع به علیش محمدبن احمد شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمد... رجوع به قاهرباللّه محمدبن احمد معتضد عباسی شود.
{اخ}
ابن احمد... رجوع به قاهرباللّه محمدبن احمد معتضد عباسی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمد... رجوع به نسوی محمدبن احمدبن علی شود.
{اخ}
ابن احمد... رجوع به نسوی محمدبن احمدبن علی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمد... رجوع به وشاء محمدبن احمد... و الاعلام زرکلی ج 3 ص 845 شود.
{اخ}
ابن احمد... رجوع به وشاء محمدبن احمد... و الاعلام زرکلی ج 3 ص 845 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمدالتمیمی . از علمای طبیعی و طب . او راست : کتاب المرشد. ابن البیطار از او روایت کند ازجمله در شرح کلمه سقنقور. (یادداشت مرحوم دهخدا).
{اخ}
ابن احمدالتمیمی . از علمای طبیعی و طب . او راست : کتاب المرشد. ابن البیطار از او روایت کند ازجمله در شرح کلمه سقنقور. (یادداشت مرحوم دهخدا).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمدبن ابراهیم بن سلیمان جعفی کوفی .، مکنی به ابوالفضل و معروف به ابوالفضل صابونی فقیه شیعی ساکن مصر. متوفی در نیمه اول قرن چهارم هجری . او راست : کتاب فاخر. (از یادداشت مرحوم دهخدا). و رجوع به روضات الجنات (ص 555) شود.
{اخ}
ابن احمدبن ابراهیم بن سلیمان جعفی کوفی .، مکنی به ابوالفضل و معروف به ابوالفضل صابونی فقیه شیعی ساکن مصر. متوفی در نیمه اول قرن چهارم هجری . او راست : کتاب فاخر. (از یادداشت مرحوم دهخدا). و رجوع به روضات الجنات (ص 555) شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمدبن ابراهیم بن قریش ، مکنی به ابوعبداللّه . رجوع به ابوعبداللّه قرشی محمدبن احمد... شود.
{اخ}
ابن احمدبن ابراهیم بن قریش ، مکنی به ابوعبداللّه . رجوع به ابوعبداللّه قرشی محمدبن احمد... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمدبن ابراهیم بن ماسک ارجانی . رجوع به ارجانی محمد ابوعبداللّه شود.
{اخ}
ابن احمدبن ابراهیم بن ماسک ارجانی . رجوع به ارجانی محمد ابوعبداللّه شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمدبن ابراهیم بن یوسف بن احمدالکاتب . رجوع به ابوالحسن محمدبن ... شود.
{اخ}
ابن احمدبن ابراهیم بن یوسف بن احمدالکاتب . رجوع به ابوالحسن محمدبن ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمدبن ابوبشر مروزی خرقی ملقب به شمس الدین و مکنی به ابوبکر. او راست : تبصره در هیئت . وفات او در مرو به سال 533 بوده است . (از یادداشت مرحوم دهخدا) (تتمه صوان الحکمة ص 211).
{اخ}
ابن احمدبن ابوبشر مروزی خرقی ملقب به شمس الدین و مکنی به ابوبکر. او راست : تبصره در هیئت . وفات او در مرو به سال 533 بوده است . (از یادداشت مرحوم دهخدا) (تتمه صوان الحکمة ص 211).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمدبن جعفر، مکنی به ابونصر... رجوع به ابونصر محمدبن ابوجعفربن اسحاق هروی ... شود.
{اخ}
ابن احمدبن جعفر، مکنی به ابونصر... رجوع به ابونصر محمدبن ابوجعفربن اسحاق هروی ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمدبن ازهری هروی ، مکنی به ابومنصور (282-370 ه' .ق). از دانشمندان بزرگ لغت و ادب عرب و فقیه بود. مولدش هرات است هم بدانجا درگذشت . برای کسب لغت مدتی میان قبائل عرب رفت و کتاب التهذیب در لغت از اوست وقسمتی از آن در مجله جهان شرق (در اروپا) چاپ شد ونیز غریب الالفاظ التی استعملها الفقهاء از اوست و تفسیری هم در قرآن دارد. (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 846).
{اخ}
ابن احمدبن ازهری هروی ، مکنی به ابومنصور (282-370 ه' .ق). از دانشمندان بزرگ لغت و ادب عرب و فقیه بود. مولدش هرات است هم بدانجا درگذشت . برای کسب لغت مدتی میان قبائل عرب رفت و کتاب التهذیب در لغت از اوست وقسمتی از آن در مجله جهان شرق (در اروپا) چاپ شد ونیز غریب الالفاظ التی استعملها الفقهاء از اوست و تفسیری هم در قرآن دارد. (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 846).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمدبن الحسین بن الاصبغ. رجوع به ابن الحرون شود.
{اخ}
ابن احمدبن الحسین بن الاصبغ. رجوع به ابن الحرون شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمدبن اللیث از محققین در علم عدد و هندسه و حرکات کواکب و ارصاد در قرن پنجم که بصیر در فقه و لغت و قضا بود و سمت قضاء شربون اندلس را داشته و در سال 450 ه' . ق. وفات کرده است . (از گاهنامه ).
{اخ}
ابن احمدبن اللیث از محققین در علم عدد و هندسه و حرکات کواکب و ارصاد در قرن پنجم که بصیر در فقه و لغت و قضا بود و سمت قضاء شربون اندلس را داشته و در سال 450 ه' . ق. وفات کرده است . (از گاهنامه ).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمدبن ایوب بن الصلب بن شنبوذ المقری البغدادی . رجوع به شنبوذ شود.
{اخ}
ابن احمدبن ایوب بن الصلب بن شنبوذ المقری البغدادی . رجوع به شنبوذ شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمدبن ثوابه . رجوع به ابوعبداللّه محمد... شود.
{اخ}
ابن احمدبن ثوابه . رجوع به ابوعبداللّه محمد... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمدبن جنید. رجوع به ابن جنید شود.
{اخ}
ابن احمدبن جنید. رجوع به ابن جنید شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمدبن حسین بن عمرشاشی الاصل فارقی مولد معروف به مستظهری و ملقب به فخرالاسلام و مکنی به ابوبکر فقیه شافعی . در بغداد ملازمت شیخ ابواسحاق شیرازی را داشت و کتاب الشامل را بر مولف آن ابن الصباغ خواند و به اتفاق شیخ ابواسحاق به نیشابور آمد و پس از مراجعت به بغداد در فقه جانشین ابواسحاق گردید و ریاست مذهب شافعی به وی منتهی گشت . او راست : حلیةالعلماء در فقه و آراء خلافی فقها و المستظهری در فقه و آن به نام المستظهر باللّه است . از سال 504 تا سال 507 که تاریخ درگذشت اوست در مدرسه نظامیه به تدریس اشتغال داشت . تولد وی در سال 429 ه' . ق. در میافارقین بوده است . (از وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 صص 219-221 ).
{اخ}
ابن احمدبن حسین بن عمرشاشی الاصل فارقی مولد معروف به مستظهری و ملقب به فخرالاسلام و مکنی به ابوبکر فقیه شافعی . در بغداد ملازمت شیخ ابواسحاق شیرازی را داشت و کتاب الشامل را بر مولف آن ابن الصباغ خواند و به اتفاق شیخ ابواسحاق به نیشابور آمد و پس از مراجعت به بغداد در فقه جانشین ابواسحاق گردید و ریاست مذهب شافعی به وی منتهی گشت . او راست : حلیةالعلماء در فقه و آراء خلافی فقها و المستظهری در فقه و آن به نام المستظهر باللّه است . از سال 504 تا سال 507 که تاریخ درگذشت اوست در مدرسه نظامیه به تدریس اشتغال داشت . تولد وی در سال 429 ه' . ق. در میافارقین بوده است . (از وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 صص 219-221 ).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمدبن حمزةبن جیا، مکنی به ابوالفرج و ملقب به شرف الکتاب . نحوی و لغت دان و شاعر و شاگرد ابن الشجری و ابن الخشاب و از مردم مطیرآباد و مصاحب ابن هبیره وزیر بود. رسائلی دارد در پاسخ رسائل حریری . در هشتادسالگی به سال 579 ه' . ق. درگذشت . (از معجم الادباء ج 17 ص 287).
{اخ}
ابن احمدبن حمزةبن جیا، مکنی به ابوالفرج و ملقب به شرف الکتاب . نحوی و لغت دان و شاعر و شاگرد ابن الشجری و ابن الخشاب و از مردم مطیرآباد و مصاحب ابن هبیره وزیر بود. رسائلی دارد در پاسخ رسائل حریری . در هشتادسالگی به سال 579 ه' . ق. درگذشت . (از معجم الادباء ج 17 ص 287).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمدبن داود قمی . رجوع به ابن داود ابوالحسن محمد شود.
{اخ}
ابن احمدبن داود قمی . رجوع به ابن داود ابوالحسن محمد شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمدبن رشد... رجوع به ابن رشد شود.
{اخ}
ابن احمدبن رشد... رجوع به ابن رشد شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمدبن سلیمان نوقانی ، مکنی به ابوعمر از ادبای سجستان است که مدتی در خراسان و ماوراءالنهر بسر برده و به سال 382 ه' . ق. درگذشته است . او راست : آداب المسافرین ،العتاب والاعتاب ، فضل الریاحین و اخبارالعشاق. (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 847). و رجوع به ابوعمر نوقانی شود.
{اخ}
ابن احمدبن سلیمان نوقانی ، مکنی به ابوعمر از ادبای سجستان است که مدتی در خراسان و ماوراءالنهر بسر برده و به سال 382 ه' . ق. درگذشته است . او راست : آداب المسافرین ،العتاب والاعتاب ، فضل الریاحین و اخبارالعشاق. (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 847). و رجوع به ابوعمر نوقانی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمدبن سمعون . رجوع به ابن سمعون محمدبن احمدبن اسماعیل و وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 صص 304-305 شود.
{اخ}
ابن احمدبن سمعون . رجوع به ابن سمعون محمدبن احمدبن اسماعیل و وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 صص 304-305 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمد... رجوع به ابن شاهویه ابوبکر محمدبن احمد... و وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 ص 211 شود.
{اخ}
ابن احمد... رجوع به ابن شاهویه ابوبکر محمدبن احمد... و وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 ص 211 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمدبن ... طباطبا. رجوع به ابن طباطبا ابوالحسن ... شود.
{اخ}
ابن احمدبن ... طباطبا. رجوع به ابن طباطبا ابوالحسن ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمدبن عبدالحمید کاتب . رجوع به ابن عبدالحمید کاتب شود.
{اخ}
ابن احمدبن عبدالحمید کاتب . رجوع به ابن عبدالحمید کاتب شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمدبن عبدالعزیز اموی قرطبی اندلسی ، معروف به عتبی . فقیه متوفی در 254 ه' . ق. او راست : العتبیة در فقه مالکی و المستخرجة بر موطاء. (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 844).
{اخ}
ابن احمدبن عبدالعزیز اموی قرطبی اندلسی ، معروف به عتبی . فقیه متوفی در 254 ه' . ق. او راست : العتبیة در فقه مالکی و المستخرجة بر موطاء. (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 844).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمدبن عبدالعزیزبن مازه ملقب به امام برهان الدین و معروف به صدرجهان . وی حکومت بخارا داشت و به خطائیان باج می گذارد. در سال 603 ه' . ق. از راه حج به بغداد رفت و در وقت ورود به بغداد احترامی شایان به اونمودند ولی چون در راه با حجاج خوشرفتاری ننمود در وقت مراجعت در بغداد چندان بدو وقعی نگذاردند. در سنه 613 تا 614 ه' . ق. که سلطان علاءالدین محمدخوارزمشاه به قصد عراق و محاربه با خلیفه الناصر لدین اللّه عزم کرده بود به رعایت حزم قبل از حرکت به عراق صدر جهان با برادر و دو پسرش (افتخار جهان ، ملوک الاسلام و عزیز الاسلام ) را از بخارا به خوارزم انتقال داد از خوف اینکه مبادا در غیاب او اسباب فتنه و فساد شوند، و ایشان همچنان در خوارزم بودند تا بوقت آنکه ترکان خاتون مادر خوارزمشاه از خوف لشکر مغول مصمم گردید که ازخوارزم بگریزد (616 ه' . ق.). قبل از حرکت از خوارزم از برای فراغت خاطر و اطمینان بال ، صدرجهان و برادر و دو پسرش را با سایر ملوک اطراف که در دربار خوارزمشاه بودند تماماً بکشت . (سیره جلال الدین منکبرنی ص 23، 24، 39 و تعلیقات مرحوم قزوینی بر لباب الالباب ).
{اخ}
ابن احمدبن عبدالعزیزبن مازه ملقب به امام برهان الدین و معروف به صدرجهان . وی حکومت بخارا داشت و به خطائیان باج می گذارد. در سال 603 ه' . ق. از راه حج به بغداد رفت و در وقت ورود به بغداد احترامی شایان به اونمودند ولی چون در راه با حجاج خوشرفتاری ننمود در وقت مراجعت در بغداد چندان بدو وقعی نگذاردند. در سنه 613 تا 614 ه' . ق. که سلطان علاءالدین محمدخوارزمشاه به قصد عراق و محاربه با خلیفه الناصر لدین اللّه عزم کرده بود به رعایت حزم قبل از حرکت به عراق صدر جهان با برادر و دو پسرش (افتخار جهان ، ملوک الاسلام و عزیز الاسلام ) را از بخارا به خوارزم انتقال داد از خوف اینکه مبادا در غیاب او اسباب فتنه و فساد شوند، و ایشان همچنان در خوارزم بودند تا بوقت آنکه ترکان خاتون مادر خوارزمشاه از خوف لشکر مغول مصمم گردید که ازخوارزم بگریزد (616 ه' . ق.). قبل از حرکت از خوارزم از برای فراغت خاطر و اطمینان بال ، صدرجهان و برادر و دو پسرش را با سایر ملوک اطراف که در دربار خوارزمشاه بودند تماماً بکشت . (سیره جلال الدین منکبرنی ص 23، 24، 39 و تعلیقات مرحوم قزوینی بر لباب الالباب ).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمد (مجدالدین ...) وزیر (در خراسان ) ممدوح نزاری قهستانی است در دستورنامه (چ روسیه ص 72). (یادداشت مرحوم دهخدا).
{اخ}
ابن احمد (مجدالدین ...) وزیر (در خراسان ) ممدوح نزاری قهستانی است در دستورنامه (چ روسیه ص 72). (یادداشت مرحوم دهخدا).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمدبن عبداللّه ... رجوع به ابن سیدالناس شود.
{اخ}
ابن احمدبن عبداللّه ... رجوع به ابن سیدالناس شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمدبن عبداللّه بن احمدبن ولید، مکنی به ابوعلی و ابن الولید از متکلمین و روسای فرقه معتزله و از مردم بغداد بوده است . وی از بیم اهانت مردم عامه بغداد مدت پنجاه سال خانه نشین بود و در سال 478 ه' . ق. درگذشت . (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 848).
{اخ}
ابن احمدبن عبداللّه بن احمدبن ولید، مکنی به ابوعلی و ابن الولید از متکلمین و روسای فرقه معتزله و از مردم بغداد بوده است . وی از بیم اهانت مردم عامه بغداد مدت پنجاه سال خانه نشین بود و در سال 478 ه' . ق. درگذشت . (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 848).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمدبن عبداللّه هاشمی ، معروف به ابوالعبر هاشمی شاعر، ادیب حافظ حدیث و از مردم بغداد است . جحظه در حق وی گوید: کسی را در حافظه هرگز مانند او ندیده ام . در سال 250 ه' . ق درگذشت . او راست : المنادمة و اخلاق الخلفاءو الامراء و جامعالحماقات و ماوی الرقاعات . (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 844). و رجوع به ابوالعبر هاشمی شود.
{اخ}
ابن احمدبن عبداللّه هاشمی ، معروف به ابوالعبر هاشمی شاعر، ادیب حافظ حدیث و از مردم بغداد است . جحظه در حق وی گوید: کسی را در حافظه هرگز مانند او ندیده ام . در سال 250 ه' . ق درگذشت . او راست : المنادمة و اخلاق الخلفاءو الامراء و جامعالحماقات و ماوی الرقاعات . (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 844). و رجوع به ابوالعبر هاشمی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمدبن عبیداللّه بصری معروف به مفجع، شاعر، ادیب . میان وی و ابن درید مهاجاتی بود. در سال 320 ه' . درگذشته است . او راست الترجمان در شعر و اغراض آن ، المنقذ که بر شیوه ملاحن ابن درید نوشته شده و عرائس المجالس اشعار خوارزمی و شعر زیدالخیل طائی . (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 845).
{اخ}
ابن احمدبن عبیداللّه بصری معروف به مفجع، شاعر، ادیب . میان وی و ابن درید مهاجاتی بود. در سال 320 ه' . درگذشته است . او راست الترجمان در شعر و اغراض آن ، المنقذ که بر شیوه ملاحن ابن درید نوشته شده و عرائس المجالس اشعار خوارزمی و شعر زیدالخیل طائی . (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 845).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمدبن علی مکی حسنی ، ملقب به تقی الدین و مکنی به ابوعبداللّه و معروف به تقی فاسی از مردم فاس مغرب (تاریخ ولادت 765 ه' . ق. در مکه و تاریخ فوت 832 ه' . ق.). مورخ ، حافظ حدیث ، قاضی مالکی در مکه . او راست : شفاءالغرام باخبار البلدالحرام در تراجم شخصیتهای مدینه ، المقنع من اخبارالملوک و الخلفاء، العقدالثمین فی تاریخ البلد الامین در چهار جلد، ذیل کتاب النبلاء ذهبی در دو جلد، تکمیل الاعلام ذهبی ، ارشاد الناسک الی معرفة المناسک ، مختصر حیات الحیوان دمیری . (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 855).
{اخ}
ابن احمدبن علی مکی حسنی ، ملقب به تقی الدین و مکنی به ابوعبداللّه و معروف به تقی فاسی از مردم فاس مغرب (تاریخ ولادت 765 ه' . ق. در مکه و تاریخ فوت 832 ه' . ق.). مورخ ، حافظ حدیث ، قاضی مالکی در مکه . او راست : شفاءالغرام باخبار البلدالحرام در تراجم شخصیتهای مدینه ، المقنع من اخبارالملوک و الخلفاء، العقدالثمین فی تاریخ البلد الامین در چهار جلد، ذیل کتاب النبلاء ذهبی در دو جلد، تکمیل الاعلام ذهبی ، ارشاد الناسک الی معرفة المناسک ، مختصر حیات الحیوان دمیری . (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 855).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمدبن محمدبن جعفر کنانی ، مکنی به ابوبکر. معروف به ابن حداد فقیه شافعی مصری . رجوع به ابن الحداد شود.
{اخ}
ابن احمدبن محمدبن جعفر کنانی ، مکنی به ابوبکر. معروف به ابن حداد فقیه شافعی مصری . رجوع به ابن الحداد شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمدبن محمدبن عبداللّه بن عباد عبادی هروی . فقیه شافعی ، مکنی به ابوعاصم . (375 - 458ه' . ق). او فقه را در هرات بر قاضی ابومنصور ازدی و در نیشابور بر قاضی ابوعمر بسطامی بیاموخت و امامی متفنن و دقیقالنظر گشت و بسیاری از مشایخ را بدید. از تالیفات اوست : ادب القضاء و المبسوط و الهادی الی مذهب العلماء و کتاب الرد علی السمعانی و نیز کتاب لطیفی دارد در طبقات فقها. (وفیات الاعیان ج 2 ص 36).
{اخ}
ابن احمدبن محمدبن عبداللّه بن عباد عبادی هروی . فقیه شافعی ، مکنی به ابوعاصم . (375 - 458ه' . ق). او فقه را در هرات بر قاضی ابومنصور ازدی و در نیشابور بر قاضی ابوعمر بسطامی بیاموخت و امامی متفنن و دقیقالنظر گشت و بسیاری از مشایخ را بدید. از تالیفات اوست : ادب القضاء و المبسوط و الهادی الی مذهب العلماء و کتاب الرد علی السمعانی و نیز کتاب لطیفی دارد در طبقات فقها. (وفیات الاعیان ج 2 ص 36).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمدبن محمدچغانی از آل محتاج ، مکنی به ابوالمظفر و ملقب به فخرالدوله . از امرای چغانی ممدوح فرخی و منجیک است . (یادداشت مرحوم دهخدا). رجوع به آل محتاج شود.
{اخ}
ابن احمدبن محمدچغانی از آل محتاج ، مکنی به ابوالمظفر و ملقب به فخرالدوله . از امرای چغانی ممدوح فرخی و منجیک است . (یادداشت مرحوم دهخدا). رجوع به آل محتاج شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمدبن محمد... ملقب به ابوبکربن الحداد فقیه ... رجوع به ابن الحداد ابوبکر محمدبن احمدبن محمد... شافعی مصری و وفیات الاعیان ج 4 صص 167 - 198 ترجمه شماره 573) شود.
{اخ}
ابن احمدبن محمد... ملقب به ابوبکربن الحداد فقیه ... رجوع به ابن الحداد ابوبکر محمدبن احمدبن محمد... شافعی مصری و وفیات الاعیان ج 4 صص 167 - 198 ترجمه شماره 573) شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمدبن هشام بن ابراهیم لخمی اندلسی سبتی . رجوع به ابن هشام محمد... شود.
{اخ}
ابن احمدبن هشام بن ابراهیم لخمی اندلسی سبتی . رجوع به ابن هشام محمد... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمدبن یحیی بن عمران اشعری . رجوع به اشعری محمد... و ابن عمران شود.
{اخ}
ابن احمدبن یحیی بن عمران اشعری . رجوع به اشعری محمد... و ابن عمران شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمد جیانی ، مکنی به ابوالحسن متوفی به سال 540 ه' .ق. او راست : شرح غریب صحیح بخاری . (از کشف الظنون ).
{اخ}
ابن احمد جیانی ، مکنی به ابوالحسن متوفی به سال 540 ه' .ق. او راست : شرح غریب صحیح بخاری . (از کشف الظنون ).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمد خضری مروزی . فقیه شافعی . امام مرو و مقدم فقهاء شافعیه بود. صحبت ابوبکر فارسی دریافت و از اعیان تلامذه ابوبکر قفال شاشی است و به سال 380 ه' . ق. درگذشته است . رجوع به وفیات الاعیان ج 2 ص 37 شود.
{اخ}
ابن احمد خضری مروزی . فقیه شافعی . امام مرو و مقدم فقهاء شافعیه بود. صحبت ابوبکر فارسی دریافت و از اعیان تلامذه ابوبکر قفال شاشی است و به سال 380 ه' . ق. درگذشته است . رجوع به وفیات الاعیان ج 2 ص 37 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمد صابونی ... رجوع به ابن صابونی محمدبن احمد و الاعلام زرکلی ج 3 ص 850 شود.
{اخ}
ابن احمد صابونی ... رجوع به ابن صابونی محمدبن احمد و الاعلام زرکلی ج 3 ص 850 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمد (یا ابن محمد) غسانی دمشقی ، مکنی به ابوالفرج ملقب به واواء متوفی در 385 ه' . ق. شاعر شیرین بیان . در آغاز جارچی دارالبطیخ دمشق بود، دیوان شعری دارد که چاپ هم شده است . (از اعلام زرکلی ج 3 ص 84).
{اخ}
ابن احمد (یا ابن محمد) غسانی دمشقی ، مکنی به ابوالفرج ملقب به واواء متوفی در 385 ه' . ق. شاعر شیرین بیان . در آغاز جارچی دارالبطیخ دمشق بود، دیوان شعری دارد که چاپ هم شده است . (از اعلام زرکلی ج 3 ص 84).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمد فدوحی ، مکنی به ابونصر اوابی . رجوع به ابونصر اوابی شود.
{اخ}
ابن احمد فدوحی ، مکنی به ابونصر اوابی . رجوع به ابونصر اوابی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمد معمری ، مکنی به ابوالعباس از بزرگان علم نحو و از شاگردان زجاج است . بیشتر در بصره اقامت داشت و در همانجا درگذشت (حدود 350 ه' . ق). (از معجم الادباء ج 17 ص 174).
{اخ}
ابن احمد معمری ، مکنی به ابوالعباس از بزرگان علم نحو و از شاگردان زجاج است . بیشتر در بصره اقامت داشت و در همانجا درگذشت (حدود 350 ه' . ق). (از معجم الادباء ج 17 ص 174).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمد معموری بیهقی (متوفی در 485 ه' . ق.) ادیب و فیلسوف و از یاران خیام در اصلاح تقویم جلالی است . مدتی در اصفهان مصاحب تاج الملک وزیر بود، او راست : کتابی در صرف و نحو ودر مخروطات و هندسه و غیره . (از معجم الادباء ج 18 ص 225) (التفهیم حاشیه ص 24) (الاعلام زرکلی ج 3 ص 849).
{اخ}
ابن احمد معموری بیهقی (متوفی در 485 ه' . ق.) ادیب و فیلسوف و از یاران خیام در اصلاح تقویم جلالی است . مدتی در اصفهان مصاحب تاج الملک وزیر بود، او راست : کتابی در صرف و نحو ودر مخروطات و هندسه و غیره . (از معجم الادباء ج 18 ص 225) (التفهیم حاشیه ص 24) (الاعلام زرکلی ج 3 ص 849).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمد مقتفی بن مستظهربن مقتدی خلیفه مقتدر عباسی . (489 - 555 ه' . ق.) مدت خلافت وی بیست و چهار سال و سه ماه بود و در بغداد درگذشت . (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 849).
{اخ}
ابن احمد مقتفی بن مستظهربن مقتدی خلیفه مقتدر عباسی . (489 - 555 ه' . ق.) مدت خلافت وی بیست و چهار سال و سه ماه بود و در بغداد درگذشت . (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 849).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن احمد مقدسی شاشی (چاچی )، مکنی به ابوبکر مولد اوچاچ و منشاء وی میافارقین معروف به المستظهر و ملقب به فخرالاسلام . فقیه شافعی بود و زعامت شافعیه بدو منتهی شد. متولی درس نظامیه بغداد نیز بود به جای استاد خود ابواسحاق شیرازی و این مسند را از پیش ابونصربن صباغ و ابوسعد المتولی و ابوحامد حجة الاسلام غزالی داشتند. (یادداشت مرحوم دهخدا).
{اخ}
ابن احمد مقدسی شاشی (چاچی )، مکنی به ابوبکر مولد اوچاچ و منشاء وی میافارقین معروف به المستظهر و ملقب به فخرالاسلام . فقیه شافعی بود و زعامت شافعیه بدو منتهی شد. متولی درس نظامیه بغداد نیز بود به جای استاد خود ابواسحاق شیرازی و این مسند را از پیش ابونصربن صباغ و ابوسعد المتولی و ابوحامد حجة الاسلام غزالی داشتند. (یادداشت مرحوم دهخدا).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ادریس ... رجوع به ابن ادریس محمدبن احمد ادریس عجلی حلی معروف به ابن ادریس شود.
{اخ}
ابن ادریس ... رجوع به ابن ادریس محمدبن احمد ادریس عجلی حلی معروف به ابن ادریس شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ادریس ... رجوع به رازی محمدبن ادریس حافظ... شود.
{اخ}
ابن ادریس ... رجوع به رازی محمدبن ادریس حافظ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ادریس ... رجوع به شافعی محمدبن ادریس ... امام شافعیان و ابن ادریس امام شافعی شود.
{اخ}
ابن ادریس ... رجوع به شافعی محمدبن ادریس ... امام شافعیان و ابن ادریس امام شافعی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ادریس بن علی بن حمود از ملوک دولت حمودیة در اندلس . وی به سال 438 ه' . ق. به حکومت رسید و در سال 450 ه' . ق. در مالقه درگذشت . مردی ظالم و سختگیر بود. (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 861).
{اخ}
ابن ادریس بن علی بن حمود از ملوک دولت حمودیة در اندلس . وی به سال 438 ه' . ق. به حکومت رسید و در سال 450 ه' . ق. در مالقه درگذشت . مردی ظالم و سختگیر بود. (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 861).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن اسحاق... رجوع به ابوالعنبس محمدبن اسحاق و الاعلام زرکلی ج 3 ص 862 شود.
{اخ}
ابن اسحاق... رجوع به ابوالعنبس محمدبن اسحاق و الاعلام زرکلی ج 3 ص 862 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن اسحاق. رجوع به صدرالدین قونیوی محمدبن اسحاق شود.
{اخ}
ابن اسحاق. رجوع به صدرالدین قونیوی محمدبن اسحاق شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن اسحاقبن ابن ابراهیم بن مهران ثقفی ، معروف به سراج ثقفی نیشابوری ، مکنی به ابوالعباس (216 - 313 ه' . ق.) حافظ حدیث و از علمای بزرگ خراسان است . از اوست : المسند در چهارده جلد و کتاب تاریخ . نسبت سراج به صنعت سراجی است . (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 864).
{اخ}
ابن اسحاقبن ابن ابراهیم بن مهران ثقفی ، معروف به سراج ثقفی نیشابوری ، مکنی به ابوالعباس (216 - 313 ه' . ق.) حافظ حدیث و از علمای بزرگ خراسان است . از اوست : المسند در چهارده جلد و کتاب تاریخ . نسبت سراج به صنعت سراجی است . (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 864).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن اسحاقبن خزیمه سلمی نیشابوری ، مکنی به ابوبکر (223 - 311 ه' . ق.) امام زمان خود در نیشابور و مردی فقیه و مجتهد و عالم به حدیث بود. سبکی او را به امام الائمه ملقب نموده است . وی بیش از یکصدوچهل اثر داشته است و به مصر و عراق و شام و جزیره سفر نموده است . (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 862).
{اخ}
ابن اسحاقبن خزیمه سلمی نیشابوری ، مکنی به ابوبکر (223 - 311 ه' . ق.) امام زمان خود در نیشابور و مردی فقیه و مجتهد و عالم به حدیث بود. سبکی او را به امام الائمه ملقب نموده است . وی بیش از یکصدوچهل اثر داشته است و به مصر و عراق و شام و جزیره سفر نموده است . (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 862).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن اسحاقبن محمدبن یحیی بن منده ، مکنی به ابوعبداللّه عبدی اصفهانی از بزرگان حفاظ حدیث است و در سال 395 ه' . ق. درگذشته است . رجوع به الاعلام زرکلی ج 3 ص 863 و رجوع به ابن منده و بنومنده شود.
{اخ}
ابن اسحاقبن محمدبن یحیی بن منده ، مکنی به ابوعبداللّه عبدی اصفهانی از بزرگان حفاظ حدیث است و در سال 395 ه' . ق. درگذشته است . رجوع به الاعلام زرکلی ج 3 ص 863 و رجوع به ابن منده و بنومنده شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن اسحاقبن یسار، مکنی به ابوعبداللّه یا ابوبکر. اول کسی است که در اسلام در مغازی و تواریخ تصنیف ساخت و او از جمله تابعین بود و صدوق و امین و گویند که جد او یسار مولای مصطفی علیه السلام بود و بعضی گویند مولای قیس بن مخرمةبن المطلب بن عبدمناف بود و او را قرشی از آن گفتندی که از موالی قریش بود. رجوع به ابن اسحاق محمدبن اسحاقبن یسار و وفیات الاعیان ج 4 ص 276 و 277 و معجم الادباء ج 6 ص 399 شود.
{اخ}
ابن اسحاقبن یسار، مکنی به ابوعبداللّه یا ابوبکر. اول کسی است که در اسلام در مغازی و تواریخ تصنیف ساخت و او از جمله تابعین بود و صدوق و امین و گویند که جد او یسار مولای مصطفی علیه السلام بود و بعضی گویند مولای قیس بن مخرمةبن المطلب بن عبدمناف بود و او را قرشی از آن گفتندی که از موالی قریش بود. رجوع به ابن اسحاق محمدبن اسحاقبن یسار و وفیات الاعیان ج 4 ص 276 و 277 و معجم الادباء ج 6 ص 399 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن اسحاق فاکهی . رجوع به فاکهی محمدبن اسحاق شود.
{اخ}
ابن اسحاق فاکهی . رجوع به فاکهی محمدبن اسحاق شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن اسدالدین شیرکوه بن شادی بن ایوب ایوبی حکمران حمص (574 - 581 ه' . ق.) (یادداشت مرحوم دهخدا).
{اخ}
ابن اسدالدین شیرکوه بن شادی بن ایوب ایوبی حکمران حمص (574 - 581 ه' . ق.) (یادداشت مرحوم دهخدا).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن اسعد... رجوع به ابومنصور حفده و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 ص 238 شود.
{اخ}
ابن اسعد... رجوع به ابومنصور حفده و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 ص 238 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن اسعد... رجوع به دوانی محمدبن اسعد صدیقی دوانی و رجوع به جلال الدین دوانی محمدبن اسعد شود.
{اخ}
ابن اسعد... رجوع به دوانی محمدبن اسعد صدیقی دوانی و رجوع به جلال الدین دوانی محمدبن اسعد شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن اسعد... رجوع به عمرانی محمدبن اسعدبن محمد... شود.
{اخ}
ابن اسعد... رجوع به عمرانی محمدبن اسعدبن محمد... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن اسعد، معروف به ابن حکیم حنفی ، مکنی به ابوالمظفر متوفی به سال 567 ه' . ق. او راست : نظم مختصر قدوری و شرح شهاب الاخبار.وی یکی از شراح مقامات حریری است . (از کشف الظنون ).
{اخ}
ابن اسعد، معروف به ابن حکیم حنفی ، مکنی به ابوالمظفر متوفی به سال 567 ه' . ق. او راست : نظم مختصر قدوری و شرح شهاب الاخبار.وی یکی از شراح مقامات حریری است . (از کشف الظنون ).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن اسعد یمانی تستری ، ملقب به بدرالدین . او راست : محاکمات بر اشارات و حل عقد مطالعالافوار. (فوت 707 ه' . ق.) (از کشف الظنون ).
{اخ}
ابن اسعد یمانی تستری ، ملقب به بدرالدین . او راست : محاکمات بر اشارات و حل عقد مطالعالافوار. (فوت 707 ه' . ق.) (از کشف الظنون ).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن اسلم بن سالم بن یزید، مکنی به ابوالحسن کندی طوسی . از حفاظ حدیث است و ذهبی او را به شیخ المشرق ملقب نموده است .او راست مسند در حدیث . (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 864).
{اخ}
ابن اسلم بن سالم بن یزید، مکنی به ابوالحسن کندی طوسی . از حفاظ حدیث است و ذهبی او را به شیخ المشرق ملقب نموده است .او راست مسند در حدیث . (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 864).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن اسماعیل . رجوع به ابوالقاسم محمدبن اسماعیل بن عباد معروف به محمد اول شود.
{اخ}
ابن اسماعیل . رجوع به ابوالقاسم محمدبن اسماعیل بن عباد معروف به محمد اول شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن اسماعیل . رجوع به ترمذی محمدبن اسماعیل بن یوسف شود.
{اخ}
ابن اسماعیل . رجوع به ترمذی محمدبن اسماعیل بن یوسف شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن اسماعیل بن جعفر الصادق هفتمین امام به اعتقاد اسمعیلیه .(از یادداشت مرحوم دهخدا). رجوع به اسماعیلیه شود.
{اخ}
ابن اسماعیل بن جعفر الصادق هفتمین امام به اعتقاد اسمعیلیه .(از یادداشت مرحوم دهخدا). رجوع به اسماعیلیه شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن اشرف سمرقندی حسینی ، ملقب به شمس الدین از علمای نجوم و ریاضی است که در حدود سال 600 ه' . ق. وفات یافته است . از اوست : کتاب اشکال التاسیس در هندسه که 35 شکل از اشکال رادر آن آورده . این کتاب را قاضی زاده رومی در سال 810 ه' . ق. در سمرقند شرح نموده است و دیگر شرح تحریرمجسطی است . کتب دیگر نیز داشته است . (از گاهنامه ).
{اخ}
ابن اشرف سمرقندی حسینی ، ملقب به شمس الدین از علمای نجوم و ریاضی است که در حدود سال 600 ه' . ق. وفات یافته است . از اوست : کتاب اشکال التاسیس در هندسه که 35 شکل از اشکال رادر آن آورده . این کتاب را قاضی زاده رومی در سال 810 ه' . ق. در سمرقند شرح نموده است و دیگر شرح تحریرمجسطی است . کتب دیگر نیز داشته است . (از گاهنامه ).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن اعرابی . رجوع به ابن اعرابی ابوعبداللّه محمدبن زیاد و الاعلام زرکلی ج 3 ص 896 و وفیات الاعیان ج 4 ص 306 و 309 شود.
{اخ}
ابن اعرابی . رجوع به ابن اعرابی ابوعبداللّه محمدبن زیاد و الاعلام زرکلی ج 3 ص 896 و وفیات الاعیان ج 4 ص 306 و 309 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن اغلب بن ابراهیم بن اغلب ، مکنی به ابوالعباس . از ملوک دولت اغلبیه در تونس بوده است . وی پس از مرگ پدر در سال 226 ه' . ق. زمام امور را به دست گرفت و تدریجاً تمام افریقیه تحت تصرف او درآمد. مردی باتدبیر و سیاستمدار بود در سال 242 ه' . ق. در تونس وفات یافت . (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 865).
{اخ}
ابن اغلب بن ابراهیم بن اغلب ، مکنی به ابوالعباس . از ملوک دولت اغلبیه در تونس بوده است . وی پس از مرگ پدر در سال 226 ه' . ق. زمام امور را به دست گرفت و تدریجاً تمام افریقیه تحت تصرف او درآمد. مردی باتدبیر و سیاستمدار بود در سال 242 ه' . ق. در تونس وفات یافت . (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 865).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن البشاری ، معروف به مقدسی ، مکنی به ابوعبداللّه . مولدش بیت المقدس واز علمای بزرگ جغرافیا در قرن چهارم هجری است که دراکثر ممالک اسلام و هند تا اندلس شرقاً و غرباً به سیاحت پرداخته است . بیشتر نوشته های مقدسی بر اساس مشاهدات خود اوست . مقدسی عادات و اخلاق و اقوام ملل مختلفه و روحیات آنان را بطوری که خود در مسافرتها یافته است ضبط کرده و در سال 375 ه' . ق. کتابی به نام «احسن التقاسیم فی معرفةالاقالیم » تالیف کرده که کاملترین کتب جغرافی در قرن چهارم بشمار می رود. کتاب مقدسی به اهتمام دخویه مستشرق هلندی متوفی 1909 دوبار به طبع رسیده است (سال 1877 و سال 1906 م .) و هر یک شروح و مستدرکاتی دارد. اصل کتاب مقدسی دارای نقشه های الوان برای نمایش است اما آنچه طبع شده بدون نقشه می باشد. وفات او در سال 375 ه' . ق. اتفاق افتاده است .
{اخ}
ابن البشاری ، معروف به مقدسی ، مکنی به ابوعبداللّه . مولدش بیت المقدس واز علمای بزرگ جغرافیا در قرن چهارم هجری است که دراکثر ممالک اسلام و هند تا اندلس شرقاً و غرباً به سیاحت پرداخته است . بیشتر نوشته های مقدسی بر اساس مشاهدات خود اوست . مقدسی عادات و اخلاق و اقوام ملل مختلفه و روحیات آنان را بطوری که خود در مسافرتها یافته است ضبط کرده و در سال 375 ه' . ق. کتابی به نام «احسن التقاسیم فی معرفةالاقالیم » تالیف کرده که کاملترین کتب جغرافی در قرن چهارم بشمار می رود. کتاب مقدسی به اهتمام دخویه مستشرق هلندی متوفی 1909 دوبار به طبع رسیده است (سال 1877 و سال 1906 م .) و هر یک شروح و مستدرکاتی دارد. اصل کتاب مقدسی دارای نقشه های الوان برای نمایش است اما آنچه طبع شده بدون نقشه می باشد. وفات او در سال 375 ه' . ق. اتفاق افتاده است .
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن البلخی ... رجوع به ابن البلخی خراسانی و الاعلام زرکلی ج 3 ص 904 شود.
{اخ}
ابن البلخی ... رجوع به ابن البلخی خراسانی و الاعلام زرکلی ج 3 ص 904 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن البلدی ... رجوع به ابن البلدی محمدبن ابوالفتح بن ابومنصور شود.
{اخ}
ابن البلدی ... رجوع به ابن البلدی محمدبن ابوالفتح بن ابومنصور شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن الجهم البرمکی ، وی از جمله مترجمین معروف از فارسی به عربی بوده است از قبیل ابن المقفع و سایرکسانی که اسامی ایشان در کتاب الفهرست و تاریخ حمزه اصفهان و غیره مسطور است . و نیز از جمله علمای نجوم و منطق بوده و شرح حال مختصری از وی در تاریخ الحکماء قفطی ص (284) مذکور است و به علاوه مآخذ مذکوره ذکری از او استطراداً در مواضع ذیل آمده است : تاریخ طبری ج 3 ص 1162، اغانی ج 13 ص 16 و 17 و 131، کتاب الفهرست ص 275 و 277، ابن ابی اصیبعة ج 1 ص 212، نجوم الزاهره چ مصر ج 3 ص 243. (یادداشتهای قزوینی ج 7 ص 57).
{اخ}
ابن الجهم البرمکی ، وی از جمله مترجمین معروف از فارسی به عربی بوده است از قبیل ابن المقفع و سایرکسانی که اسامی ایشان در کتاب الفهرست و تاریخ حمزه اصفهان و غیره مسطور است . و نیز از جمله علمای نجوم و منطق بوده و شرح حال مختصری از وی در تاریخ الحکماء قفطی ص (284) مذکور است و به علاوه مآخذ مذکوره ذکری از او استطراداً در مواضع ذیل آمده است : تاریخ طبری ج 3 ص 1162، اغانی ج 13 ص 16 و 17 و 131، کتاب الفهرست ص 275 و 277، ابن ابی اصیبعة ج 1 ص 212، نجوم الزاهره چ مصر ج 3 ص 243. (یادداشتهای قزوینی ج 7 ص 57).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن الخطیب ... رجوع به ابن الخطیب لسان الدین ابوعبداللّه ... شود.
{اخ}
ابن الخطیب ... رجوع به ابن الخطیب لسان الدین ابوعبداللّه ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن الخل ... رجوع به ابن الخل ابوالحسن محمدبن مبارک ... و ابوالحسن محمدبن مبارک ... و وفیات الاعیان ج 4 صص 227 - 228 شود.
{اخ}
ابن الخل ... رجوع به ابن الخل ابوالحسن محمدبن مبارک ... و ابوالحسن محمدبن مبارک ... و وفیات الاعیان ج 4 صص 227 - 228 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن السائب ... رجوع به کلبی محمدبن السائب ... شود.
{اخ}
ابن السائب ... رجوع به کلبی محمدبن السائب ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن السری بن سهل نحوی ، معروف به ابن السراج . رجوع به ابوبکربن سراج شود.
{اخ}
ابن السری بن سهل نحوی ، معروف به ابن السراج . رجوع به ابوبکربن سراج شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن الطیب بن محمدبن جعفربن قاسم ، معروف به باقلانی . رجوع به ابن باقلانی شود.
{اخ}
ابن الطیب بن محمدبن جعفربن قاسم ، معروف به باقلانی . رجوع به ابن باقلانی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن القیسرانی ... رجوع به ابن القیسرانی اشرف الدین (یا شرف الدین ) ابوعبداللّه محمدبن صغیر و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 ص 278 - 288 شود.
{اخ}
ابن القیسرانی ... رجوع به ابن القیسرانی اشرف الدین (یا شرف الدین ) ابوعبداللّه محمدبن صغیر و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 ص 278 - 288 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن المعلم ... رجوع به ابن المعلم محمدبن محمدبن نعمان ... و نیز رجوع به شیخ مفید شود.
{اخ}
ابن المعلم ... رجوع به ابن المعلم محمدبن محمدبن نعمان ... و نیز رجوع به شیخ مفید شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن الندیم ... رجوع به ابن الندیم ابوالفرج محمدبن اسحاقبن یعقوب الندیم شود.
{اخ}
ابن الندیم ... رجوع به ابن الندیم ابوالفرج محمدبن اسحاقبن یعقوب الندیم شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن انباری ... رجوع به ابن انباری ابوبکر محمد... شود.
{اخ}
ابن انباری ... رجوع به ابن انباری ابوبکر محمد... شود.
[م ُح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ایاس ... رجوع به ابن ایاس ، ابوالبرکات محمدبن احمد... و الاعلام زرکلی ج 3 ص 857 شود.
{اخ}
ابن ایاس ... رجوع به ابن ایاس ، ابوالبرکات محمدبن احمد... و الاعلام زرکلی ج 3 ص 857 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ایوب ... رجوع به سیف الدین ابوبکر عادل و وفیات الاعیان ج 5 صص 74 - 79 ترجمه شماره 693) شود.
{اخ}
ابن ایوب ... رجوع به سیف الدین ابوبکر عادل و وفیات الاعیان ج 5 صص 74 - 79 ترجمه شماره 693) شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ایوب الحاسب الطبری ، مکنی به ابوجعفر و ملقب به شمس الدین صاحب کتاب های معروف شمارنامه و مفتاح المعاملات و العمل و الالقاب و شش فصل در اسطرلاب و زیج مفرد و رساله استخراج در شناختن عمر و بقای آن والمونس فی نزهة اهل المجلس و غیره . وی از ریاضی دانان و اخترشناسان بنام است که آثارش همه به زبان فارسی است و ظاهراً از مردم قرن پنجم هجری است هر چند که در انتساب آثار وی به قرنهای چهارم تا هفتم نیز سخن گفته اند. رجوع به مقدمه مفتاح المعاملات و مقدمه شمارنامه چاپ بنیاد فرهنگ ایران شود.
{اخ}
ابن ایوب الحاسب الطبری ، مکنی به ابوجعفر و ملقب به شمس الدین صاحب کتاب های معروف شمارنامه و مفتاح المعاملات و العمل و الالقاب و شش فصل در اسطرلاب و زیج مفرد و رساله استخراج در شناختن عمر و بقای آن والمونس فی نزهة اهل المجلس و غیره . وی از ریاضی دانان و اخترشناسان بنام است که آثارش همه به زبان فارسی است و ظاهراً از مردم قرن پنجم هجری است هر چند که در انتساب آثار وی به قرنهای چهارم تا هفتم نیز سخن گفته اند. رجوع به مقدمه مفتاح المعاملات و مقدمه شمارنامه چاپ بنیاد فرهنگ ایران شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن باجه ... رجوع به ابن باجه ابوبکر محمدبن باجه ... و ابن صائغ و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 صص 463 - 465 شود.
{اخ}
ابن باجه ... رجوع به ابن باجه ابوبکر محمدبن باجه ... و ابن صائغ و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 صص 463 - 465 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن بحر اصفهانی ، مکنی به ابومسلم (254 تا 322 ه' . ق.) از مردم اصفهان ،دانشمند معتزلی ، و مفسر و شاعر است . از طرف مقتدر عباسی والی اصفهان و فارس گردید و در سال 321 ه' . ق.از منصب معزول شد. او راست : جامعالتاویل در تفسیر در چهارده مجلد و مجموعه رسائل . (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 868). و رجوع به یادداشتهای قزوینی ج 7 ص 56 شود.
{اخ}
ابن بحر اصفهانی ، مکنی به ابومسلم (254 تا 322 ه' . ق.) از مردم اصفهان ،دانشمند معتزلی ، و مفسر و شاعر است . از طرف مقتدر عباسی والی اصفهان و فارس گردید و در سال 321 ه' . ق.از منصب معزول شد. او راست : جامعالتاویل در تفسیر در چهارده مجلد و مجموعه رسائل . (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 868). و رجوع به یادداشتهای قزوینی ج 7 ص 56 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن بختیار. رجوع به ابوعبداللّه محمدبن بختیار... و نیز رجوع به ابله بغدادی ابوعبداللّه محمدبن بختیار... و وفیات الاعیان چ تهران ج 2 ص 121 شود.
{اخ}
ابن بختیار. رجوع به ابوعبداللّه محمدبن بختیار... و نیز رجوع به ابله بغدادی ابوعبداللّه محمدبن بختیار... و وفیات الاعیان چ تهران ج 2 ص 121 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن برکات بن محمدبن حسن بن عجلان . رجوع به ابونمی و الاعلام زرکلی ج 3 ص 870 شود.
{اخ}
ابن برکات بن محمدبن حسن بن عجلان . رجوع به ابونمی و الاعلام زرکلی ج 3 ص 870 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن برهان ... رجوع به ملک محمدبن برهان غوری شود.
{اخ}
ابن برهان ... رجوع به ملک محمدبن برهان غوری شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن بزرگ امید ملقب به علی ذکره السلام ، سومین از ملوک اسماعیلیه الموت . (یادداشت مرحوم دهخدا). رجوع به تاریخ گزیده صص 521 - 522 و تاریخ عمومی عباس اقبال آشتیانی و جامعالتواریخ (بخش اسماعیلیه ) چ دبیرسیاقی صص 67 - 79 شود.
{اخ}
ابن بزرگ امید ملقب به علی ذکره السلام ، سومین از ملوک اسماعیلیه الموت . (یادداشت مرحوم دهخدا). رجوع به تاریخ گزیده صص 521 - 522 و تاریخ عمومی عباس اقبال آشتیانی و جامعالتواریخ (بخش اسماعیلیه ) چ دبیرسیاقی صص 67 - 79 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن بشر. رجوع به سوسنجردی ابوالحسن محمد و نیز رجوع به شرح احوال رودکی ص 311 وتاریخ سیستان ص 252 ذکر اخبار اصفهان ج 2 ص 280 شود.
{اخ}
ابن بشر. رجوع به سوسنجردی ابوالحسن محمد و نیز رجوع به شرح احوال رودکی ص 311 وتاریخ سیستان ص 252 ذکر اخبار اصفهان ج 2 ص 280 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن بقیة... رجوع به ابن بقیه نصیرالدوله ابوطاهر... و ابوطاهر محمدبن بقیه و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 5 صص 118 - 124 شود.
{اخ}
ابن بقیة... رجوع به ابن بقیه نصیرالدوله ابوطاهر... و ابوطاهر محمدبن بقیه و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 5 صص 118 - 124 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن بهرام بن مطیار اصفهانی یکی از نقله و مترجمین کتب از فارسی به عربی است . (الفهرست ابن الندیم ) (لکلرک ج 1 ص 281).
{اخ}
ابن بهرام بن مطیار اصفهانی یکی از نقله و مترجمین کتب از فارسی به عربی است . (الفهرست ابن الندیم ) (لکلرک ج 1 ص 281).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن بیع... رجوع به ابن بیع و ابوعبداللّه محمدبن عبداللّه حاکم نیشابوری و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 ص 280 و 281 شود.
{اخ}
ابن بیع... رجوع به ابن بیع و ابوعبداللّه محمدبن عبداللّه حاکم نیشابوری و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 ص 280 و 281 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن تومرت ... رجوع به ابن تومرت ابوعبداللّه محمدبن عبداللّه ... و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 5 صص 45 - 55 شود.
{اخ}
ابن تومرت ... رجوع به ابن تومرت ابوعبداللّه محمدبن عبداللّه ... و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 5 صص 45 - 55 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن تیمیة... تقی الدین ابوالعباس احمدبن عبدالحلیم بن عبدالسلام بن عبداللّه بن محمدبن تیمیه . (661 - 728 ه' . ق.). رجوع به ابن تیمیه شود.
{اخ}
ابن تیمیة... تقی الدین ابوالعباس احمدبن عبدالحلیم بن عبدالسلام بن عبداللّه بن محمدبن تیمیه . (661 - 728 ه' . ق.). رجوع به ابن تیمیه شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ثابت خجندی ، مکنی به ابوبکر در مرو اقامت داشت و نظام الملک به مجلس وعظ او رفت و سخنش وی را خوش آمد، او را به اصفهان آورد و تدریس مدرسه ای که در اصفهان بنا کرده بود به وی تفویض نمود. ابوبکر مذکور را در اصفهان جاه و مکنتی عظیم دست داد و نظام الملک همواره به زیارت او رفتی . (از تعلیقات قزوینی بر لباب الالباب منقول در چ نفیسی ص 614).
{اخ}
ابن ثابت خجندی ، مکنی به ابوبکر در مرو اقامت داشت و نظام الملک به مجلس وعظ او رفت و سخنش وی را خوش آمد، او را به اصفهان آورد و تدریس مدرسه ای که در اصفهان بنا کرده بود به وی تفویض نمود. ابوبکر مذکور را در اصفهان جاه و مکنتی عظیم دست داد و نظام الملک همواره به زیارت او رفتی . (از تعلیقات قزوینی بر لباب الالباب منقول در چ نفیسی ص 614).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن جابر... رجوع به ابوعبداللّه محمدبن جابر... تبانی و نیز رجوع به تبانی ابوعبداللّه ... شود.
{اخ}
ابن جابر... رجوع به ابوعبداللّه محمدبن جابر... تبانی و نیز رجوع به تبانی ابوعبداللّه ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن جراح ... رجوع به ابن جراح شود.
{اخ}
ابن جراح ... رجوع به ابن جراح شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن جریربن یزیدبن خالد طبری آملی . علامه وقت و امام عصر و فقیه زمان خویش . متولد آمل . (224 ه' . ق.فوت 310 ه' . ق. به سن 87سالگی ). از محمدبن حمید رازی ، ابوجریج و ابوکریب ، هنادبن السری ، عبادبن یعقوب ،عبیداللّه بن موسی ، عمران بن موسی القزاز و بشربن معاذ العقدی اخذ حدیث کرده است و فقه را نزد داود خوانده و فقه شافعی را از ربیعبن سلیمان به مصر و از حسن بن محمد زعفرانی به بغداد فراگرفته و فقه مالک را از یونس بن عبدالاعلی و بنی عبدالحکم محمد و عبدالرحمن و سعد وابن اخی وهب تعلیم یافته و فقه اهل عراق را از ابومقاتل در ری آموخته است . طبری در همه علوم متفنن بوداز قبیل علم قرآن و نحو و شعر و لغت و فقه . در فقه خود صاحب مذهبی خاص بود و پیروانی چون علی بن عبدالعزیزبن محمد دولابی و ابوبکر محمدبن احمدبن محمدبن ابی الثلج کاتب ، ابوالحسن احمدبن یحیی بن علی بن یحیی منجم متکلم و ابوالحسن دقیقی حلوانی طبری و ابوالحسین بن یونس و ابوبکربن کامل داشت . او راست : کتاب اللطیف ، کتاب البسیط، الشروط الکبیر، المحاضر والسجلات ، الوصایا، ادب القاضی ، کتاب الصلاة، کتاب الطهاره و کتاب اللطیف در فقه و نیز کتاب القراآت ، کتاب المسترشد، کتاب تهذیب الاثار و کتاب اختلاف الفقهاء و کتاب تفسیر او رابعضی چون ابوبکربن اخشید و غیر او مختصر کرده اند و هم کتاب تاریخ او را محمدبن سلیمان هاشمی و ابوالحسین شمشاطی و سلیل بن احمد به حذف اسانید و اختصار آن پرداخته اند. کتاب تاریخ او به نام «تاریخ الامم و الملوک » یا «اخبارالرسل و الملوک » مهمترین و مشهورترین مجموعه مفصل قدیم تاریخ عمومی اسلام است به زبان عربی . قدمت تالیف ، و مزایای آگاهیهای علمی و اجتماعی مولف ، آن را یکی از معتبرترین مراجع تاریخ اسلام تا عصر تالیف قرار داده است . در تالیف این کتاب جامع غرض عمده طبری در واقع آن بوده است که جمیع اطلاعات مهم مسلمین را درباب تاریخ جمع و ضبط کند و چون غالباًدر صحت یا سقم مآخذ روایات تعمقی نکرده و همواره عین روایات را نقل کرده است . کتاب مهم و عظیم او با وجود جامعیت و وسعت از حیث ارزش و اعتبار محتویات و مندرجات همه جا مورد قبول نیست و به هر حال آن روح نقادی و آن دقت نظری که لازمه چنین کاری است همه جا در کتاب او رعایت نشده است و مخصوصاً هر چه حوادث و وقایع به عصر حیات مولف نزدیک تر شده است از آن جامعیت و تفصیلی هم که در اجزاء پیشین کتاب هست تدریجاً کاسته شده است و این نقص که مخصوصاً در وقایع و حوادث راجع به عصر حیات مولف بیشتر مشهود و بارز است ظاهراً چنانکه بروکلمان در رساله خویش ذکر کرده است علتش کبر سن و وصول او به دوره پیری بوده است در هنگام تالیف آن قسمت از کتاب . اما واقع این است که تاریخ طبری ماخذ عمده کار تمام کسانی شده است که بعداز او به تالیف تاریخ اهتمام کرده اند زیرا بعد از او همه کسانی که به تالیف کتاب در تاریخ اسلام پرداخته اند یا روایات او را اخذ و اقتباس نموده اند و یا از جائی که او قلم فروداشته است سخن آغاز کرده اند. متن عربی کتاب طبری بوسیله دخویه و عده ای از محققان دیگردر لیدن چاپ شده چنانکه در مصر نیز مکرر طبع شده است . قسمت راجع به عهد ساسانیان آن نیز جداگانه بوسیله نولدکه
{اخ}
ابن جریربن یزیدبن خالد طبری آملی . علامه وقت و امام عصر و فقیه زمان خویش . متولد آمل . (224 ه' . ق.فوت 310 ه' . ق. به سن 87سالگی ). از محمدبن حمید رازی ، ابوجریج و ابوکریب ، هنادبن السری ، عبادبن یعقوب ،عبیداللّه بن موسی ، عمران بن موسی القزاز و بشربن معاذ العقدی اخذ حدیث کرده است و فقه را نزد داود خوانده و فقه شافعی را از ربیعبن سلیمان به مصر و از حسن بن محمد زعفرانی به بغداد فراگرفته و فقه مالک را از یونس بن عبدالاعلی و بنی عبدالحکم محمد و عبدالرحمن و سعد وابن اخی وهب تعلیم یافته و فقه اهل عراق را از ابومقاتل در ری آموخته است . طبری در همه علوم متفنن بوداز قبیل علم قرآن و نحو و شعر و لغت و فقه . در فقه خود صاحب مذهبی خاص بود و پیروانی چون علی بن عبدالعزیزبن محمد دولابی و ابوبکر محمدبن احمدبن محمدبن ابی الثلج کاتب ، ابوالحسن احمدبن یحیی بن علی بن یحیی منجم متکلم و ابوالحسن دقیقی حلوانی طبری و ابوالحسین بن یونس و ابوبکربن کامل داشت . او راست : کتاب اللطیف ، کتاب البسیط، الشروط الکبیر، المحاضر والسجلات ، الوصایا، ادب القاضی ، کتاب الصلاة، کتاب الطهاره و کتاب اللطیف در فقه و نیز کتاب القراآت ، کتاب المسترشد، کتاب تهذیب الاثار و کتاب اختلاف الفقهاء و کتاب تفسیر او رابعضی چون ابوبکربن اخشید و غیر او مختصر کرده اند و هم کتاب تاریخ او را محمدبن سلیمان هاشمی و ابوالحسین شمشاطی و سلیل بن احمد به حذف اسانید و اختصار آن پرداخته اند. کتاب تاریخ او به نام «تاریخ الامم و الملوک » یا «اخبارالرسل و الملوک » مهمترین و مشهورترین مجموعه مفصل قدیم تاریخ عمومی اسلام است به زبان عربی . قدمت تالیف ، و مزایای آگاهیهای علمی و اجتماعی مولف ، آن را یکی از معتبرترین مراجع تاریخ اسلام تا عصر تالیف قرار داده است . در تالیف این کتاب جامع غرض عمده طبری در واقع آن بوده است که جمیع اطلاعات مهم مسلمین را درباب تاریخ جمع و ضبط کند و چون غالباًدر صحت یا سقم مآخذ روایات تعمقی نکرده و همواره عین روایات را نقل کرده است . کتاب مهم و عظیم او با وجود جامعیت و وسعت از حیث ارزش و اعتبار محتویات و مندرجات همه جا مورد قبول نیست و به هر حال آن روح نقادی و آن دقت نظری که لازمه چنین کاری است همه جا در کتاب او رعایت نشده است و مخصوصاً هر چه حوادث و وقایع به عصر حیات مولف نزدیک تر شده است از آن جامعیت و تفصیلی هم که در اجزاء پیشین کتاب هست تدریجاً کاسته شده است و این نقص که مخصوصاً در وقایع و حوادث راجع به عصر حیات مولف بیشتر مشهود و بارز است ظاهراً چنانکه بروکلمان در رساله خویش ذکر کرده است علتش کبر سن و وصول او به دوره پیری بوده است در هنگام تالیف آن قسمت از کتاب . اما واقع این است که تاریخ طبری ماخذ عمده کار تمام کسانی شده است که بعداز او به تالیف تاریخ اهتمام کرده اند زیرا بعد از او همه کسانی که به تالیف کتاب در تاریخ اسلام پرداخته اند یا روایات او را اخذ و اقتباس نموده اند و یا از جائی که او قلم فروداشته است سخن آغاز کرده اند. متن عربی کتاب طبری بوسیله دخویه و عده ای از محققان دیگردر لیدن چاپ شده چنانکه در مصر نیز مکرر طبع شده است . قسمت راجع به عهد ساسانیان آن نیز جداگانه بوسیله نولدکه
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن جعفر. رجوع به ابوعبداللّه محمدبن جعفر... و الاعلام زرکلی ج 3 ص 878 شود.
{اخ}
ابن جعفر. رجوع به ابوعبداللّه محمدبن جعفر... و الاعلام زرکلی ج 3 ص 878 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن جعفر (المتوکل علی اللّه ) ابن معتصم ، مکنی به ابوجعفر و ملقب به المنتصر باللّه عباسی متولد سامراء (223 ه' . ق.). با او در سال 247 ه' . ق. پس از مرگ پدرش بیعت کردند. مدت خلافت او شش ماه و چند روز بود. و به سال 248 ه' . ق. در سامراء درگذشت . (ازالاعلام زرکلی ج 3 ص 877). رجوع به منتصر عباسی شود.
{اخ}
ابن جعفر (المتوکل علی اللّه ) ابن معتصم ، مکنی به ابوجعفر و ملقب به المنتصر باللّه عباسی متولد سامراء (223 ه' . ق.). با او در سال 247 ه' . ق. پس از مرگ پدرش بیعت کردند. مدت خلافت او شش ماه و چند روز بود. و به سال 248 ه' . ق. در سامراء درگذشت . (ازالاعلام زرکلی ج 3 ص 877). رجوع به منتصر عباسی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن جعفربن معتصم ملقب به المعتز باللّه عباسی
{اخ}
ابن جعفربن معتصم ملقب به المعتز باللّه عباسی
[م ُ ح َم ْم َ]
{اخ}
ابن جعفرتمیمی نحوی معروف به قزاز قیروانی . او راست : کتاب التعریض و کتاب الجامع در لغت که از کتابهای مشهور و موردتوجه است و به دستور ابن المعز عبیدی حاکم مصر کتابی در هزار ورقه در نحو نوشت . وی به سال 412 ه' . ق. یا 413 ه' . ق. در حدود هفتادسالگی در شهر قیروان درگذشت . (از وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 صص 374 - 376 و چ طهران ج 2 صص 93 - 94). و نیز رجوع به ابوعبداللّه محمدبن جعفر... و ابن قزاز... شود.
{اخ}
ابن جعفرتمیمی نحوی معروف به قزاز قیروانی . او راست : کتاب التعریض و کتاب الجامع در لغت که از کتابهای مشهور و موردتوجه است و به دستور ابن المعز عبیدی حاکم مصر کتابی در هزار ورقه در نحو نوشت . وی به سال 412 ه' . ق. یا 413 ه' . ق. در حدود هفتادسالگی در شهر قیروان درگذشت . (از وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 صص 374 - 376 و چ طهران ج 2 صص 93 - 94). و نیز رجوع به ابوعبداللّه محمدبن جعفر... و ابن قزاز... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن جغری بیک رجوع به آلب ارسلان محمدبن جغری بک ... شود.
{اخ}
ابن جغری بیک رجوع به آلب ارسلان محمدبن جغری بک ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن جمعةبن خلف قهستانی از حافظان حدیث . او راست : المسندالکبیر،حدیث مالک و سفیان و شعبه و کتابی در حدیث که آن رابر ابوابی مرتب گردانیده . ابن جمعه در سال 313 ه' .ق. در فرسیان درگذشت . (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 878).
{اخ}
ابن جمعةبن خلف قهستانی از حافظان حدیث . او راست : المسندالکبیر،حدیث مالک و سفیان و شعبه و کتابی در حدیث که آن رابر ابوابی مرتب گردانیده . ابن جمعه در سال 313 ه' .ق. در فرسیان درگذشت . (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 878).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حازم . رجوع به باهلی ابوجعفر محمدبن حازم ... شود.
{اخ}
ابن حازم . رجوع به باهلی ابوجعفر محمدبن حازم ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حبان ... رجوع به بستی ابوحاتم محمدبن حبان ... و الاعلام زرکلی ج 3 ص 880 شود.
{اخ}
ابن حبان ... رجوع به بستی ابوحاتم محمدبن حبان ... و الاعلام زرکلی ج 3 ص 880 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حبیب بن امیةبن عمرو. از موالی عباسیان ، عالم به انساب و اخبار و زبان و لغت و شعر عرب ، وی در بغداد متولدشد و در سال 245 ه' . ق. به سامراء درگذشت . او راست : کتاب من نسب الی امه من الشعراء، الامثال ، اخبارالشعراء و طبقاتهم ، نقائض جریر و فرزدق، شرح دیوان فرزدق، تاریخ الخلفا، مقاتل الفرسان ، الشعراء و انسابهم والقاب القبائل و غیره . (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 880).
{اخ}
ابن حبیب بن امیةبن عمرو. از موالی عباسیان ، عالم به انساب و اخبار و زبان و لغت و شعر عرب ، وی در بغداد متولدشد و در سال 245 ه' . ق. به سامراء درگذشت . او راست : کتاب من نسب الی امه من الشعراء، الامثال ، اخبارالشعراء و طبقاتهم ، نقائض جریر و فرزدق، شرح دیوان فرزدق، تاریخ الخلفا، مقاتل الفرسان ، الشعراء و انسابهم والقاب القبائل و غیره . (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 880).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حذیفه بن عتبه بن ربیعةبن عبد شمس بن عبدمناف قرشی عبشمی ، مکنی به ابوالقاسم . پدرش از مسلمانان نخستین و مادرش سهلة دختر سهیل [ پسر خاله معاویةبن ابوسفیان ] بود. محمد در حبشه به دنیا آمد و چون ابوحذیفه درگذشت عثمان بن عفان محمد را تحت تکفل خویش قرار داد و چون محمد بزرگ شد و عثمان به خلافت رسید راهی مصر گردید و یکی از سرسخت ترین مخالفان عثمان شد. محمد بر نماینده والی مصر که از طرف عثمان برآنجا حکومت میکرد شورید و او را از مصر اخراج نمود (در شوال سال 35 ه' . ق.) و مردم را علیه عثمان و خلع او تحریک و تشویق می نمود و از قول زنان پیامبرنامه هایی در طعن عثمان می نوشت و آن نامه ها را در مسجد برمردم می خواند و چون عبداللّه بن سعد والی عثمان بر مصر به دریای احمر رسید گروهی از سواران محمدبن حذیفه او را از ورود به مصر بازداشتند و ناچار رهسپار عسقلان گردید. آنگاه محمد سپاهی از مخالفان عثمان فراهم آورد و چون عثمان به قتل رسید حضرت علی (ع ) قیس بن سعد را والی آنجا نمود و محمدبن حذیفه را معزول کرد و او همچنان مقاومت می نمود تا آنکه معاویه قبل از رفتن به صفین برای تصفیه کار محمد رهسپار مصر گردید نخست با مقاومت مصریان مواجه گردید. معاویه گفت من برای جنگ و کشتار نیامده ام من قاتلان عثمان را می خواهم و محمدبن حذیفه و گروه دیگری را به عنوان ودیعه خواستند معاویه به آنها غدر نمود و به زندان افکند و به قتل رساند. (از اسدالغابة ج 4 ص 315) (الاصابة ج 3 ص 353).
{اخ}
ابن حذیفه بن عتبه بن ربیعةبن عبد شمس بن عبدمناف قرشی عبشمی ، مکنی به ابوالقاسم . پدرش از مسلمانان نخستین و مادرش سهلة دختر سهیل [ پسر خاله معاویةبن ابوسفیان ] بود. محمد در حبشه به دنیا آمد و چون ابوحذیفه درگذشت عثمان بن عفان محمد را تحت تکفل خویش قرار داد و چون محمد بزرگ شد و عثمان به خلافت رسید راهی مصر گردید و یکی از سرسخت ترین مخالفان عثمان شد. محمد بر نماینده والی مصر که از طرف عثمان برآنجا حکومت میکرد شورید و او را از مصر اخراج نمود (در شوال سال 35 ه' . ق.) و مردم را علیه عثمان و خلع او تحریک و تشویق می نمود و از قول زنان پیامبرنامه هایی در طعن عثمان می نوشت و آن نامه ها را در مسجد برمردم می خواند و چون عبداللّه بن سعد والی عثمان بر مصر به دریای احمر رسید گروهی از سواران محمدبن حذیفه او را از ورود به مصر بازداشتند و ناچار رهسپار عسقلان گردید. آنگاه محمد سپاهی از مخالفان عثمان فراهم آورد و چون عثمان به قتل رسید حضرت علی (ع ) قیس بن سعد را والی آنجا نمود و محمدبن حذیفه را معزول کرد و او همچنان مقاومت می نمود تا آنکه معاویه قبل از رفتن به صفین برای تصفیه کار محمد رهسپار مصر گردید نخست با مقاومت مصریان مواجه گردید. معاویه گفت من برای جنگ و کشتار نیامده ام من قاتلان عثمان را می خواهم و محمدبن حذیفه و گروه دیگری را به عنوان ودیعه خواستند معاویه به آنها غدر نمود و به زندان افکند و به قتل رساند. (از اسدالغابة ج 4 ص 315) (الاصابة ج 3 ص 353).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حسام الدین . دولتشاه در تذکرةالشعراء می نویسد:بغایت خوش گو است و با وجود شاعری صاحب فضل بود و قناعتی و انقطاعی از خلق داشت . از خوسف است من اعمال قهستان و از دهقنت نان حلال حاصل کردی و گاوبستی و صباح که به صحرا رفتی تا شام اشعار خود را بر دسته بیل نوشتی . بعضی او را ولی حق شمرده اند در منقبت گویی در عهد خود نظیر نداشت و قصاید غرا دارد و قصیده ای درمدح حضرت رسول (ص ). وفات او به سال 875 ه' . ق. بوده است . (تذکرةالشعرای دولتشاه سمرقندی ص 428 و 429).
{اخ}
ابن حسام الدین . دولتشاه در تذکرةالشعراء می نویسد:بغایت خوش گو است و با وجود شاعری صاحب فضل بود و قناعتی و انقطاعی از خلق داشت . از خوسف است من اعمال قهستان و از دهقنت نان حلال حاصل کردی و گاوبستی و صباح که به صحرا رفتی تا شام اشعار خود را بر دسته بیل نوشتی . بعضی او را ولی حق شمرده اند در منقبت گویی در عهد خود نظیر نداشت و قصاید غرا دارد و قصیده ای درمدح حضرت رسول (ص ). وفات او به سال 875 ه' . ق. بوده است . (تذکرةالشعرای دولتشاه سمرقندی ص 428 و 429).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حسن ... رجوع به ابن حمدون بهاءالدین ابوالمعالی محمدبن حسن ... و الاعلام زرکلی ج 3 ص 883 و وفیات الاعیان ج 4 صص 380-382 شود.
{اخ}
ابن حسن ... رجوع به ابن حمدون بهاءالدین ابوالمعالی محمدبن حسن ... و الاعلام زرکلی ج 3 ص 883 و وفیات الاعیان ج 4 صص 380-382 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حسن ... رجوع به ابوالقاسم محمدبن الحسن العسکری (ع ) (امام دوازدهم شیعه اثناعشریه ) شود.
{اخ}
ابن حسن ... رجوع به ابوالقاسم محمدبن الحسن العسکری (ع ) (امام دوازدهم شیعه اثناعشریه ) شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حسن ... رجوع به ابوبکر آجری محمدبن حسن ... آجری و وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 صص 292-293 شود.
{اخ}
ابن حسن ... رجوع به ابوبکر آجری محمدبن حسن ... آجری و وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 صص 292-293 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حسن ... رجوع به ابوبکر محمدبن حسن و ابوبکر زبیدی محمدبن حسن و محمدبن حسن بن عبداللّه و الاعلام زرکلی ج 3 ص 883 شود.
{اخ}
ابن حسن ... رجوع به ابوبکر محمدبن حسن و ابوبکر زبیدی محمدبن حسن و محمدبن حسن بن عبداللّه و الاعلام زرکلی ج 3 ص 883 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حسن ... رجوع به ابوبکر نقاش محمدبن حسن ... و وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 صص 298-299 و الاعلام زرکلی ج 3 ص 883 شود.
{اخ}
ابن حسن ... رجوع به ابوبکر نقاش محمدبن حسن ... و وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 صص 298-299 و الاعلام زرکلی ج 3 ص 883 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حسن ... رجوع به ابوجعفر طوسی محمدبن حسن ... و الاعلام زرکلی ج 3 ص 884 شود.
{اخ}
ابن حسن ... رجوع به ابوجعفر طوسی محمدبن حسن ... و الاعلام زرکلی ج 3 ص 884 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حسن ... رجوع به ابوعبداللّه محمدبن حسن ... استرآبادی معروف به ختنی فقیه شافعی و وفیات الاعیان ج 4 ص 203 شود.
{اخ}
ابن حسن ... رجوع به ابوعبداللّه محمدبن حسن ... استرآبادی معروف به ختنی فقیه شافعی و وفیات الاعیان ج 4 ص 203 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حسن ... رجوع به ابوعلی حاتمی محمدبن حسن بن مظفر... و محمدبن حسن بن مظفر... و الاعلام زرکلی ج 3 ص 883 شود.
{اخ}
ابن حسن ... رجوع به ابوعلی حاتمی محمدبن حسن بن مظفر... و محمدبن حسن بن مظفر... و الاعلام زرکلی ج 3 ص 883 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حسن ... رجوع به اصولی محمدبن حسن بن ... شود.
{اخ}
ابن حسن ... رجوع به اصولی محمدبن حسن بن ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حسن ... رجوع به باباافضل محمدبن حسن مرقی کاشانی شود.
{اخ}
ابن حسن ... رجوع به باباافضل محمدبن حسن مرقی کاشانی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حسن ... رجوع به حرعاملی محمدبن حسن (یا حسین ) و الاعلام زرکلی ج 3 ص 890 شود.
{اخ}
ابن حسن ... رجوع به حرعاملی محمدبن حسن (یا حسین ) و الاعلام زرکلی ج 3 ص 890 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حسن ... رجوع به شیبانی محمدبن الحسن ... شود.
{اخ}
ابن حسن ... رجوع به شیبانی محمدبن الحسن ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حسن ... رجوع به نواجی محمدبن حسن ... شود.
{اخ}
ابن حسن ... رجوع به نواجی محمدبن حسن ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حسن بن دریدبن عتاهیة. رجوع به ابن درید ابوبکر... شود.
{اخ}
ابن حسن بن دریدبن عتاهیة. رجوع به ابن درید ابوبکر... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حسن بن دینار احول ، مکنی به ابوالعباس دانشمند و عالم به علم درایت و روایت . وی شرح حال و اشعار یکصد و بیست شاعر را گرد آورده است . او را در طبقه مبرد و ثعلب قرار داده اند. وراق حنین بن اسحاق بود.ابن الندیم گوید که وی نسخه نویس بود و او راست : کتاب الدواهی . کتاب السلاح . کتاب مااتفق لفظه و اختلف معناه . کتاب «فعل و افعل ». (از معجم الادباء ج 18 ص 125).
{اخ}
ابن حسن بن دینار احول ، مکنی به ابوالعباس دانشمند و عالم به علم درایت و روایت . وی شرح حال و اشعار یکصد و بیست شاعر را گرد آورده است . او را در طبقه مبرد و ثعلب قرار داده اند. وراق حنین بن اسحاق بود.ابن الندیم گوید که وی نسخه نویس بود و او راست : کتاب الدواهی . کتاب السلاح . کتاب مااتفق لفظه و اختلف معناه . کتاب «فعل و افعل ». (از معجم الادباء ج 18 ص 125).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حسن بن عبداللّه بن مذحج بن محمدبن عبداللّه بن بشر زبیدی اشبیلی نزیل قرطبه ، مکنی به ابی بکر. درعلم نحو و حفظ لغت یگانه عصر بود. او را کتابهاست که بر وفور دانش وی دلالت کند از آنهاست کتاب طبقات النحویین و اللغویین بالمشرق و الاندلس (از زمان ابوالاسود دئلی تا زمان شیخ وی ابوعبداللّه نحوی ریاحی )، و نیزمختصر کتاب العین خلیل و الغایة در عروض ، الواضح و شرح ابنیه الکتاب سیبویه . وی به سال 379 یا 380 ه' . ق. درگذشته است . (از وفیات الاعیان ج 2 ص 92 و 93).
{اخ}
ابن حسن بن عبداللّه بن مذحج بن محمدبن عبداللّه بن بشر زبیدی اشبیلی نزیل قرطبه ، مکنی به ابی بکر. درعلم نحو و حفظ لغت یگانه عصر بود. او را کتابهاست که بر وفور دانش وی دلالت کند از آنهاست کتاب طبقات النحویین و اللغویین بالمشرق و الاندلس (از زمان ابوالاسود دئلی تا زمان شیخ وی ابوعبداللّه نحوی ریاحی )، و نیزمختصر کتاب العین خلیل و الغایة در عروض ، الواضح و شرح ابنیه الکتاب سیبویه . وی به سال 379 یا 380 ه' . ق. درگذشته است . (از وفیات الاعیان ج 2 ص 92 و 93).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حسن بن محمدبن بزرگ امید ملقب به علاءالدین ششمین از ملوک اسماعیلیه .(یادداشت مولف ). رجوع به علاءالدین ملحد و جامعالتواریخ (بخش اسماعیلیه چ دبیرسیاقی صص 110 - 134) شود.
{اخ}
ابن حسن بن محمدبن بزرگ امید ملقب به علاءالدین ششمین از ملوک اسماعیلیه .(یادداشت مولف ). رجوع به علاءالدین ملحد و جامعالتواریخ (بخش اسماعیلیه چ دبیرسیاقی صص 110 - 134) شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حسن بن مظفر کاتب لغوی بغدادی ، معروف به حاتمی و مکنی به ابوعلی از مشاهیر ادباست . رجوع به ابوعلی محمدبن حسن بن مظفر و معجم الادباء ج 18 ص 154 شود.
{اخ}
ابن حسن بن مظفر کاتب لغوی بغدادی ، معروف به حاتمی و مکنی به ابوعلی از مشاهیر ادباست . رجوع به ابوعلی محمدبن حسن بن مظفر و معجم الادباء ج 18 ص 154 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حسن بن مقسم . رجوع به ابن مقسم محمد... شود.
{اخ}
ابن حسن بن مقسم . رجوع به ابن مقسم محمد... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حسن ختلی ، مکنی به ابوالفضل . رجوع به ابوالفضل محمدبن ... شود.
{اخ}
ابن حسن ختلی ، مکنی به ابوالفضل . رجوع به ابوالفضل محمدبن ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حسن ... شیبانی فقیه ، مکنی به ابوعبداللّه واسطی مولی بنی شیبان . رجوع به شیبانی محمدبن حسن و رجوع به روضات الجنات ص 555 وکشف الظنون و الاعلام زرکلی و صفدی در فوات الوفیات وترجمه طبری بلعمی شود
{اخ}
ابن حسن ... شیبانی فقیه ، مکنی به ابوعبداللّه واسطی مولی بنی شیبان . رجوع به شیبانی محمدبن حسن و رجوع به روضات الجنات ص 555 وکشف الظنون و الاعلام زرکلی و صفدی در فوات الوفیات وترجمه طبری بلعمی شود
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حسن طوسی ، مکنی به ابوجعفر... رجوع به ابوجعفر طوسی ... شود.
{اخ}
ابن حسن طوسی ، مکنی به ابوجعفر... رجوع به ابوجعفر طوسی ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حسن عسکری بن علی هادی بن محمد جواد، مکنی به ابوالقاسم و ملقب به مهدی منتظر، صاحب الزمان ، امام زمان ، رجوع به مهدی و نیز رجوع به خاندان نوبختی و کتاب الغیبة طوسی ص 167، 275 و غیبت صغری و غیبت کبری و وفیات الاعیان ج 2 ص 24 چ تهران شود.
{اخ}
ابن حسن عسکری بن علی هادی بن محمد جواد، مکنی به ابوالقاسم و ملقب به مهدی منتظر، صاحب الزمان ، امام زمان ، رجوع به مهدی و نیز رجوع به خاندان نوبختی و کتاب الغیبة طوسی ص 167، 275 و غیبت صغری و غیبت کبری و وفیات الاعیان ج 2 ص 24 چ تهران شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حسن کرخی ملقب به فخرالدین . ریاضی دان قرن چهارم هجری است که در جبر و حساب و علوم ریاضی براعت داشته و در سال 420 ه' . ق. [ بنابه قول صاحب کتاب متفکرین اسلام ] وفات یافته است . از مولفاتش یکی «کافی فی الحساب » و دیگر کتاب «فخری » در جبر و مقابله می باشد و نیز کتاب مدخل احکام نجوم را تالیف کرده است . در کشف الظنون نام کرخی فخرالدین محمدبن الحسن برده شده و از این رو کتاب جبر و مقابله فخری منسوب به خود اوست ولی صاحب کتاب متفکرین اسلام می نویسد که کتاب فخری را به نام وزیر فخرالملک تالیف نموده است . این کتاب را «وپکی »در سال 1853 م . در پاریس طبع کرده است . هش هایم
{اخ}
ابن حسن کرخی ملقب به فخرالدین . ریاضی دان قرن چهارم هجری است که در جبر و حساب و علوم ریاضی براعت داشته و در سال 420 ه' . ق. [ بنابه قول صاحب کتاب متفکرین اسلام ] وفات یافته است . از مولفاتش یکی «کافی فی الحساب » و دیگر کتاب «فخری » در جبر و مقابله می باشد و نیز کتاب مدخل احکام نجوم را تالیف کرده است . در کشف الظنون نام کرخی فخرالدین محمدبن الحسن برده شده و از این رو کتاب جبر و مقابله فخری منسوب به خود اوست ولی صاحب کتاب متفکرین اسلام می نویسد که کتاب فخری را به نام وزیر فخرالملک تالیف نموده است . این کتاب را «وپکی »در سال 1853 م . در پاریس طبع کرده است . هش هایم
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حسن معروف یامعروفی بلخی . رجوع به ابوعبداللّه محمدبن حسن ... شود.
{اخ}
ابن حسن معروف یامعروفی بلخی . رجوع به ابوعبداللّه محمدبن حسن ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حسین ، مکنی به ابوالفضل معروف به ابن العمید. رجوع به ابن عمید و یتیمة الدهر ثعالبی ج 3 شود.
{اخ}
ابن حسین ، مکنی به ابوالفضل معروف به ابن العمید. رجوع به ابن عمید و یتیمة الدهر ثعالبی ج 3 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حسین آبی ... رجوع به ابومنصور محمدبن حسین آبی شود.
{اخ}
ابن حسین آبی ... رجوع به ابومنصور محمدبن حسین آبی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حسین ... رجوع به ابومنصور محمدبن حسین خطیرالملک شود.
{اخ}
ابن حسین ... رجوع به ابومنصور محمدبن حسین خطیرالملک شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حسین ... رجوع به بهاءالدین محمدبن حسین شود.
{اخ}
ابن حسین ... رجوع به بهاءالدین محمدبن حسین شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حسین ... رجوع به سلمی محمدبن حسین ... شود.
{اخ}
ابن حسین ... رجوع به سلمی محمدبن حسین ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حسین ... رجوع به واسطی محمدبن الحسین ... شود.
{اخ}
ابن حسین ... رجوع به واسطی محمدبن الحسین ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حسین بن حسن بن سهل بن هیثم ، مکنی به ابوعلی . رجوع به ابن هیثم ... شود
{اخ}
ابن حسین بن حسن بن سهل بن هیثم ، مکنی به ابوعلی . رجوع به ابن هیثم ... شود
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حسین بن عمر، مکنی به ابوبکر ارموی فقیه . از شاگردان ابواسحاق شیرازی بود و در نظامیه بغداد فقه را فراگرفت و در سال 536 ه' . ق. درگذشت . (از انساب سمعانی ).
{اخ}
ابن حسین بن عمر، مکنی به ابوبکر ارموی فقیه . از شاگردان ابواسحاق شیرازی بود و در نظامیه بغداد فقه را فراگرفت و در سال 536 ه' . ق. درگذشت . (از انساب سمعانی ).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حسین بن عمیر یمنی ، مکنی به ابوعبداللّه مقیم مصر و متوفی به سال 400 ه' . ق. او راست : اخبار النحویین و مضاهاة امثال کلیله و دمنه . (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 889).
{اخ}
ابن حسین بن عمیر یمنی ، مکنی به ابوعبداللّه مقیم مصر و متوفی به سال 400 ه' . ق. او راست : اخبار النحویین و مضاهاة امثال کلیله و دمنه . (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 889).
[م ُح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حسین بن محمدبن موسی سلمی نیشابوری ، مکنی به ابوعبدالرحمن از اجله مشایخ و فضلای طبقه عرفاست که در اواخر قرن چهارم می زیسته و با القادر باللّه عباسی معاصر و از مردم نیشابور است و از مریدان ابوالقاسم نصرآبادی . شیخ ابوسعید به خدمت وی رسیدو خرقه از دست او پوشید. (نامه دانشوران ج 2 ص 15)
{اخ}
ابن حسین بن محمدبن موسی سلمی نیشابوری ، مکنی به ابوعبدالرحمن از اجله مشایخ و فضلای طبقه عرفاست که در اواخر قرن چهارم می زیسته و با القادر باللّه عباسی معاصر و از مردم نیشابور است و از مریدان ابوالقاسم نصرآبادی . شیخ ابوسعید به خدمت وی رسیدو خرقه از دست او پوشید. (نامه دانشوران ج 2 ص 15)
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حسین فراء... رجوع به ابوالحسین ابن ابی یعلی محمد... شود.
{اخ}
ابن حسین فراء... رجوع به ابوالحسین ابن ابی یعلی محمد... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حمزه ... رجوع به فناری محمدبن حمزه شود.
{اخ}
ابن حمزه ... رجوع به فناری محمدبن حمزه شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حمیدبن حیان تمیمی ، مکنی به ابوعبداللّه ، از مردم ری و حافظ حدیث بود و عده بسیاری از جمله ابن حنبل و ابن ماجه ترمذی از او اخذ حدیث کرده و گروهی او را تکذیب کرده اند. وی در سال 248 ه' . ق. درگذشته است . (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 892).
{اخ}
ابن حمیدبن حیان تمیمی ، مکنی به ابوعبداللّه ، از مردم ری و حافظ حدیث بود و عده بسیاری از جمله ابن حنبل و ابن ماجه ترمذی از او اخذ حدیث کرده و گروهی او را تکذیب کرده اند. وی در سال 248 ه' . ق. درگذشته است . (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 892).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حنفیه ... رجوع به ابن حنفیه و تاریخ گزیده و خاندان نوبختی عباس اقبال و تتمة صوان الحکمة شود.
{اخ}
ابن حنفیه ... رجوع به ابن حنفیه و تاریخ گزیده و خاندان نوبختی عباس اقبال و تتمة صوان الحکمة شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن حوقل . رجوع به ابن حوقل ابوالقاسم و الاعلام زرکلی ج 3 ص 892 شود.
{اخ}
ابن حوقل . رجوع به ابن حوقل ابوالقاسم و الاعلام زرکلی ج 3 ص 892 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن خازم [ حازم ] تمیمی سعدی ، مکنی به ابومعاویه ، متولد سال 113 ه' . ق. از مردم کوفه و محدث است . در کودکی نابینا گردید. حدود یکهزار و پانصد حدیث از او نقل شده است . وی از نظر اعتقادات اصولی از مرجئه است . سال درگذشت او 195 ه' . ق. است . (از الاعلام زرکلی ج 3ص 893). و نیز رجوع به ابومعاویه محمدبن خازم شود.
{اخ}
ابن خازم [ حازم ] تمیمی سعدی ، مکنی به ابومعاویه ، متولد سال 113 ه' . ق. از مردم کوفه و محدث است . در کودکی نابینا گردید. حدود یکهزار و پانصد حدیث از او نقل شده است . وی از نظر اعتقادات اصولی از مرجئه است . سال درگذشت او 195 ه' . ق. است . (از الاعلام زرکلی ج 3ص 893). و نیز رجوع به ابومعاویه محمدبن خازم شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن خالدمروزی بن عبدالملک مروزی . وی نیز مانند پدرش از منجمین بزرگ بشمار است که مطلع به تسییر کواکب بود. پدرش متصدی رصد کواکب در شماسیه بغداد و کوه قاسیون دمشق گردید. وی از علمای قرن سوم هجری است . (گاهنامه ).
{اخ}
ابن خالدمروزی بن عبدالملک مروزی . وی نیز مانند پدرش از منجمین بزرگ بشمار است که مطلع به تسییر کواکب بود. پدرش متصدی رصد کواکب در شماسیه بغداد و کوه قاسیون دمشق گردید. وی از علمای قرن سوم هجری است . (گاهنامه ).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن خلیل ... متولد سال 778 ه' . ق. و متوفی به سال 849 ه' . ق. رجوع به قباقبی
{اخ}
ابن خلیل ... متولد سال 778 ه' . ق. و متوفی به سال 849 ه' . ق. رجوع به قباقبی
[م ُ ح َم ْم َ]
{اخ}
ابن خلیل الرقی ، مکنی به ابوبکر. رجوع به ابوبکر محمدبن خلیل و نامه دانشوران ج 1 ص 196 شود.
{اخ}
ابن خلیل الرقی ، مکنی به ابوبکر. رجوع به ابوبکر محمدبن خلیل و نامه دانشوران ج 1 ص 196 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن خویی ... رجوع به ابن خویی قاضی شهاب الدین ابوعبداللّه شود.
{اخ}
ابن خویی ... رجوع به ابن خویی قاضی شهاب الدین ابوعبداللّه شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن خیر... رجوع به اشبیلی محمدبن خیربن عمربن خلیفه ابوبکر اموی شود.
{اخ}
ابن خیر... رجوع به اشبیلی محمدبن خیربن عمربن خلیفه ابوبکر اموی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن دانیال ... رجوع به ابن دانیال و الاعلام زرکلی ج 3 ص 894 شود.
{اخ}
ابن دانیال ... رجوع به ابن دانیال و الاعلام زرکلی ج 3 ص 894 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن دانیال بن یوسف ... رجوع به ابن دانیال ... شود.
{اخ}
ابن دانیال بن یوسف ... رجوع به ابن دانیال ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن داود... رجوع به ابن داود ظاهری ابوبکر محمدبن داود...اصفهانی و وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 صص 259-261 شود.
{اخ}
ابن داود... رجوع به ابن داود ظاهری ابوبکر محمدبن داود...اصفهانی و وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 صص 259-261 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن داود، مکنی به ابوعبداللّه . فاضل ترین مردم روزگار خویش بود و از نخستین روز خلافت معتز عباسی وزیر او شد. از بسیاری از علما و فصحای عهد خویش دانش فراگرفت و به خط خود کتابهای بی شمار نگاشت و همه را واخوان و تصحیح کرد. ابوالحسن بن الفرات وزیر که از محمدبن داود بیم داشت اشاره به قتل او کرد و او را بکشتند (296 ه' .). از اوست : کتاب الورقه
{اخ}
ابن داود، مکنی به ابوعبداللّه . فاضل ترین مردم روزگار خویش بود و از نخستین روز خلافت معتز عباسی وزیر او شد. از بسیاری از علما و فصحای عهد خویش دانش فراگرفت و به خط خود کتابهای بی شمار نگاشت و همه را واخوان و تصحیح کرد. ابوالحسن بن الفرات وزیر که از محمدبن داود بیم داشت اشاره به قتل او کرد و او را بکشتند (296 ه' .). از اوست : کتاب الورقه
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن داودبن علی ... رجوع به ابن داود ظاهری شود.
{اخ}
ابن داودبن علی ... رجوع به ابن داود ظاهری شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن داود صنهاجی ، مکنی به ابوعبداللّه نحوی کتاب اجرومیه او در نحو مشهور است . وی به سال 723 ه' . ق. درگذشته است . (از اعلام زرکلی ج 3 ص 894).
{اخ}
ابن داود صنهاجی ، مکنی به ابوعبداللّه نحوی کتاب اجرومیه او در نحو مشهور است . وی به سال 723 ه' . ق. درگذشته است . (از اعلام زرکلی ج 3 ص 894).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن دشمنزیار... رجوع به ابوحرب بن علاءالدوله محمدبن دشمنزیار شود.
{اخ}
ابن دشمنزیار... رجوع به ابوحرب بن علاءالدوله محمدبن دشمنزیار شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
رافعبن ابوزید قشیری (از طریق انتساب وولاء) نیشابوری ، مکنی به ابوعبداللّه از محدثین ثقه و استاد زمان خود در خراسان بود و بخاری 17 حدیث و مسلم 362 حدیث از وی روایت کرده است . (از اعلام زرکلی ج 3 ص 895).
{اخ}
رافعبن ابوزید قشیری (از طریق انتساب وولاء) نیشابوری ، مکنی به ابوعبداللّه از محدثین ثقه و استاد زمان خود در خراسان بود و بخاری 17 حدیث و مسلم 362 حدیث از وی روایت کرده است . (از اعلام زرکلی ج 3 ص 895).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن زکریاء رازی
این اشخاص را نیز جزو شاگردان رازی برشمرده اند: یحیی بن عدی ، ابوالقاسم مقانعی ، ابن قارن رازی ، ابوغانم طبیب ، یوسف بن یعقوب ، و محمدبن یونس . از رازی کتابها و مقاله های بسیار بیادگار مانده است نخستین صورت از تالیفات رازی فهرستی است که خود او برای کتابهایش نوشته که ابن الندیم آن را در «الفهرست » نقل کرده و قفطی هم در «اخبارالحکما» از روی آن نقل نموده است . پس از او ابوریحان بیرونی کتابی درباره آثار و تالیفات رازی نوشت که «پول کراوس » آن را در پاریس تحت عنوان «رسالة ابی ریحان فی فهرست کتب محمدبن زکریاء الرازی ». چاپ کرده است . کتابهای رازی برحسب فهرست بیرونی بدین ترتیب تقسیم موضوعی می شود: 56 کتاب در طب ، 33 کتاب در طبیعیات ، 7 کتاب در منطق، 10 کتاب در ریاضیات و نجوم ، 7 کتاب در تفسیر و تلخیص و اختصار کتب فلسفی و یا طبی دیگران ، 17 کتاب در علوم فلسفی و تخمینی ، 6 کتاب در مافوقالطبیعه ، 14کتاب در الهیات ، 22کتاب در کیمیا، 2 کتاب در کفریات ، 10 کتاب در فنون مختلف که جمعاً بالغ بر یکصد وهشتادوچهار مجلد می شود و ابن اصیبعه در عیون الانباء فی طبقات الاطباء دویست و سی و هشت کتاب از برای رازی برمی شمارد. محمود نجم آبادی استاد دانشگاه تهران کتابی به عنوان : مولفات و مصنفات ابوبکر محمدبن زکریای رازی نوشته است که در سال 1339 بوسیله دانشگاه تهران چاپ شده در این کتاب آنچه از ابن الندیم و بیرونی و قفطی و ابن اصیبعه درباره آثار رازی گفته اند با یکدیگر تطبیق شده و مجموعاً دویست وهفتادویک کتاب از برای رازی احصاء گردیده است . اینک به قسمتی از مهمترین کتابهای وی اشاره می شود: الجامع الکبیر معروف به الحاوی معضل ترین و مهمترین اثر رازی در طب است . اثبات الطب . المدخل الی الطب . الرد علی الجاحظ فی مناقضةالطب . الکناش المنصوری که الطب المنصوری نیز خوانده می شود. الطب الملوکی . تقاسیم العلل . القراباذین الکبیر. القراباذین الصغیر. کتاب الجدری و الحصبة که برجسته ترین اثر خدمت فرهنگ اسلامی به علم پزشکی بشمار می رود، در طبیعیات . سمع الکیان (سماع طبیعی ) الهیولی الصغیر. الهیولی الکبیر. فی الزمان و المکان . فی الفرق بین ابتداء المدة و بین ابتداء الحرکات . فی اللذة. فی البحث عن الارض اهی حجریه اوطینیة. فی علة جذب المغناطیس الحدید وغیره ، درمنطقیات : المدخل الی المنطق. فی المنطق بالفاظ متکلمی الاسلام . کتاب البرهان . کیفیة الاستدلال و غیره ; در ریاضیات : فی الهیئة. فی علة قیام الارض وسط الفلک . فی مقدار مایمکن ان یستدرک من النجوم . فی کیفیةالابصار. فی ان الکواکب علی غایة الاستدارة لیس فیها نتوء واعوار و غیره ; در فلسفه : میدان العقل . العلم الالهی الصغیر علی رای سقراط. العلم الالهی الکبیر. فی الفلسفة القدیمة. نقض کتاب فرفوریوس الی انابو المصری وغیره . در مافوق الطبیعه : النفس الصغیر. النفس الکبیر. فی ان جواهر الاجسام . فی ان الحرکة معلومة غیر مرئیه و غیره در الحیات . فی ان للانسان خالقاً متقنا حکماً. فی انه لایمکن ان یکون العالم لم یزل علی ما شاهده الان . فی الامامة و غیره ، در کیمیا: کتاب الحجر. علل المعادن وهوالمدخل البرهانی . المدخل التعلیمی . اثبات لصناعة. کتاب شرف الصناعة. کتاب المحن الذهب رازی . الشکوک علی جالینوس . (رجوع به ابن ابی اصیبعه ، عیون الانباء ص 420 ابوالفداء تاریخ ج 2 ص 76، صابی ، الوزراء ص 24، ابن العبری ، تاریخ مختصرالدول ص 158 و ابوحیان توحیدی ، مثالب الوزیرین ص 289، قفطی ، تاریخ الحکماء، ص 231، دکتر محمد زبیر صدیقی ، مطالعاتی درباره ادب طبی عربی و فارسی IIILX، رسالة عبداللّه نعیمه ، فلاسفه الشیعة حیاتهم و آرائهم مجریطی ، غایةالحکیم ، ابن جلجل ، طبقات الاطباء و الحکماء ص 77، طب عرب و تاثیر آن در قرون وسطی «کمپ بل » ج 1 ص 65، بیرونی رساله ص 4، ناصرالدین منشی یزدی ، درةالاخبار که ترجمه صوان الحکمة است . عبدالرحمن بدوی ، التراث الیونانی فی الحضارة الاسلامیة ص 8، مسعودی ، التنبیة و الاشراف ص 109. اخوینی ، هدایة المتعلمین ص 302، فیلسوف ری نوشته دکتر مهدی محقق چ انجمن آثار ملی . رساله مرحوم فروزانفر در سلسله انتشارات موسسه وعظ و خطابه . کتاب دکتر نجم آبادی تحت عنوان مولفات و مصنفات محمدبن زکریای رازی و غیره شود.
{اخ}
ابن زکریاء رازی
این اشخاص را نیز جزو شاگردان رازی برشمرده اند: یحیی بن عدی ، ابوالقاسم مقانعی ، ابن قارن رازی ، ابوغانم طبیب ، یوسف بن یعقوب ، و محمدبن یونس . از رازی کتابها و مقاله های بسیار بیادگار مانده است نخستین صورت از تالیفات رازی فهرستی است که خود او برای کتابهایش نوشته که ابن الندیم آن را در «الفهرست » نقل کرده و قفطی هم در «اخبارالحکما» از روی آن نقل نموده است . پس از او ابوریحان بیرونی کتابی درباره آثار و تالیفات رازی نوشت که «پول کراوس » آن را در پاریس تحت عنوان «رسالة ابی ریحان فی فهرست کتب محمدبن زکریاء الرازی ». چاپ کرده است . کتابهای رازی برحسب فهرست بیرونی بدین ترتیب تقسیم موضوعی می شود: 56 کتاب در طب ، 33 کتاب در طبیعیات ، 7 کتاب در منطق، 10 کتاب در ریاضیات و نجوم ، 7 کتاب در تفسیر و تلخیص و اختصار کتب فلسفی و یا طبی دیگران ، 17 کتاب در علوم فلسفی و تخمینی ، 6 کتاب در مافوقالطبیعه ، 14کتاب در الهیات ، 22کتاب در کیمیا، 2 کتاب در کفریات ، 10 کتاب در فنون مختلف که جمعاً بالغ بر یکصد وهشتادوچهار مجلد می شود و ابن اصیبعه در عیون الانباء فی طبقات الاطباء دویست و سی و هشت کتاب از برای رازی برمی شمارد. محمود نجم آبادی استاد دانشگاه تهران کتابی به عنوان : مولفات و مصنفات ابوبکر محمدبن زکریای رازی نوشته است که در سال 1339 بوسیله دانشگاه تهران چاپ شده در این کتاب آنچه از ابن الندیم و بیرونی و قفطی و ابن اصیبعه درباره آثار رازی گفته اند با یکدیگر تطبیق شده و مجموعاً دویست وهفتادویک کتاب از برای رازی احصاء گردیده است . اینک به قسمتی از مهمترین کتابهای وی اشاره می شود: الجامع الکبیر معروف به الحاوی معضل ترین و مهمترین اثر رازی در طب است . اثبات الطب . المدخل الی الطب . الرد علی الجاحظ فی مناقضةالطب . الکناش المنصوری که الطب المنصوری نیز خوانده می شود. الطب الملوکی . تقاسیم العلل . القراباذین الکبیر. القراباذین الصغیر. کتاب الجدری و الحصبة که برجسته ترین اثر خدمت فرهنگ اسلامی به علم پزشکی بشمار می رود، در طبیعیات . سمع الکیان (سماع طبیعی ) الهیولی الصغیر. الهیولی الکبیر. فی الزمان و المکان . فی الفرق بین ابتداء المدة و بین ابتداء الحرکات . فی اللذة. فی البحث عن الارض اهی حجریه اوطینیة. فی علة جذب المغناطیس الحدید وغیره ، درمنطقیات : المدخل الی المنطق. فی المنطق بالفاظ متکلمی الاسلام . کتاب البرهان . کیفیة الاستدلال و غیره ; در ریاضیات : فی الهیئة. فی علة قیام الارض وسط الفلک . فی مقدار مایمکن ان یستدرک من النجوم . فی کیفیةالابصار. فی ان الکواکب علی غایة الاستدارة لیس فیها نتوء واعوار و غیره ; در فلسفه : میدان العقل . العلم الالهی الصغیر علی رای سقراط. العلم الالهی الکبیر. فی الفلسفة القدیمة. نقض کتاب فرفوریوس الی انابو المصری وغیره . در مافوق الطبیعه : النفس الصغیر. النفس الکبیر. فی ان جواهر الاجسام . فی ان الحرکة معلومة غیر مرئیه و غیره در الحیات . فی ان للانسان خالقاً متقنا حکماً. فی انه لایمکن ان یکون العالم لم یزل علی ما شاهده الان . فی الامامة و غیره ، در کیمیا: کتاب الحجر. علل المعادن وهوالمدخل البرهانی . المدخل التعلیمی . اثبات لصناعة. کتاب شرف الصناعة. کتاب المحن الذهب رازی . الشکوک علی جالینوس . (رجوع به ابن ابی اصیبعه ، عیون الانباء ص 420 ابوالفداء تاریخ ج 2 ص 76، صابی ، الوزراء ص 24، ابن العبری ، تاریخ مختصرالدول ص 158 و ابوحیان توحیدی ، مثالب الوزیرین ص 289، قفطی ، تاریخ الحکماء، ص 231، دکتر محمد زبیر صدیقی ، مطالعاتی درباره ادب طبی عربی و فارسی IIILX، رسالة عبداللّه نعیمه ، فلاسفه الشیعة حیاتهم و آرائهم مجریطی ، غایةالحکیم ، ابن جلجل ، طبقات الاطباء و الحکماء ص 77، طب عرب و تاثیر آن در قرون وسطی «کمپ بل » ج 1 ص 65، بیرونی رساله ص 4، ناصرالدین منشی یزدی ، درةالاخبار که ترجمه صوان الحکمة است . عبدالرحمن بدوی ، التراث الیونانی فی الحضارة الاسلامیة ص 8، مسعودی ، التنبیة و الاشراف ص 109. اخوینی ، هدایة المتعلمین ص 302، فیلسوف ری نوشته دکتر مهدی محقق چ انجمن آثار ملی . رساله مرحوم فروزانفر در سلسله انتشارات موسسه وعظ و خطابه . کتاب دکتر نجم آبادی تحت عنوان مولفات و مصنفات محمدبن زکریای رازی و غیره شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن زکی الدین ... رجوع به ابن زکی الدین محمدبن الحسن ... و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 صص 229 - 237 شود.
{اخ}
ابن زکی الدین ... رجوع به ابن زکی الدین محمدبن الحسن ... و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 صص 229 - 237 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن زهر... رجوع به ابن زهر ابوبکر محمدبن زهر اندلسی حفید و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 صص 434 - 437 شود.
{اخ}
ابن زهر... رجوع به ابن زهر ابوبکر محمدبن زهر اندلسی حفید و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 صص 434 - 437 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن زید. از علویان طبرستان (270 تا 287 ه' . ق.). رجوع به داعی ابوعبداللّه محمدبن زیدبن اسماعیل و مقاتل الطالبیین (چ مصر ص 693) و تاریخ عمومی عباس اقبال ص 117 به بعد شود.
{اخ}
ابن زید. از علویان طبرستان (270 تا 287 ه' . ق.). رجوع به داعی ابوعبداللّه محمدبن زیدبن اسماعیل و مقاتل الطالبیین (چ مصر ص 693) و تاریخ عمومی عباس اقبال ص 117 به بعد شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن زید... رجوع به واسطی محمدبن زید... و الاعلام زرکلی ج 3 ص 898 شود.
{اخ}
ابن زید... رجوع به واسطی محمدبن زید... و الاعلام زرکلی ج 3 ص 898 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن سائب بن بشر. رجوع به کلینی ابن سائب و رجوع به ابونصر محمدبن سائب شود.
{اخ}
ابن سائب بن بشر. رجوع به کلینی ابن سائب و رجوع به ابونصر محمدبن سائب شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن سام غوری غیاث الدین ابوالفتح . رجوع به غیاث الدین (سلطان ...) غوری و غوریان و تاریخ عمومی مرحوم عباس اقبال شود.
{اخ}
ابن سام غوری غیاث الدین ابوالفتح . رجوع به غیاث الدین (سلطان ...) غوری و غوریان و تاریخ عمومی مرحوم عباس اقبال شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن سحنون . رجوع به ابن سحنون ابوعبداللّه محمد... و اعلام زرکلی ج 3 ص 898 شود.
{اخ}
ابن سحنون . رجوع به ابن سحنون ابوعبداللّه محمد... و اعلام زرکلی ج 3 ص 898 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن سری ... رجوع به ابن سراج ابوبکر محمدبن سری ... و الاعلام زرکلی ج 3 ص 899 و وفیات الاعیان ج 3 صص 339-340 شود.
{اخ}
ابن سری ... رجوع به ابن سراج ابوبکر محمدبن سری ... و الاعلام زرکلی ج 3 ص 899 و وفیات الاعیان ج 3 صص 339-340 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن سعدان کوفی ، مکنی به ابوجعفر ضریر مقری (متولد سال 161 ه' . ق. و متوفی به سال 231 ه' . ق.). کتابی در نحو و کتاب مفصل دیگری در قراآت دارد. (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 910).
{اخ}
ابن سعدان کوفی ، مکنی به ابوجعفر ضریر مقری (متولد سال 161 ه' . ق. و متوفی به سال 231 ه' . ق.). کتابی در نحو و کتاب مفصل دیگری در قراآت دارد. (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 910).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن سعدبن منیع زهری کاتب واقدی ، مکنی به ابوعبداللّه . از فضلای برجسته زمان خود بود و مدتی به مصاحبت محمدبن عمربن واقدی پیوست وکتابت او کرد و بدو شهرت یافت و او را جز طبقات کبیر معروف ، طبقات دیگری است صغیر. وی ثقه و صدوق بود. گویند کتابهای واقدی نزد چهار کس فراهم شد نخست کاتب وی محمدبن سعد بود. وی حدیث و فقه و جز این دو بنوشت . در سن شصت ودوسالگی درگذشته است و در مقبره باب الشام دفن شده . (از وفیات الاعیان ج 2 ص 85). و نیز رجوع به ابن سعد ابوعبداللّه محمدبن سعد و الاعلام زرکلی شود.
{اخ}
ابن سعدبن منیع زهری کاتب واقدی ، مکنی به ابوعبداللّه . از فضلای برجسته زمان خود بود و مدتی به مصاحبت محمدبن عمربن واقدی پیوست وکتابت او کرد و بدو شهرت یافت و او را جز طبقات کبیر معروف ، طبقات دیگری است صغیر. وی ثقه و صدوق بود. گویند کتابهای واقدی نزد چهار کس فراهم شد نخست کاتب وی محمدبن سعد بود. وی حدیث و فقه و جز این دو بنوشت . در سن شصت ودوسالگی درگذشته است و در مقبره باب الشام دفن شده . (از وفیات الاعیان ج 2 ص 85). و نیز رجوع به ابن سعد ابوعبداللّه محمدبن سعد و الاعلام زرکلی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن سعود. رجوع به ابن سعود محمد شود.
{اخ}
ابن سعود. رجوع به ابن سعود محمد شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن سعید... رجوع به ابن دبیثی ابوعبداللّه محمدبن سعید شافعی و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 صص 394 - 395 و الاعلام زرکلی ج 2 ص 900 شود.
{اخ}
ابن سعید... رجوع به ابن دبیثی ابوعبداللّه محمدبن سعید شافعی و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 صص 394 - 395 و الاعلام زرکلی ج 2 ص 900 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن سعید... رجوع به بوصیری شرف الدین ... محمدبن سعید... و الاعلام زرکلی ج 3 ص 901 شود.
{اخ}
ابن سعید... رجوع به بوصیری شرف الدین ... محمدبن سعید... و الاعلام زرکلی ج 3 ص 901 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن سعید بیهقی معروف به محم . از قصبه سبزوار بود و ابوالقاسم عبدبن احمدبن محمود بلخی کعبی او را در کتاب مفاخر نیشابور یاد کند و او را دیوان شعر است و از اشعار او این ابیات معروف است که قاضی نیشابور یاسربن نصر را در آن بنکوهد:
قد کان غرثان فتمت کسره
و کان عریان فتم و بره .
{اخ}
ابن سعید بیهقی معروف به محم . از قصبه سبزوار بود و ابوالقاسم عبدبن احمدبن محمود بلخی کعبی او را در کتاب مفاخر نیشابور یاد کند و او را دیوان شعر است و از اشعار او این ابیات معروف است که قاضی نیشابور یاسربن نصر را در آن بنکوهد:
قد کان غرثان فتمت کسره
و کان عریان فتم و بره .
(از تاریخ بیهق ص 156).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن سلام بن عبداللّه بن سالم جمحی مولف طبقات الشعراء و غریب القرآن ، کتاب الفاصل و کتاب بیوتات العرب وغیره . از حمادبن سلمه و مبارک بن فضاله و دیگران دانش فراگرفت و امام احمدبن حنبل و ثعلب و ابن الابار از وی روایت کنند. از بزرگان ادب و شعر بود در سن هشتادسالگی به سال 232 ه' . ق. درگذشت در همان سال که الواثق باللّه درگذشت و برای متوکل بن المعتصم بیعت گرفتند.(از معجم الادباء ج 18 ص 204). رجوع به روضات الجنات ص 562 و ابن الندیم و رجوع به جمحی محمدبن سلام ... شود.
{اخ}
ابن سلام بن عبداللّه بن سالم جمحی مولف طبقات الشعراء و غریب القرآن ، کتاب الفاصل و کتاب بیوتات العرب وغیره . از حمادبن سلمه و مبارک بن فضاله و دیگران دانش فراگرفت و امام احمدبن حنبل و ثعلب و ابن الابار از وی روایت کنند. از بزرگان ادب و شعر بود در سن هشتادسالگی به سال 232 ه' . ق. درگذشت در همان سال که الواثق باللّه درگذشت و برای متوکل بن المعتصم بیعت گرفتند.(از معجم الادباء ج 18 ص 204). رجوع به روضات الجنات ص 562 و ابن الندیم و رجوع به جمحی محمدبن سلام ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن سلطان بن حیوس غنوی . رجوع به ابوالفتیان محمد... و ابن حیوس و وفیات الاعیان ج 4 صص 438 - 444 شود.
{اخ}
ابن سلطان بن حیوس غنوی . رجوع به ابوالفتیان محمد... و ابن حیوس و وفیات الاعیان ج 4 صص 438 - 444 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن سلیمان ... رجوع به ابوسهل صعلوکی و وفیات الاعیان ج 4 صص 204-205 شود.
{اخ}
ابن سلیمان ... رجوع به ابوسهل صعلوکی و وفیات الاعیان ج 4 صص 204-205 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن سلیمان . رجوع به ابن النقیب شود.
{اخ}
ابن سلیمان . رجوع به ابن النقیب شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن سلیمان بن علی عباسی ، امیر و والی بصره در زمان خلافت المهدی عباسی بود و تا سال 173 ه' . ق. که درگذشت در همین سمت باقی ماند. محمدبن سلیمان تمایل زیادی به تصاحب مقام خلافت داشت اما از بیم المهدی و هارون الرشید این خواسته را اعلام ننمود. (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 902).
{اخ}
ابن سلیمان بن علی عباسی ، امیر و والی بصره در زمان خلافت المهدی عباسی بود و تا سال 173 ه' . ق. که درگذشت در همین سمت باقی ماند. محمدبن سلیمان تمایل زیادی به تصاحب مقام خلافت داشت اما از بیم المهدی و هارون الرشید این خواسته را اعلام ننمود. (از الاعلام زرکلی ج 3 ص 902).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن سلیمان کافیجی ... رجوع به کافیجی و ابوعبداللّه محمدبن ... شود.
{اخ}
ابن سلیمان کافیجی ... رجوع به کافیجی و ابوعبداللّه محمدبن ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن سلیمان معروف به ابن قتلمش . رجوع به ابن قتلمش شود.
{اخ}
ابن سلیمان معروف به ابن قتلمش . رجوع به ابن قتلمش شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن سلیمان معافری شاطبی . رجوع به ابوعبداللّه محمدبن ... شود.
{اخ}
ابن سلیمان معافری شاطبی . رجوع به ابوعبداللّه محمدبن ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن سماک ... رجوع به ابن سماک ابوالعباس محمد کوفی و وفیات الاعیان ج 4 صص 301-302 شود.
{اخ}
ابن سماک ... رجوع به ابن سماک ابوالعباس محمد کوفی و وفیات الاعیان ج 4 صص 301-302 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن سنان ... رجوع به تبانی ابوعبداللّه محمدبن سنان ... شود.
{اخ}
ابن سنان ... رجوع به تبانی ابوعبداللّه محمدبن سنان ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن سیدمهدی . رجوع به قزوینی محمدبن سیدمهدی شود.
{اخ}
ابن سیدمهدی . رجوع به قزوینی محمدبن سیدمهدی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن سیرین بصری ، پدر وی بنده انس مالک بود و خود از اسیران میسان یا عین التمزبن سیرین از فقهای بصره است و به ورع معروف واز پیروان حسن بصری اما آخر کار یکدیگر را ترک گفتند و ابن سیرین بر جنازه حسن بصری حاضر نشد. او را در گوش علت کری بود و در تعبیر خواب یدی طولا داشت . ولادت او دو سال به پایان خلافت عثمان مانده بود و در روز جمعه نهم شوال سال 110 ه' . ق. در بصره بمرد ویکصد روز پس از مرگ حسن بصری . وقتی او را بسبب وامی که برگردن داشت زندانی ساختند. از یک زن سی پسر و یازده دختر برای وی بیامد که جز عبداللّه باقی نماندند. محمد در فارس کاتب انس بن مالک بود. (از وفیات الاعیان چ تهران ج 2 صص 25-26) و نیز رجوع به ابن سیرین شود.
{اخ}
ابن سیرین بصری ، پدر وی بنده انس مالک بود و خود از اسیران میسان یا عین التمزبن سیرین از فقهای بصره است و به ورع معروف واز پیروان حسن بصری اما آخر کار یکدیگر را ترک گفتند و ابن سیرین بر جنازه حسن بصری حاضر نشد. او را در گوش علت کری بود و در تعبیر خواب یدی طولا داشت . ولادت او دو سال به پایان خلافت عثمان مانده بود و در روز جمعه نهم شوال سال 110 ه' . ق. در بصره بمرد ویکصد روز پس از مرگ حسن بصری . وقتی او را بسبب وامی که برگردن داشت زندانی ساختند. از یک زن سی پسر و یازده دختر برای وی بیامد که جز عبداللّه باقی نماندند. محمد در فارس کاتب انس بن مالک بود. (از وفیات الاعیان چ تهران ج 2 صص 25-26) و نیز رجوع به ابن سیرین شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن شافعی فضالی . رجوع به فضالی و الاعلام زرکلی شود.
{اخ}
ابن شافعی فضالی . رجوع به فضالی و الاعلام زرکلی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن شاکر... رجوع به ابن شاکر و کتبی شود.
{اخ}
ابن شاکر... رجوع به ابن شاکر و کتبی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن شجاع الدین علی بن عزالدین حسین ، ملقب به علاءالدوله (610 - 612) از سلاطین غور. رجوع به علاءالدین غوری شود.
{اخ}
ابن شجاع الدین علی بن عزالدین حسین ، ملقب به علاءالدوله (610 - 612) از سلاطین غور. رجوع به علاءالدین غوری شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن شجاع بغدادی رجوع به ابن الثلجی خراسانی و الاعلام زرکلی ج 3 ص 904 شود.
{اخ}
ابن شجاع بغدادی رجوع به ابن الثلجی خراسانی و الاعلام زرکلی ج 3 ص 904 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن شرف الدین (قاضی نظام الدین ...). رجوع به نظام الدین شود.
{اخ}
ابن شرف الدین (قاضی نظام الدین ...). رجوع به نظام الدین شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن شرف الدین ابوبکربن جماعه . رجوع به ابن جماعه ... شود.
{اخ}
ابن شرف الدین ابوبکربن جماعه . رجوع به ابن جماعه ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن شکربن ابوالفتوح حسن بن جعفر حسنی . رجوع به تاج المعالی و الاعلام زرکلی ج 3 ص 904 شود.
{اخ}
ابن شکربن ابوالفتوح حسن بن جعفر حسنی . رجوع به تاج المعالی و الاعلام زرکلی ج 3 ص 904 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن شنبود...رجوع به ابن شنبود ابوالحسن محمد... و محمدبن احمدبن ایوب ... و وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 صص 299-301 شود.
{اخ}
ابن شنبود...رجوع به ابن شنبود ابوالحسن محمد... و محمدبن احمدبن ایوب ... و وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 صص 299-301 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن شهریار... رجوع به ابوالفضل محمدبن ... شود.
{اخ}
ابن شهریار... رجوع به ابوالفضل محمدبن ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن شیرکوه ... رجوع به ناصرالدین محمدبن شیرکوه شود.
{اخ}
ابن شیرکوه ... رجوع به ناصرالدین محمدبن شیرکوه شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن صالح ... رجوع به ناصرالدین محمدبن صالح شود.
{اخ}
ابن صالح ... رجوع به ناصرالدین محمدبن صالح شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن صالح بن ابراهیم زبیری . رجوع به زبیری ... شود.
{اخ}
ابن صالح بن ابراهیم زبیری . رجوع به زبیری ... شود.
[م ُ ح َم ْم َ]
{اخ}
ابن صالح بن نطاح . رجوع به ابن نطاح شود.
{اخ}
ابن صالح بن نطاح . رجوع به ابن نطاح شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن صالح ابوالسعود سباعی . رجوع به سباعی ... شود.
{اخ}
ابن صالح ابوالسعود سباعی . رجوع به سباعی ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن صالح ولوالجی مروزی ، مکنی به ابوعبداللّه . شاعر فارسی زبان از شعرای سامانیان است . منوچهری دامغانی در قصیده خود که در ستایش ابوالقاسم عنصری شاعر قرن پنجم است گوید:
آن دو گرگانی و دو رازی و دو ولوالجی
سه سرخسی و سه کاندر سغدبوده مستکن ...
و مراد از دو ولوالجی یکی همین محمدبن صالح است و دومی آن معلوم نیست و می بایست دیگری از شاعران زمان سامانیان باشد. از جزئیات زندگی شاعر چیزی به دست نیست . عوفی او را ولوالجی دانسته است و هدایت نوایحی و مرحوم قزوینی نوایح را از توابع مرو نوشته اند اما ظاهراً کلمه نوایح دگرگون شده ولواج باید باشد که ماخوذ از این شعر منوچهری است در اشاره به شاعران متقدم بر خود:
بوالعلاء و بوالعباس و بوسلیک و بوالمثل
آنکه از ولوالج آمده
دو بیت زیر از این شاعر است :
جعد بر سیمین پیشانیش گوئی که مگر
لشکر زنگ همی غارت بغداد کند
وان سیه زلف برآن عارض گوئی که همی
به پر زاغ کسی آتش را باد کند.
رجوع به سخن و سخنوران مرحوم فروزانفر و تعلیقات دیوان منوچهری چ دبیرسیاقی ونیز رجوع به لباب الالباب ج 2 ص 22 (ص 259 چ نفیسی ) و شرح احوال و اشعار رودکی نفیسی ص 1309، 1308 و 1146 شود.
{اخ}
ابن صالح ولوالجی مروزی ، مکنی به ابوعبداللّه . شاعر فارسی زبان از شعرای سامانیان است . منوچهری دامغانی در قصیده خود که در ستایش ابوالقاسم عنصری شاعر قرن پنجم است گوید:
آن دو گرگانی و دو رازی و دو ولوالجی
سه سرخسی و سه کاندر سغدبوده مستکن ...
و مراد از دو ولوالجی یکی همین محمدبن صالح است و دومی آن معلوم نیست و می بایست دیگری از شاعران زمان سامانیان باشد. از جزئیات زندگی شاعر چیزی به دست نیست . عوفی او را ولوالجی دانسته است و هدایت نوایحی و مرحوم قزوینی نوایح را از توابع مرو نوشته اند اما ظاهراً کلمه نوایح دگرگون شده ولواج باید باشد که ماخوذ از این شعر منوچهری است در اشاره به شاعران متقدم بر خود:
بوالعلاء و بوالعباس و بوسلیک و بوالمثل
آنکه از ولوالج آمده
دو بیت زیر از این شاعر است :
جعد بر سیمین پیشانیش گوئی که مگر
لشکر زنگ همی غارت بغداد کند
وان سیه زلف برآن عارض گوئی که همی
به پر زاغ کسی آتش را باد کند.
رجوع به سخن و سخنوران مرحوم فروزانفر و تعلیقات دیوان منوچهری چ دبیرسیاقی ونیز رجوع به لباب الالباب ج 2 ص 22 (ص 259 چ نفیسی ) و شرح احوال و اشعار رودکی نفیسی ص 1309، 1308 و 1146 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن صباح . یکی از حذاق منجمین در علوم هیئت و احکام و از اوست : کتاب برهان صنعةالاسطرلاب . و این کتاب ناتمام ماند و برادر محمد، ابراهیم آن را به پایان برد. کتاب عمل نصف النهار بقسیة واحدة بالهندسة، رساله در صنعت رخامات . (از الفهرست ابن الندیم ).
{اخ}
ابن صباح . یکی از حذاق منجمین در علوم هیئت و احکام و از اوست : کتاب برهان صنعةالاسطرلاب . و این کتاب ناتمام ماند و برادر محمد، ابراهیم آن را به پایان برد. کتاب عمل نصف النهار بقسیة واحدة بالهندسة، رساله در صنعت رخامات . (از الفهرست ابن الندیم ).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن صبیح کوفی معروف به ابن سماک . رجوع به ابن سماک و نامه دانشوران ج 1 ص 188 و صفةالصفوة ج 3 ص 105 شود.
{اخ}
ابن صبیح کوفی معروف به ابن سماک . رجوع به ابن سماک و نامه دانشوران ج 1 ص 188 و صفةالصفوة ج 3 ص 105 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن صفی الدین ابوالفرج محمدبن نفیس الدین ابوالرجا حامدبن محمدبن عبداللّه بن علی بن محمود معروف به آلُه ملقب به عمادالدین کاتب اصفهانی . رجوع به عماد کاتب اصفهانی شود.
{اخ}
ابن صفی الدین ابوالفرج محمدبن نفیس الدین ابوالرجا حامدبن محمدبن عبداللّه بن علی بن محمود معروف به آلُه ملقب به عمادالدین کاتب اصفهانی . رجوع به عماد کاتب اصفهانی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن صلاح بن جلال لاری ملقب به مصلح الدین . وفات او به سال 979 ه' . ق. بوده . او راست : الفرائض ، تعلیقه بر شرح مواقف . شرح هدایه قاضی میر. شرح تهذیب المنطق و حاشیه بر شرح جلال دوانی بر تهذیب المنطق. شمائل النبی (ص )و شرح ارشاد ابوبکر مقری و غیره . (از کشف الظنون ).
{اخ}
ابن صلاح بن جلال لاری ملقب به مصلح الدین . وفات او به سال 979 ه' . ق. بوده . او راست : الفرائض ، تعلیقه بر شرح مواقف . شرح هدایه قاضی میر. شرح تهذیب المنطق و حاشیه بر شرح جلال دوانی بر تهذیب المنطق. شمائل النبی (ص )و شرح ارشاد ابوبکر مقری و غیره . (از کشف الظنون ).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن صدیق. رجوع به واسطی محمدبن الصدیق شود.
{اخ}
ابن صدیق. رجوع به واسطی محمدبن الصدیق شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن صفدر حسینی . رجوع به جمال الدین اسدآبادی شود.
{اخ}
ابن صفدر حسینی . رجوع به جمال الدین اسدآبادی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن طاهر ابوعبدالرحمن ... رجوع به ابن طاهر ابوعبدالرحمن شود.
{اخ}
ابن طاهر ابوعبدالرحمن ... رجوع به ابن طاهر ابوعبدالرحمن شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن طاهربن بهرام سجستانی . رجوع به ابوسلیمان محمدبن ... منطقی و تاریخ الحکماء قفطی و تاریخ علوم عقلی در تمدن اسلامی و تتمه صوان الحکمة شود.
{اخ}
ابن طاهربن بهرام سجستانی . رجوع به ابوسلیمان محمدبن ... منطقی و تاریخ الحکماء قفطی و تاریخ علوم عقلی در تمدن اسلامی و تتمه صوان الحکمة شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن طاهربن عبداللّه بن طاهرذوالیمینین . پنجمین حکمران از آل طاهر و آخرین آنان (248 - 259 ه' . ق). رجوع به آل طاهر و طاهریان شود.
{اخ}
ابن طاهربن عبداللّه بن طاهرذوالیمینین . پنجمین حکمران از آل طاهر و آخرین آنان (248 - 259 ه' . ق). رجوع به آل طاهر و طاهریان شود.
[م ُ ح َم ْم َ]
{اخ}
ابن طاهر... رجوع به رضی و سیدرضی شود.
{اخ}
ابن طاهر... رجوع به رضی و سیدرضی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن طاهربن علی مقدسی . رجوع به ابن القیسرانی محمد... شود.
{اخ}
ابن طاهربن علی مقدسی . رجوع به ابن القیسرانی محمد... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن طرخان فارابی . رجوع به ابونصر فارابی شود.
{اخ}
ابن طرخان فارابی . رجوع به ابونصر فارابی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ططر... رجوع به ناصرالدین محمدبن ططر شود.
{اخ}
ابن ططر... رجوع به ناصرالدین محمدبن ططر شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن طفج . رجوع به اخشید محمدبن ابومحمد طفج فرغانی و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 5 صص 56 - 63 شود.
{اخ}
ابن طفج . رجوع به اخشید محمدبن ابومحمد طفج فرغانی و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 5 صص 56 - 63 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن طلحةبن عبیداللّه قرشی تیمی . پدرش او را نزد پیامبراسلام آورد. رسول (ص ) او را محمد نام گذارد و به ابوالقاسم مکنی نمود. مادرش ، حمنه ، خواهرزاده زینب بنت جحش همسر پیامبر است . محمدبن طلحة بسبب کثرت عبادت به سجاد ملقب بود. در سال 36 ه' . ق. در جنگ جمل به قتل رسید. او از طرفداران علی (ع ) بود اما به خاطر پدر و وفاداری به وی حاضر نشد که در صف یاران علی (ع ) قرارگیرد. هنگامی که علی (ع ) کشته او را دید گفت : هذاالسجاد قتله بره بابیه . (از اسد الغابة ج 4 ص 323).
{اخ}
ابن طلحةبن عبیداللّه قرشی تیمی . پدرش او را نزد پیامبراسلام آورد. رسول (ص ) او را محمد نام گذارد و به ابوالقاسم مکنی نمود. مادرش ، حمنه ، خواهرزاده زینب بنت جحش همسر پیامبر است . محمدبن طلحة بسبب کثرت عبادت به سجاد ملقب بود. در سال 36 ه' . ق. در جنگ جمل به قتل رسید. او از طرفداران علی (ع ) بود اما به خاطر پدر و وفاداری به وی حاضر نشد که در صف یاران علی (ع ) قرارگیرد. هنگامی که علی (ع ) کشته او را دید گفت : هذاالسجاد قتله بره بابیه . (از اسد الغابة ج 4 ص 323).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن طیب . رجوع به باقلانی ابوبکر محمدبن طیب ... شود.
{اخ}
ابن طیب . رجوع به باقلانی ابوبکر محمدبن طیب ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن طیب بن محمد بصری . رجوع به ابن باقلانی شود.
{اخ}
ابن طیب بن محمد بصری . رجوع به ابن باقلانی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن طیفور سجاوندی غزنوی یا احمدبن محمد سجاوندی .او راست : عین المعانی فی تفسیرالسبع المثانی . رجوع به احمدبن محمد سجاوندی و لباب الالباب ج 1 ص 362 شود.
{اخ}
ابن طیفور سجاوندی غزنوی یا احمدبن محمد سجاوندی .او راست : عین المعانی فی تفسیرالسبع المثانی . رجوع به احمدبن محمد سجاوندی و لباب الالباب ج 1 ص 362 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ظفر. رجوع به ابوعبداللّه بن ظفر و ابن ظفر حجةالدین ... صقلی و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 صص 395-397 ترجمه شماره 622 شود.
{اخ}
ابن ظفر. رجوع به ابوعبداللّه بن ظفر و ابن ظفر حجةالدین ... صقلی و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 صص 395-397 ترجمه شماره 622 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عائشه . رجوع به ابن عائشه و الاعلام زرکلی ج 3 ص 909 و العقدالفرید ج 7 ص 262 و عیون الاخبار ج 2 ص 65 شود.
{اخ}
ابن عائشه . رجوع به ابن عائشه و الاعلام زرکلی ج 3 ص 909 و العقدالفرید ج 7 ص 262 و عیون الاخبار ج 2 ص 65 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبادبن ملک داود خلاطی حنفی . رجوع به خلاطی شود.
{اخ}
ابن عبادبن ملک داود خلاطی حنفی . رجوع به خلاطی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عباد مهلبی . رجوع به مهلبی و الاعلام زرکلی ج 3 ص 91 شود.
{اخ}
ابن عباد مهلبی . رجوع به مهلبی و الاعلام زرکلی ج 3 ص 91 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عباس رجوع به ابوبکر خوارزمی محمدبن عباس و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 صص 400 - 403 شود.
{اخ}
ابن عباس رجوع به ابوبکر خوارزمی محمدبن عباس و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 صص 400 - 403 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عباس . رجوع به ابوعبداللّه محمدبن عباس ... یزیدی و نیز رجوع به یزدیین شود.
{اخ}
ابن عباس . رجوع به ابوعبداللّه محمدبن عباس ... یزیدی و نیز رجوع به یزدیین شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبدالباقی بن محمدبن عبداللّه معروف به ابوبکر فقیه . رجوع به ابوبکر محمدبن ... و نامه دانشوران ج 2 ص 145 شود.
{اخ}
ابن عبدالباقی بن محمدبن عبداللّه معروف به ابوبکر فقیه . رجوع به ابوبکر محمدبن ... و نامه دانشوران ج 2 ص 145 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبدالباقی بن یوسف بن احمد زرقانی مصری . رجوع به زرقانی محمدبن ... شود.
{اخ}
ابن عبدالباقی بن یوسف بن احمد زرقانی مصری . رجوع به زرقانی محمدبن ... شود.
[م ُ ح َم ْم َ]
{اخ}
ابن عبدالجبار عتبی . رجوع به عتبی شود.
{اخ}
ابن عبدالجبار عتبی . رجوع به عتبی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبدالجلیل . رجوع به رشیدالدین وطواط شود.
{اخ}
ابن عبدالجلیل . رجوع به رشیدالدین وطواط شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبدالخالق. رجوع به ابوعبداللّه دینوری شود.
{اخ}
ابن عبدالخالق. رجوع به ابوعبداللّه دینوری شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبدالدائم . رجوع به ناصرالدین محمدبن عبدالدائم شود.
{اخ}
ابن عبدالدائم . رجوع به ناصرالدین محمدبن عبدالدائم شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبدالدائم بن موسی عسقلانی برماوی . رجوع به بر ماوی شود.
{اخ}
ابن عبدالدائم بن موسی عسقلانی برماوی . رجوع به بر ماوی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبدالرحمن . رجوع به ابن الصائغ و ابن باجه شود.
{اخ}
ابن عبدالرحمن . رجوع به ابن الصائغ و ابن باجه شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبدالرحمن . رجوع به ابوسعید محمدبن ابی السعادات عبدالرحمن ... و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 صص 390 - 392 شود.
{اخ}
ابن عبدالرحمن . رجوع به ابوسعید محمدبن ابی السعادات عبدالرحمن ... و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 صص 390 - 392 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبدالرحمن بن ابوعطیه بصری . رجوع به عطوی ابوعبدالرحمن شود.
{اخ}
ابن عبدالرحمن بن ابوعطیه بصری . رجوع به عطوی ابوعبدالرحمن شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبدالرحمن بن ابی لیلی . رجوع به ابن ابی لیلی و نامه دانشوران ج 1 ص 376 شود.
{اخ}
ابن عبدالرحمن بن ابی لیلی . رجوع به ابن ابی لیلی و نامه دانشوران ج 1 ص 376 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبدالرحمن بن قبه رازی .رجوع به ابن قبه ... و نامه دانشوران ج 2 ص 148 شود.
{اخ}
ابن عبدالرحمن بن قبه رازی .رجوع به ابن قبه ... و نامه دانشوران ج 2 ص 148 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبدالرحمن بن محمدبن مسعود بندهی . رجوع به ابوسعید محمدبن ابی السعادات عبدالرحمن ... بندهی (پنجدهی ) و معجم الادباء ج 7 ص 20 شود.
{اخ}
ابن عبدالرحمن بن محمدبن مسعود بندهی . رجوع به ابوسعید محمدبن ابی السعادات عبدالرحمن ... بندهی (پنجدهی ) و معجم الادباء ج 7 ص 20 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبدالرحمن بن مغیره . رجوع به ابوعبدالرحمن محمد... و ابن ابی ذئب ابوالحرث محمدبن عبدالرحمن شود.
{اخ}
ابن عبدالرحمن بن مغیره . رجوع به ابوعبدالرحمن محمد... و ابن ابی ذئب ابوالحرث محمدبن عبدالرحمن شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبدالرحمن بغدادی ، مکنی به ابوبکر و ملقب به ابن قریعه . رجوع به ابن قریعه قاضی ابوبکر... شود.
{اخ}
ابن عبدالرحمن بغدادی ، مکنی به ابوبکر و ملقب به ابن قریعه . رجوع به ابن قریعه قاضی ابوبکر... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبدالرحمن بکری صدیقی شافعی ، ملقب به جلال و مکنی به ابوالحسن و متوفی به سال 950 ه' . ق. او راست : الواضح الوجیز در تفسیر قرآن ، شرحی بر مختصر تبریزی ، تحفة واهب المواهب در بیان مقامات و مراتب . (از کشف الظنون ).
{اخ}
ابن عبدالرحمن بکری صدیقی شافعی ، ملقب به جلال و مکنی به ابوالحسن و متوفی به سال 950 ه' . ق. او راست : الواضح الوجیز در تفسیر قرآن ، شرحی بر مختصر تبریزی ، تحفة واهب المواهب در بیان مقامات و مراتب . (از کشف الظنون ).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبدالرحمن قزوینی . رجوع به خطیب دمشق و جلال الدین محمد... شود.
{اخ}
ابن عبدالرحمن قزوینی . رجوع به خطیب دمشق و جلال الدین محمد... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبدالرزاق، مکنی به ابومنصور. سپهسالار خراسان به روزگار سامانیان . رجوع به ابومنصور شود. توضیحاً می افزاید که سکه زرینی (دینار) از این محمدبن عبدالرزاق (که ظاهراً بل قطعاً همان ابومنصور معروف است که شاهنامه نثر بفرمان او جمعشده بود) در روسیه باقی است که در مراغه سنه 337 ه' . ق. زده شده است و گویا در تجارب الامم و ابن الاثیر دارد که در حدود همین سنه محمدبن عبدالرزاق (که از سامانیان گویا روی گردان شده به طرف آل بویه آمده بود) از جانب رکن الدوله ، پس از اسیر کردن مرزبان بن محمدبن مسافر پادشاه مسافری (= سلاری ) آذربایجان و فرستادن او را به قلعه سمیرم ، این محمدبن عبدالرزاق حاکم آذربایجان شد. رجوع به یادداشتهای قزوینی ج 7 ص 60 شود.
{اخ}
ابن عبدالرزاق، مکنی به ابومنصور. سپهسالار خراسان به روزگار سامانیان . رجوع به ابومنصور شود. توضیحاً می افزاید که سکه زرینی (دینار) از این محمدبن عبدالرزاق (که ظاهراً بل قطعاً همان ابومنصور معروف است که شاهنامه نثر بفرمان او جمعشده بود) در روسیه باقی است که در مراغه سنه 337 ه' . ق. زده شده است و گویا در تجارب الامم و ابن الاثیر دارد که در حدود همین سنه محمدبن عبدالرزاق (که از سامانیان گویا روی گردان شده به طرف آل بویه آمده بود) از جانب رکن الدوله ، پس از اسیر کردن مرزبان بن محمدبن مسافر پادشاه مسافری (= سلاری ) آذربایجان و فرستادن او را به قلعه سمیرم ، این محمدبن عبدالرزاق حاکم آذربایجان شد. رجوع به یادداشتهای قزوینی ج 7 ص 60 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللطیف بن محمدبن ثابت خجندی ، ملقب به صدرالدین . وی درسنه 542 ه' . ق. اصفهان را تسلیم محمد و ملکشاه پسران محمودبن محمدبن ملشکاه سلجوقی نمود و مورد خشم سلطان مسعود قرار گرفت . ناچار از اصفهان بیرون رفته به خدمت جمال الدین جواد وزیر موصل پناه برد. رجوع به تاریخ السلجوقیة عماد کاتب ص 219 و تعلیقات مرحوم قزوینی بر لباب الالباب شود.
{اخ}
ابن عبداللطیف بن محمدبن ثابت خجندی ، ملقب به صدرالدین . وی درسنه 542 ه' . ق. اصفهان را تسلیم محمد و ملکشاه پسران محمودبن محمدبن ملشکاه سلجوقی نمود و مورد خشم سلطان مسعود قرار گرفت . ناچار از اصفهان بیرون رفته به خدمت جمال الدین جواد وزیر موصل پناه برد. رجوع به تاریخ السلجوقیة عماد کاتب ص 219 و تعلیقات مرحوم قزوینی بر لباب الالباب شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللّه .... رجوع به ابن سکره محمدبن عبداللّه و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 صص 410 - 414 شود.
{اخ}
ابن عبداللّه .... رجوع به ابن سکره محمدبن عبداللّه و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 صص 410 - 414 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللّه . رجوع به ابن مالک محمد... شود.
{اخ}
ابن عبداللّه . رجوع به ابن مالک محمد... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللّه . رجوع به ابوالشیص محمدبن عبداللّه متوفی به سال 196 ه' . ق. و الاعلام زرکلی ج 3 ص 895 شود.
{اخ}
ابن عبداللّه . رجوع به ابوالشیص محمدبن عبداللّه متوفی به سال 196 ه' . ق. و الاعلام زرکلی ج 3 ص 895 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللّه . رجوع به ابوالقاسم محمدبن عبداللّه ملقب به قائم و نیز رجوع به قائم شود.
{اخ}
ابن عبداللّه . رجوع به ابوالقاسم محمدبن عبداللّه ملقب به قائم و نیز رجوع به قائم شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللّه . رجوع به ابوبکر صیرفی محمدبن عبداللّه و الاعلام زرکلی ج 3 ص 848 شود.
{اخ}
ابن عبداللّه . رجوع به ابوبکر صیرفی محمدبن عبداللّه و الاعلام زرکلی ج 3 ص 848 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللّه . رجوع به ابوبکر محمدبن عبداللّه بن محمدبن صالح ابهری شود.
{اخ}
ابن عبداللّه . رجوع به ابوبکر محمدبن عبداللّه بن محمدبن صالح ابهری شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللّه . رجوع به ابوعبداللّه . مفجع محمدبن عبداللّه کاتب مصری شود.
{اخ}
ابن عبداللّه . رجوع به ابوعبداللّه . مفجع محمدبن عبداللّه کاتب مصری شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللّه . رجوع به ابونصر ارغیانی محمدبن عبداللّه . ابن احمد، مکنی به ابونصر. و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 ص 221 و 222 شود.
{اخ}
ابن عبداللّه . رجوع به ابونصر ارغیانی محمدبن عبداللّه . ابن احمد، مکنی به ابونصر. و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 ص 221 و 222 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللّه ... رجوع به شهرزوری محمدبن عبداللّه بن قاسم . و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 صص 241 - 245 شود.
{اخ}
ابن عبداللّه ... رجوع به شهرزوری محمدبن عبداللّه بن قاسم . و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 صص 241 - 245 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللّه . رجوع به عتبی محمدبن عبداللّه یا عبیداللّه بن عمر (یا عمرو)بن معاویه ... شود.
{اخ}
ابن عبداللّه . رجوع به عتبی محمدبن عبداللّه یا عبیداللّه بن عمر (یا عمرو)بن معاویه ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللّه . رجوع به عمرانی محمدبن عبداللّه بن اسعدبن محمد... شود.
{اخ}
ابن عبداللّه . رجوع به عمرانی محمدبن عبداللّه بن اسعدبن محمد... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللّه بن احمد معصومی ... رجوع به ابوعبداللّه معصومی اصفهانی ... شود.
{اخ}
ابن عبداللّه بن احمد معصومی ... رجوع به ابوعبداللّه معصومی اصفهانی ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللّه بن الحسن بن الحسن بن علی بن ابی طالب ، ملقب به النفس الزکیة. از افاضل خیار هاشمیان بود. در اواخر دولت بنی امیه بنوهاشم از طالبی و عباسی جمع آمدند و با یکدیگر از جور بنی امیه سخن گفتند و اتفاق کردند که با یکی از بنی هاشم بیعت کنند و همه به امامت النفس الزکیه رضا دادند. اما حضرت جعفر صادق راضی نشد و با پدر النفس الزکیه یعنی عبداللّه محض گفت که سودای این کار درسر مگیر که خداوند قباء زرد را تمام می شود و دست بردوش منصور زد و منصور آن روز قباء زرد داشت . اما همه با النفس الزکیه بیعت کردند تا صورت حال بگردید و ملک و خلافت به اولاد عباس رسید و سفاح و منصور را هیچ غم نبود جز آنکه النفس الزکیه را به دست آرند و بکشند، میسر نمی شد. سفاح در دوران خلافت خود به سخنی که حسن بن حسن معروف به المثلث عم النفس الزکیه با وی گفت از کشتن النفس الزکیه درگذشت و تا زنده بود سخن او نگفت اما چون منصور به خلافت رسید در طلب او بجد ایستاد و همه اولاد حسن و حسین علیهماالسلام را فرمود بند کردند و به عراق فرستادند و در کوفه محبوس گردانید چندان که در حبس بمردند و از جمله یکی عبداللّه بود پسر حسن بن حسن بن علی از اکابر اهل بیت و به دیانت معروف و دیگری محمدبن ابراهیم بن حسن بن حسن که به غایت پاکیزه روی بود تا به حدی که او را دیباج گفتندی . منصور فرمان داد تا بر شکم او ستونی بنا کردند و او هنوز زنده بود در آن حال علی بن حسن بن علی بن ابی طالب که غائب بود اتفاقاً برسید و چون حال بشنید پیش منصور رفت وبایستاد. منصور گفت به چه کار آمده ای ؟ گفت تا مرا نیز با خویشان من حبس فرمائی که مرا بعد از ایشان دنیا به کار نیاید منصور بفرمود تا او را نیز حبس کردندو این از نوادر اتفاقات است . محمدبن عبداللّه از بزرگان بنی هاشم بود و به فضل و شرف و دین و علم و فصاحت وشجاعت و کرم و همه ابواب فضایل سرآمد جهان و این حدیث که : «لوبقی من الدنیا یوم لطول اللّه تعالی ذلک الیوم حتی یظهر فیها قائم ، او قال مهدینا، یملاها عدلاً کما ملئت جوراً» و به روایت دیگر «اسمه کاسمی و اسم ابیه کاسم ابی » در میان مردم مشهور گشت چون محمد فرزند عبداللّه از مادر متولد شد مردم گفتند مهدی موعود اوست و پدرش این سخن در دل ها می انداخت و محمد چندان که بزرگ می شد آثار بزرگی در او میدیدند و او را مهدی میخواندند و اتفاقاً میان هر دو شانه او خالی داشت ، گفتند این مهر امامت است و مشهور بود که اشراف بنی هاشم همه در بیعت او درآمده اند. چون او بشنید که پدرش با اقربا و منسوبان در حبس است در مدینه خروج کرد و امیر مدینه را براند و عامل و قاضی مرتب گردانید و درهای زندان بشکست و محبوسان را خلاص داد و همان روز که او خروج کرد مردی که او را اوس عامری گفتندی از مدینه به تعجیل پیش منصور آمد چنانکه به نه شب در بغداد آمد و چون برسید شب بود و همه دروازه ها بسته ، بانگ کرد تا واقف شدند دروازه بگشادند چون به درگاه رسید ربیع حاجب گفت در چنین وقتی که امیرالمومنین در آسایش است چه حاجت داری ؟ گفت مرا با امیرالمومنین سخنی است و از دیدن او چاره نیست . امیرالمومنین را اعلام دادند او را بطلبید و چون به خدمت منصور رسید احوال بگفت . خلیفه گفت تو او را دیدی ؟ گفت دیدم که بر منبر پیغمبر(ص ) خطبه میگفت و با او سخن گفتم . منصور بفرمود تا او را در خانه نشاندند، بعد از آن خبر متواتر شد، او را حاضر کرد و گفت در چند شب از مدینه به اینجا رسیدی گفت به نه شب ، بفرمود تا نه هزار درم به او دادند. و بعد از آن جهت دفع محمدبن عبداللّه به تدبیر مشغول شد و میان ایشان از جانبین مکاتبات رفت و درآخر کار منصور برادرزاده خویش عیسی بن موسی بن عبداللّه بن عباس را با لشکر عظیمی بفرستاد و در مقامی که آن را حجارالزیت می گویند نزدیک مدینه به هم رسیدند و عباسیان غالب آمدند و محمد النفس الزکیه کشته شد و سر او پیش منصور بردند در سنه خمس و اربعین و مائة 540ه' . ق. (از تجارب السلف چ عباس اقبال صص 108-110).
{اخ}
ابن عبداللّه بن الحسن بن الحسن بن علی بن ابی طالب ، ملقب به النفس الزکیة. از افاضل خیار هاشمیان بود. در اواخر دولت بنی امیه بنوهاشم از طالبی و عباسی جمع آمدند و با یکدیگر از جور بنی امیه سخن گفتند و اتفاق کردند که با یکی از بنی هاشم بیعت کنند و همه به امامت النفس الزکیه رضا دادند. اما حضرت جعفر صادق راضی نشد و با پدر النفس الزکیه یعنی عبداللّه محض گفت که سودای این کار درسر مگیر که خداوند قباء زرد را تمام می شود و دست بردوش منصور زد و منصور آن روز قباء زرد داشت . اما همه با النفس الزکیه بیعت کردند تا صورت حال بگردید و ملک و خلافت به اولاد عباس رسید و سفاح و منصور را هیچ غم نبود جز آنکه النفس الزکیه را به دست آرند و بکشند، میسر نمی شد. سفاح در دوران خلافت خود به سخنی که حسن بن حسن معروف به المثلث عم النفس الزکیه با وی گفت از کشتن النفس الزکیه درگذشت و تا زنده بود سخن او نگفت اما چون منصور به خلافت رسید در طلب او بجد ایستاد و همه اولاد حسن و حسین علیهماالسلام را فرمود بند کردند و به عراق فرستادند و در کوفه محبوس گردانید چندان که در حبس بمردند و از جمله یکی عبداللّه بود پسر حسن بن حسن بن علی از اکابر اهل بیت و به دیانت معروف و دیگری محمدبن ابراهیم بن حسن بن حسن که به غایت پاکیزه روی بود تا به حدی که او را دیباج گفتندی . منصور فرمان داد تا بر شکم او ستونی بنا کردند و او هنوز زنده بود در آن حال علی بن حسن بن علی بن ابی طالب که غائب بود اتفاقاً برسید و چون حال بشنید پیش منصور رفت وبایستاد. منصور گفت به چه کار آمده ای ؟ گفت تا مرا نیز با خویشان من حبس فرمائی که مرا بعد از ایشان دنیا به کار نیاید منصور بفرمود تا او را نیز حبس کردندو این از نوادر اتفاقات است . محمدبن عبداللّه از بزرگان بنی هاشم بود و به فضل و شرف و دین و علم و فصاحت وشجاعت و کرم و همه ابواب فضایل سرآمد جهان و این حدیث که : «لوبقی من الدنیا یوم لطول اللّه تعالی ذلک الیوم حتی یظهر فیها قائم ، او قال مهدینا، یملاها عدلاً کما ملئت جوراً» و به روایت دیگر «اسمه کاسمی و اسم ابیه کاسم ابی » در میان مردم مشهور گشت چون محمد فرزند عبداللّه از مادر متولد شد مردم گفتند مهدی موعود اوست و پدرش این سخن در دل ها می انداخت و محمد چندان که بزرگ می شد آثار بزرگی در او میدیدند و او را مهدی میخواندند و اتفاقاً میان هر دو شانه او خالی داشت ، گفتند این مهر امامت است و مشهور بود که اشراف بنی هاشم همه در بیعت او درآمده اند. چون او بشنید که پدرش با اقربا و منسوبان در حبس است در مدینه خروج کرد و امیر مدینه را براند و عامل و قاضی مرتب گردانید و درهای زندان بشکست و محبوسان را خلاص داد و همان روز که او خروج کرد مردی که او را اوس عامری گفتندی از مدینه به تعجیل پیش منصور آمد چنانکه به نه شب در بغداد آمد و چون برسید شب بود و همه دروازه ها بسته ، بانگ کرد تا واقف شدند دروازه بگشادند چون به درگاه رسید ربیع حاجب گفت در چنین وقتی که امیرالمومنین در آسایش است چه حاجت داری ؟ گفت مرا با امیرالمومنین سخنی است و از دیدن او چاره نیست . امیرالمومنین را اعلام دادند او را بطلبید و چون به خدمت منصور رسید احوال بگفت . خلیفه گفت تو او را دیدی ؟ گفت دیدم که بر منبر پیغمبر(ص ) خطبه میگفت و با او سخن گفتم . منصور بفرمود تا او را در خانه نشاندند، بعد از آن خبر متواتر شد، او را حاضر کرد و گفت در چند شب از مدینه به اینجا رسیدی گفت به نه شب ، بفرمود تا نه هزار درم به او دادند. و بعد از آن جهت دفع محمدبن عبداللّه به تدبیر مشغول شد و میان ایشان از جانبین مکاتبات رفت و درآخر کار منصور برادرزاده خویش عیسی بن موسی بن عبداللّه بن عباس را با لشکر عظیمی بفرستاد و در مقامی که آن را حجارالزیت می گویند نزدیک مدینه به هم رسیدند و عباسیان غالب آمدند و محمد النفس الزکیه کشته شد و سر او پیش منصور بردند در سنه خمس و اربعین و مائة 540ه' . ق. (از تجارب السلف چ عباس اقبال صص 108-110).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللّه بن الخطیب قرطبی ملقب به لسان الدین . رجوع به ابن الخطیب شود.
{اخ}
ابن عبداللّه بن الخطیب قرطبی ملقب به لسان الدین . رجوع به ابن الخطیب شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللّه بن العربی اندلسی . رجوع به ابن العربی شود.
{اخ}
ابن عبداللّه بن العربی اندلسی . رجوع به ابن العربی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللّه بن تومرت . رجوع به ابن تومرت شود.
{اخ}
ابن عبداللّه بن تومرت . رجوع به ابن تومرت شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللّه بن رزین . رجوع به ابوالشیص شود.
{اخ}
ابن عبداللّه بن رزین . رجوع به ابوالشیص شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللّه بن زیاد موسس بنی زیاد در زبید یمن (204 - 245 ه' . ق.).
{اخ}
ابن عبداللّه بن زیاد موسس بنی زیاد در زبید یمن (204 - 245 ه' . ق.).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللّه بن زید ضبی اصفهانی ، مکنی به ابوبکر. از علما و محدثین مائة پنجم در اصفهان می زیست و ابوزکریا یحیی بن عبدالوهاب بن منده از او اخذ روایت کرده است . (یادداشت مرحوم دهخدا).
{اخ}
ابن عبداللّه بن زید ضبی اصفهانی ، مکنی به ابوبکر. از علما و محدثین مائة پنجم در اصفهان می زیست و ابوزکریا یحیی بن عبدالوهاب بن منده از او اخذ روایت کرده است . (یادداشت مرحوم دهخدا).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللّه بن سعید... رجوع به ابن الخطیب ملقب به ذوالوزارتین شود.
{اخ}
ابن عبداللّه بن سعید... رجوع به ابن الخطیب ملقب به ذوالوزارتین شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللّه بن سلیمان حضرمی . رجوع به ابوجعفر محمد... شود.
{اخ}
ابن عبداللّه بن سلیمان حضرمی . رجوع به ابوجعفر محمد... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللّه بن عبدالاعلی الاسدی الکوفی . رجوع به ابن کناسة شود.
{اخ}
ابن عبداللّه بن عبدالاعلی الاسدی الکوفی . رجوع به ابن کناسة شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللّه بن عبدالحکم . رجوع به ابن عبدالحکم شود.
{اخ}
ابن عبداللّه بن عبدالحکم . رجوع به ابن عبدالحکم شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللّه بن عبدالحکم بن اعین بن لیث بن رافع مصری ، مکنی به ابوعبداللّه (182 - 268 یا 269 ه' . ق.). فقیه شافعی از ملازمان امام شافعی به مصر بود. (از وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 ص 193).
{اخ}
ابن عبداللّه بن عبدالحکم بن اعین بن لیث بن رافع مصری ، مکنی به ابوعبداللّه (182 - 268 یا 269 ه' . ق.). فقیه شافعی از ملازمان امام شافعی به مصر بود. (از وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 ص 193).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
(ص ) ابن عبداللّه بن عبدالمطلب بن هاشم بن عبدمناف بن قصی بن کلاب بن مرةبن کعب بن لوی بن غالب بن فهربن مالک بن نصربن کنانةبن خزیمةبن مدرکةبن الیاس بن مضربن نزاربن معدبن عدنان ، مکنی به ابوالقاسم پیغمبر اسلام . مادر آن حضرت آمنه دختر وهب بن عبدمناف بن زهرةبن کلاب بن مره قرشی زهری است . هنگامی که حضرت محمد (ص ) متولد شد پدرش عبداللّه درگذشته بود و گفته اند که آن حضرت به هنگام مرگ پدر هفت یا بیست و هشت ماهه بود. تولد آن حضرت در عام الفیل (اواسط قرن ششم میلادی ) (571 م .). روز دوشنبه دهم یا دوازدهم ربیعالاول و مشهور بین شیعه امامیه هفدهم همین ماه است . پس از ولادت ، زنی از سعدبن بکر را به نام حلیمه دختر ابی ذویب برای شیر دادن او انتخاب کردند. در شش سالگی آن حضرت مادرش آمنه درگذشت و از آن پس حضرت محمد(ص )به کفالت جد خود عبدالمطلب درآمد و چون به هشت سالگی رسید عبدالمطلب نیز درگذشت و ابوطالب عم وی سرپرستی او را به عهده گرفت . محمد(ص ) با عم خود سفری چند به شام رفت و در این سفرها بود که کفایت و امانت او زبان زد شد. خدیجه دختر خویلد که زنی مالدار بود و جماعتی از مردان را برای اداره امور بازرگانی خویش در خدمت داشت صداقت و امانت محمد(ص ) را شنید از وی خواست که به اتفاق میسره غلامش مال التجاره ای را که آماده حمل بود برگیرد و به شام برد. محمد(ص ) این درخواست را پذیرفت و چون بازگشت خدیجه از او خواست که وی را به زنی بگیرد و او پذیرفت . از خدیجه چهار دختر به نام زینب و رقیه و ام کلثوم و فاطمه (علیهاالسلام ) و سه پسر به نام قاسم و طاهر و طیب و بروایتی قاسم و طاهر و عبداللّه به جهان آمدند. قاسم به مکه درگذشت و او نخستین از فرزندان رسول اکرم است که درگذشته است . خدیجه نخستین همسر رسول اکرم بود و تا او زنده بود رسول اکرم همسر دیگر اختیار نکرد. سپس سوده بنت زمعةبن قیس از بنی عامر را گرفت اما بروایتی ازدواج با وی در سال دهم بعثت در مکه و قبل از ازدواج با عایشه انجام شده است . زنان دیگر حضرت عبارتند از عایشه بنت ابوبکر، حفصة بنت عمربن الخطاب ، زینب بنت خزیمة، ام سلمه بنت ابوانیةبن المغیره مخزومی ، زینب بنت جحش الاسدی ، ام حبیبه (رملة) بنت ابوسفیان بن حرب بن امیة، جویریة بنت الحرث بن ابوضرار، میمونة بنت الحارث بن حزن هلالی ، و صفیة بنت حیی بن اخطب . خدیجه و زینب بنت خزیمة در زمان حیات رسول اکرم به ترتیب در مکه و مدینه درگذشتند.
نصب حجرالاسود به دست مبارک رسول اکرم
دیوارهای کعبه بر اثر سیل ویران شده بود و از ارتفاع آن بیشتر از حدود یک قامت نمانده بود و قبیله قریش از اینکه دست به تخریب آن زنند و مجدداً ترمیم و آن را مسقف کنند هراسناک بودند. تا آنکه گنجینه کعبه که در جوف آن قرار داشت به سرقت رفت . قبیله قریش تصمیم گرفت که به تخریب و تجدید بنای آن بپردازد واین واقعه پانزده سال پس از جنگ الفجارو در سی و پنج سالگی حضرت رسول اکرم روی داد. به هر حال کار تجدید بنا و سقف زدن خانه کعبه میان قبایل عرب تقسیم گردید و چون بنای آن به مرحله رکن و نصب حجرالاسود رسید قبایل با یکدیگر به مخالفت برخاستند چه هر قبیله می خواست افتخار نصب حجر را نصیب خود سازدو بدنبال این مخالفت همگی آماده جنگ شدند اما داوری ابوامیة مخزومی مورد قبول کلیه قبایل قرار گرفت وآن اینکه نخستین کس که وارد مسجدالحرام شود حل این مهم را به عهده گیرد. قضا را محمد (ص ) که مورد اعتماد همگی بود و او را امین میخواندند از در درآمد و قبایل بالاتفاق او را حکم ساختند حضرت فرمود تا پارچه ای آوردند و سنگ را درمیان آن گذاردند و هر قبیله ای گوشه ای از آن را گرفت تا به محل برافراشتن آن بردند و سپس حضرت محمد به دست خود سنگ را برداشت و بر دیوار کعبه ، آنجاکه مقرر بود نصب کرد. حضرت محمد (ص ) هنگامی که در مکه بسر می برد گاهگاه از مردم کناره می گرفت و به غاری در کوه معروف حرا، واقع در کوهی که امروز به جبل النور مشهور است می رفت و به عبادت و تفکر در آیات خدا و اوضاع آفرینش می پرداخت و در همین خلوتها بود که شبی وحی الهی بر او نازل شد و به پیغمبری مبعوث گشت .
مبعث رسول اکرم
بنابه روایتی بعثت آن حضرت در سن چهل سالگی و به روایتی دیگر چهل وسه سالگی بوده است که ده سال پس از بعثت را در مکه و ده سال دیگر را در مدینه گذرانید. ابن اسحاق روایت کند که حضرت رسول در چهل سالگی مبعوث گردید و سیزده سال در مکه و ده سال را در مدینه بسر برد و گویند که مدت سه سال پنهانی دعوت می فرمود و چون آیه «و انذر عشیرتک الاقربین »
مهاجرت اصحاب به حبشه
چون آزار مشرکان نسبت به محمد (ص ) و پیروان او شدت یافت رسول یاران خود را که از خویشاوندان او نبودند رخصت داد تا به سرزمین حبشه روند و این هجرت در سال پنجم بعثت بود هجرت به حبشه دوبار صورت گرفت (رجوع به هجرتان و رجوع به حبشه شود).
هجرت رسول اکرم به مدینه
در همان وقت که مردم مکه به مخالفت با اسلام و پیغمبر آن برخاسته بودند در شهر یثرب حوادثی در جریان بود. دو قبیله اوس و خزرج که در این شهر بسر می بردند بر اثر نزاع با یکدیگر فرسوده و خسته شده بودند در پی کسی بودند که سرپرستی شهر را بعهده گیرد و بدین جنگ خانگی پایان دهد. در موسم حج گروهی از مردم مدینه رسول (ص ) را در مکه ملاقات کردند ودعوت او را شنیدند و او را تصدیق کردند و خبر به مردم شهر خود بردند و اسلام اندک اندک در شهر یثرب پراکنده شد و نمایندگان یثرب در دو نوبت با پیغمبر اکرم در عقبه بیعت کردند که به نام عقبه اولی و عقبه ثانیه مشهور است . (رجوع به عقبه شود). پس از بیعت انصارو فشار و شکنجه مشرکین به اصحاب حضرت دستور مهاجرت به مدینه را صادر فرمودند و خود به اتفاق ابوبکر درغاری به کوه ثور سه روز یا بیشتر مخفی شدند و از آنجا به مدینه رفتند. پس اقامت آن حضرت پس از بعثت در مکه بقولی ده سال و بقولی سیزده سال و بقول سوم پانزده سال بوده است و اکثر قول سیزده سال را پذیرفته اند. خروج حضرت از غار اول ربیعالاولی و ورود آن حضرت به مدینه دوازدهم همان ماه روز جمعه بوده است . رجوع به هجرت و هجرتان در این لغت نامه شود.
حوادث پس از هجرت
بنابروایتی حضرت رسول (ص ) شخصاً در بیست ویک غزوه شرکت داشت (و به روایتی دیگر بیست وشش غزوه بوده است ) نخستین آنها غزوه ودان و آخرین آن غزوه تبوک بوده است و سریه های آن حضرت از زمان ورود به مدینه تا سال رحلت سی وپنج سریه بوده است .رجوع به غزوه و ترکیبات آن و نیز رجوع به سریه شود.
رحلت رسول اکرم (ص )
مشهور بین امامیه رحلت آن حضرت روز بیست و هشتم صفر است اما روایات مختلفی در این باب آمده است که به اختصار آنها را در این جا می آوریم : در روز چهارشنبه دو شب به آخر ماه صفر مانده به سال یازدهم هجرت در خانه میمونه بیمار شد و چون بیماری شدت یافت حضرت را به خانه عایشه منتقل نمودندو ظهر روز دوشنبه دوازدهم ربیع الاول رحلت کرد و روزسه شنبه هنگام غروب آفتاب به خاک سپردند علی (ع ) و عباس و اهل بیت بر جنازه رسول اللّه نماز گذاردند و به دنبال آنها مهاجرین و سپس انصار و آنگاه زنان و بعداً بردگان صلاة میت ادا نمودند و علی و فضل بن عباس و عباس و صالح (غلام رسول اکرم ) و اوس بن خولی انصاری حضرت را غسل دادند و به روایتی اسامةبن زید و عبدالرحمن بن عوف . علی (ع ) بدن را غسل میداد و عباس و فضل و قثم واسامه و صالح آب می ریختند در هنگام غسل جامه های حضرت را از تن بیرون نیاوردند و جسد مبارک را در سه بُرد یمانی و بدون عمامه کفن نمودند. و علی و عباس و فضل و قثم و شقران و اسامةبن اوس بن خولی در قرار دادن رسول اکرم در مدفن با یکدیگر کمک کردند. غلام حضرت قطیفه ای را که بر آن جلوس می فرمود در زیر پهن کرد و ازچهار آجر لحدی ساختند و پس از تسطیح بر روی قبر مبارک آب پاشیدند. سن رسول اکرم (ص ) هنگام رحلت شصت وسه سال و به روایتی شصت و پنجسال و بقول دیگر شصت وشش سال بوده است اما روایت اول صحیح است . رجوع به اسلام و حجةالوداع و رجوع به هر یک از عناوین خاص اسلام و سیرت نبوی در این لغت نامه و رجوع به اصول کافی و اسدالغابه فی معرفةالصحابه و ابن اثیر (ج 1 ص 13 به بعد) و الاستیعاب فی اسماء الاصحاب تالیف قرطبی و ذیل الاصابة شود.
{اخ}
(ص ) ابن عبداللّه بن عبدالمطلب بن هاشم بن عبدمناف بن قصی بن کلاب بن مرةبن کعب بن لوی بن غالب بن فهربن مالک بن نصربن کنانةبن خزیمةبن مدرکةبن الیاس بن مضربن نزاربن معدبن عدنان ، مکنی به ابوالقاسم پیغمبر اسلام . مادر آن حضرت آمنه دختر وهب بن عبدمناف بن زهرةبن کلاب بن مره قرشی زهری است . هنگامی که حضرت محمد (ص ) متولد شد پدرش عبداللّه درگذشته بود و گفته اند که آن حضرت به هنگام مرگ پدر هفت یا بیست و هشت ماهه بود. تولد آن حضرت در عام الفیل (اواسط قرن ششم میلادی ) (571 م .). روز دوشنبه دهم یا دوازدهم ربیعالاول و مشهور بین شیعه امامیه هفدهم همین ماه است . پس از ولادت ، زنی از سعدبن بکر را به نام حلیمه دختر ابی ذویب برای شیر دادن او انتخاب کردند. در شش سالگی آن حضرت مادرش آمنه درگذشت و از آن پس حضرت محمد(ص )به کفالت جد خود عبدالمطلب درآمد و چون به هشت سالگی رسید عبدالمطلب نیز درگذشت و ابوطالب عم وی سرپرستی او را به عهده گرفت . محمد(ص ) با عم خود سفری چند به شام رفت و در این سفرها بود که کفایت و امانت او زبان زد شد. خدیجه دختر خویلد که زنی مالدار بود و جماعتی از مردان را برای اداره امور بازرگانی خویش در خدمت داشت صداقت و امانت محمد(ص ) را شنید از وی خواست که به اتفاق میسره غلامش مال التجاره ای را که آماده حمل بود برگیرد و به شام برد. محمد(ص ) این درخواست را پذیرفت و چون بازگشت خدیجه از او خواست که وی را به زنی بگیرد و او پذیرفت . از خدیجه چهار دختر به نام زینب و رقیه و ام کلثوم و فاطمه (علیهاالسلام ) و سه پسر به نام قاسم و طاهر و طیب و بروایتی قاسم و طاهر و عبداللّه به جهان آمدند. قاسم به مکه درگذشت و او نخستین از فرزندان رسول اکرم است که درگذشته است . خدیجه نخستین همسر رسول اکرم بود و تا او زنده بود رسول اکرم همسر دیگر اختیار نکرد. سپس سوده بنت زمعةبن قیس از بنی عامر را گرفت اما بروایتی ازدواج با وی در سال دهم بعثت در مکه و قبل از ازدواج با عایشه انجام شده است . زنان دیگر حضرت عبارتند از عایشه بنت ابوبکر، حفصة بنت عمربن الخطاب ، زینب بنت خزیمة، ام سلمه بنت ابوانیةبن المغیره مخزومی ، زینب بنت جحش الاسدی ، ام حبیبه (رملة) بنت ابوسفیان بن حرب بن امیة، جویریة بنت الحرث بن ابوضرار، میمونة بنت الحارث بن حزن هلالی ، و صفیة بنت حیی بن اخطب . خدیجه و زینب بنت خزیمة در زمان حیات رسول اکرم به ترتیب در مکه و مدینه درگذشتند.
نصب حجرالاسود به دست مبارک رسول اکرم
دیوارهای کعبه بر اثر سیل ویران شده بود و از ارتفاع آن بیشتر از حدود یک قامت نمانده بود و قبیله قریش از اینکه دست به تخریب آن زنند و مجدداً ترمیم و آن را مسقف کنند هراسناک بودند. تا آنکه گنجینه کعبه که در جوف آن قرار داشت به سرقت رفت . قبیله قریش تصمیم گرفت که به تخریب و تجدید بنای آن بپردازد واین واقعه پانزده سال پس از جنگ الفجارو در سی و پنج سالگی حضرت رسول اکرم روی داد. به هر حال کار تجدید بنا و سقف زدن خانه کعبه میان قبایل عرب تقسیم گردید و چون بنای آن به مرحله رکن و نصب حجرالاسود رسید قبایل با یکدیگر به مخالفت برخاستند چه هر قبیله می خواست افتخار نصب حجر را نصیب خود سازدو بدنبال این مخالفت همگی آماده جنگ شدند اما داوری ابوامیة مخزومی مورد قبول کلیه قبایل قرار گرفت وآن اینکه نخستین کس که وارد مسجدالحرام شود حل این مهم را به عهده گیرد. قضا را محمد (ص ) که مورد اعتماد همگی بود و او را امین میخواندند از در درآمد و قبایل بالاتفاق او را حکم ساختند حضرت فرمود تا پارچه ای آوردند و سنگ را درمیان آن گذاردند و هر قبیله ای گوشه ای از آن را گرفت تا به محل برافراشتن آن بردند و سپس حضرت محمد به دست خود سنگ را برداشت و بر دیوار کعبه ، آنجاکه مقرر بود نصب کرد. حضرت محمد (ص ) هنگامی که در مکه بسر می برد گاهگاه از مردم کناره می گرفت و به غاری در کوه معروف حرا، واقع در کوهی که امروز به جبل النور مشهور است می رفت و به عبادت و تفکر در آیات خدا و اوضاع آفرینش می پرداخت و در همین خلوتها بود که شبی وحی الهی بر او نازل شد و به پیغمبری مبعوث گشت .
مبعث رسول اکرم
بنابه روایتی بعثت آن حضرت در سن چهل سالگی و به روایتی دیگر چهل وسه سالگی بوده است که ده سال پس از بعثت را در مکه و ده سال دیگر را در مدینه گذرانید. ابن اسحاق روایت کند که حضرت رسول در چهل سالگی مبعوث گردید و سیزده سال در مکه و ده سال را در مدینه بسر برد و گویند که مدت سه سال پنهانی دعوت می فرمود و چون آیه «و انذر عشیرتک الاقربین »
مهاجرت اصحاب به حبشه
چون آزار مشرکان نسبت به محمد (ص ) و پیروان او شدت یافت رسول یاران خود را که از خویشاوندان او نبودند رخصت داد تا به سرزمین حبشه روند و این هجرت در سال پنجم بعثت بود هجرت به حبشه دوبار صورت گرفت (رجوع به هجرتان و رجوع به حبشه شود).
هجرت رسول اکرم به مدینه
در همان وقت که مردم مکه به مخالفت با اسلام و پیغمبر آن برخاسته بودند در شهر یثرب حوادثی در جریان بود. دو قبیله اوس و خزرج که در این شهر بسر می بردند بر اثر نزاع با یکدیگر فرسوده و خسته شده بودند در پی کسی بودند که سرپرستی شهر را بعهده گیرد و بدین جنگ خانگی پایان دهد. در موسم حج گروهی از مردم مدینه رسول (ص ) را در مکه ملاقات کردند ودعوت او را شنیدند و او را تصدیق کردند و خبر به مردم شهر خود بردند و اسلام اندک اندک در شهر یثرب پراکنده شد و نمایندگان یثرب در دو نوبت با پیغمبر اکرم در عقبه بیعت کردند که به نام عقبه اولی و عقبه ثانیه مشهور است . (رجوع به عقبه شود). پس از بیعت انصارو فشار و شکنجه مشرکین به اصحاب حضرت دستور مهاجرت به مدینه را صادر فرمودند و خود به اتفاق ابوبکر درغاری به کوه ثور سه روز یا بیشتر مخفی شدند و از آنجا به مدینه رفتند. پس اقامت آن حضرت پس از بعثت در مکه بقولی ده سال و بقولی سیزده سال و بقول سوم پانزده سال بوده است و اکثر قول سیزده سال را پذیرفته اند. خروج حضرت از غار اول ربیعالاولی و ورود آن حضرت به مدینه دوازدهم همان ماه روز جمعه بوده است . رجوع به هجرت و هجرتان در این لغت نامه شود.
حوادث پس از هجرت
بنابروایتی حضرت رسول (ص ) شخصاً در بیست ویک غزوه شرکت داشت (و به روایتی دیگر بیست وشش غزوه بوده است ) نخستین آنها غزوه ودان و آخرین آن غزوه تبوک بوده است و سریه های آن حضرت از زمان ورود به مدینه تا سال رحلت سی وپنج سریه بوده است .رجوع به غزوه و ترکیبات آن و نیز رجوع به سریه شود.
رحلت رسول اکرم (ص )
مشهور بین امامیه رحلت آن حضرت روز بیست و هشتم صفر است اما روایات مختلفی در این باب آمده است که به اختصار آنها را در این جا می آوریم : در روز چهارشنبه دو شب به آخر ماه صفر مانده به سال یازدهم هجرت در خانه میمونه بیمار شد و چون بیماری شدت یافت حضرت را به خانه عایشه منتقل نمودندو ظهر روز دوشنبه دوازدهم ربیع الاول رحلت کرد و روزسه شنبه هنگام غروب آفتاب به خاک سپردند علی (ع ) و عباس و اهل بیت بر جنازه رسول اللّه نماز گذاردند و به دنبال آنها مهاجرین و سپس انصار و آنگاه زنان و بعداً بردگان صلاة میت ادا نمودند و علی و فضل بن عباس و عباس و صالح (غلام رسول اکرم ) و اوس بن خولی انصاری حضرت را غسل دادند و به روایتی اسامةبن زید و عبدالرحمن بن عوف . علی (ع ) بدن را غسل میداد و عباس و فضل و قثم واسامه و صالح آب می ریختند در هنگام غسل جامه های حضرت را از تن بیرون نیاوردند و جسد مبارک را در سه بُرد یمانی و بدون عمامه کفن نمودند. و علی و عباس و فضل و قثم و شقران و اسامةبن اوس بن خولی در قرار دادن رسول اکرم در مدفن با یکدیگر کمک کردند. غلام حضرت قطیفه ای را که بر آن جلوس می فرمود در زیر پهن کرد و ازچهار آجر لحدی ساختند و پس از تسطیح بر روی قبر مبارک آب پاشیدند. سن رسول اکرم (ص ) هنگام رحلت شصت وسه سال و به روایتی شصت و پنجسال و بقول دیگر شصت وشش سال بوده است اما روایت اول صحیح است . رجوع به اسلام و حجةالوداع و رجوع به هر یک از عناوین خاص اسلام و سیرت نبوی در این لغت نامه و رجوع به اصول کافی و اسدالغابه فی معرفةالصحابه و ابن اثیر (ج 1 ص 13 به بعد) و الاستیعاب فی اسماء الاصحاب تالیف قرطبی و ذیل الاصابة شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللّه بن عبدون حنفی ، مکنّی به ابوالعباس (وفات به سال 299 ه' . ق.). او راست : الاحتجاج بقول ابی حنیفه . (یادداشت مرحوم دهخدا).
{اخ}
ابن عبداللّه بن عبدون حنفی ، مکنّی به ابوالعباس (وفات به سال 299 ه' . ق.). او راست : الاحتجاج بقول ابی حنیفه . (یادداشت مرحوم دهخدا).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللّه بن عمر اندلسی . رجوع به ابن صفار شود.
{اخ}
ابن عبداللّه بن عمر اندلسی . رجوع به ابن صفار شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللّه بن عمر بازیار. او راست : کتاب الجوارح .(الفهرست ابن الندیم و تاریخ الحکماء القفطی ص 280).
{اخ}
ابن عبداللّه بن عمر بازیار. او راست : کتاب الجوارح .(الفهرست ابن الندیم و تاریخ الحکماء القفطی ص 280).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللّه بن مالک . رجوع به ابن مالک محمد شود.
{اخ}
ابن عبداللّه بن مالک . رجوع به ابن مالک محمد شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللّه بن محمد... رجوع به ابن بطوطه شود.
{اخ}
ابن عبداللّه بن محمد... رجوع به ابن بطوطه شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللّه بن محمدبن ابی الفضل مرسی سلمی ، مکنی به ابوعبداللّه و ملقب به شرف الدین ادیب ، نحوی ، مفسر، محدث ، فقیه از ادبای معاصر یاقوت . (متولد به شهر مرس در 570 ه' . ق.). وی استادان بسیار در بغداد، خراسان ، مرو شاهجان ونیشابور و هرات و مرو و حلب و کتابهای بسیار داشته است در تفسیر قرآن و فقه و بلاغت و صرف و نحو. تا سال 624 ه' . ق. زنده بوده است . (معجم الادباء ج 7 ص 16).
{اخ}
ابن عبداللّه بن محمدبن ابی الفضل مرسی سلمی ، مکنی به ابوعبداللّه و ملقب به شرف الدین ادیب ، نحوی ، مفسر، محدث ، فقیه از ادبای معاصر یاقوت . (متولد به شهر مرس در 570 ه' . ق.). وی استادان بسیار در بغداد، خراسان ، مرو شاهجان ونیشابور و هرات و مرو و حلب و کتابهای بسیار داشته است در تفسیر قرآن و فقه و بلاغت و صرف و نحو. تا سال 624 ه' . ق. زنده بوده است . (معجم الادباء ج 7 ص 16).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللّه بن محمدبن حمدویه حاکم . رجوع به ابن بیع حاکم ابوعبداللّه محمد شود.
{اخ}
ابن عبداللّه بن محمدبن حمدویه حاکم . رجوع به ابن بیع حاکم ابوعبداللّه محمد شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللّه بن محمدبن محمدبن یحیی ... ملقب به سلامی و مکنی به ابوالحسن شاعری مشهور است و ثعالبی وی را به شاعری ستوده است . در ده سالگی شعر میگفت . در بغداد نشات یافت و سپس به موصل رفت وگروهی از مشایخ شعرا را ملاقات کرد از جمله ابوعثمان خالدی و ابوالفرج بیغاء و ابوالحسن تلعفری و جز آنان و اینان از مهارت او در شعر تعجب کردند و او را به سرقت شعر متهم ساختند. خالدی گفت من حقیقت این کار را آشکار می سازم پس دعوتی ساخت و سلامی را با شاعران حاضر ساخت و چون شراب بدور درآوردند باران و تگرگی بارید که روی زمین بپوشانید. خالدی را نارنجی در پیش بود بر آن تگرگ افکند و گفت ای یاران از شما کس باشدکه این منظره را وصف تواند کرد؟ سلامی ارتجالا بگفت :
للّه در الخالدی الاوحدالندب الخطیر
اهدی لماء المزن عند جموده نار السعیر
حتی اذا صدر العتاب الیه عن حرالصدور
بعثت الیه بعذره عن خاطری ایدی السرور؟
لاتعذلوه فانه اهدی الخدود الی الثغور
حاضران او را بفضل بستودند و به حذاقت وی اعتراف کردند جز تلعفری که همچنان بر انکار بماند تا آنکه سلامی در هجو او این ابیات بگفت :
سما التلعفری الی وصالی
و نفس الکلب تکبر عن وصاله
ینافی خلقه خلقی فتایی
فعالی ان تضاف الی فعاله
فصنعتی النفیسة فی لسانی
و صنعته الخسیسة فی قذاله
فان اشعر فما هو من رجالی
و ان یصفح فما انا من رجاله .
و سلامی را در هجو تلعفری اشعار بسیار است . ولادت سلامی آخر روز جمعه ششم ماه رجب سال 336 ه' . ق. در کرخ بغداد بود و به روز پنجشنبه چهارم جمادی الاولی سال 392 درگذشت . نسبت وی به دارالسلام بغداد است . رجوع به وفیات الاعیان ابن خلکان ج 3صص 103-105 و ج 4 ص 403، 409) شود. و نیز رجوع به سلامی محمدبن عبداللّه شود.
{اخ}
ابن عبداللّه بن محمدبن محمدبن یحیی ... ملقب به سلامی و مکنی به ابوالحسن شاعری مشهور است و ثعالبی وی را به شاعری ستوده است . در ده سالگی شعر میگفت . در بغداد نشات یافت و سپس به موصل رفت وگروهی از مشایخ شعرا را ملاقات کرد از جمله ابوعثمان خالدی و ابوالفرج بیغاء و ابوالحسن تلعفری و جز آنان و اینان از مهارت او در شعر تعجب کردند و او را به سرقت شعر متهم ساختند. خالدی گفت من حقیقت این کار را آشکار می سازم پس دعوتی ساخت و سلامی را با شاعران حاضر ساخت و چون شراب بدور درآوردند باران و تگرگی بارید که روی زمین بپوشانید. خالدی را نارنجی در پیش بود بر آن تگرگ افکند و گفت ای یاران از شما کس باشدکه این منظره را وصف تواند کرد؟ سلامی ارتجالا بگفت :
للّه در الخالدی الاوحدالندب الخطیر
اهدی لماء المزن عند جموده نار السعیر
حتی اذا صدر العتاب الیه عن حرالصدور
بعثت الیه بعذره عن خاطری ایدی السرور؟
لاتعذلوه فانه اهدی الخدود الی الثغور
حاضران او را بفضل بستودند و به حذاقت وی اعتراف کردند جز تلعفری که همچنان بر انکار بماند تا آنکه سلامی در هجو او این ابیات بگفت :
سما التلعفری الی وصالی
و نفس الکلب تکبر عن وصاله
ینافی خلقه خلقی فتایی
فعالی ان تضاف الی فعاله
فصنعتی النفیسة فی لسانی
و صنعته الخسیسة فی قذاله
فان اشعر فما هو من رجالی
و ان یصفح فما انا من رجاله .
و سلامی را در هجو تلعفری اشعار بسیار است . ولادت سلامی آخر روز جمعه ششم ماه رجب سال 336 ه' . ق. در کرخ بغداد بود و به روز پنجشنبه چهارم جمادی الاولی سال 392 درگذشت . نسبت وی به دارالسلام بغداد است . رجوع به وفیات الاعیان ابن خلکان ج 3صص 103-105 و ج 4 ص 403، 409) شود. و نیز رجوع به سلامی محمدبن عبداللّه شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللّه بن محمد، مکنی به ابوعبدالرحمان و مشهور به عتقی فیریابی منجم قرن چهارم هجری اهل آفریقا بود و در مصر اقامت گزید و در اغلب علوم نظر داشت و تخصصش در نجوم بود با ابوتمیم قیروانی که بر مصر تسلط یافت بسرمی برد. کتابی در تاریخ بنی امیه و بنی عباس نوشته است و به همین سبب توسط وزیر عزیزبن معز در سال 377 ه' . ق. زندانی شد و در سال 385 ه' . ق. درگذشت . وی در فنون مختلف خاصه در نجوم آثاری دارد. (از گاهنامه ).
{اخ}
ابن عبداللّه بن محمد، مکنی به ابوعبدالرحمان و مشهور به عتقی فیریابی منجم قرن چهارم هجری اهل آفریقا بود و در مصر اقامت گزید و در اغلب علوم نظر داشت و تخصصش در نجوم بود با ابوتمیم قیروانی که بر مصر تسلط یافت بسرمی برد. کتابی در تاریخ بنی امیه و بنی عباس نوشته است و به همین سبب توسط وزیر عزیزبن معز در سال 377 ه' . ق. زندانی شد و در سال 385 ه' . ق. درگذشت . وی در فنون مختلف خاصه در نجوم آثاری دارد. (از گاهنامه ).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللّه بن محمدبن موسی کرمانی ، مکنی به ابوعبداللّه . رجوع به ابوعبداللّه محمد و معجم الادباء ج 7 ص 19 شود.
{اخ}
ابن عبداللّه بن محمدبن موسی کرمانی ، مکنی به ابوعبداللّه . رجوع به ابوعبداللّه محمد و معجم الادباء ج 7 ص 19 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللّه بن محمدبن محمد هاشمی بغدادی شاعر. رجوع به ابن سکره شود.
{اخ}
ابن عبداللّه بن محمدبن محمد هاشمی بغدادی شاعر. رجوع به ابن سکره شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللّه بن مره جبلی باطنی از مردم قرطبه و باطنی است و در فلسفه «انباذ قلس » رنج فراوان برد و در آن براعت یافت . (از طبقات قاضی صاعد اندلسی ) (عیون الانباء ص 37).
{اخ}
ابن عبداللّه بن مره جبلی باطنی از مردم قرطبه و باطنی است و در فلسفه «انباذ قلس » رنج فراوان برد و در آن براعت یافت . (از طبقات قاضی صاعد اندلسی ) (عیون الانباء ص 37).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللّه بن مسعودبن احمد مسعودی ، مکنی به ابوعبداللّه متوفی در چهارصدوبیست واند هجری قمری به مرو. فقیه شافعی از مردمان دانشمند و پرهیزگار مرو بود. فقه رانزد ابوبکر قفال آموخت و کتاب «مختصر» مزنی را شرح کرد. امام غزالی در کتاب الوسیط از او مطالبی نقل کرده است . (از وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 صص 213 - 214 ).
{اخ}
ابن عبداللّه بن مسعودبن احمد مسعودی ، مکنی به ابوعبداللّه متوفی در چهارصدوبیست واند هجری قمری به مرو. فقیه شافعی از مردمان دانشمند و پرهیزگار مرو بود. فقه رانزد ابوبکر قفال آموخت و کتاب «مختصر» مزنی را شرح کرد. امام غزالی در کتاب الوسیط از او مطالبی نقل کرده است . (از وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 صص 213 - 214 ).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللّه بن موسی بن سعید مرزبانی . رجوع به ابوعبداللّه مرزبانی خراسانی شود.
{اخ}
ابن عبداللّه بن موسی بن سعید مرزبانی . رجوع به ابوعبداللّه مرزبانی خراسانی شود.
[م ُ ح َم ْم َ]
{اخ}
ابن عبداللّه بن میمون قداح . پس از مرگ عبداللّه بن میمون (از روسای اسماعیلیه ) به جای پدر نشست و پس از مردن محمد پیروان او به دو فرقه گشتند. فرقه ای برادر او را احمدبن عبداللّه به خلیفتی برداشتند و فرقه دیگر پسر او را که باز احمد نام داشت و ملقب به ابوشلعلع بود خلیفه شمردند. (از الفهرست ابن الندیم ).
{اخ}
ابن عبداللّه بن میمون قداح . پس از مرگ عبداللّه بن میمون (از روسای اسماعیلیه ) به جای پدر نشست و پس از مردن محمد پیروان او به دو فرقه گشتند. فرقه ای برادر او را احمدبن عبداللّه به خلیفتی برداشتند و فرقه دیگر پسر او را که باز احمد نام داشت و ملقب به ابوشلعلع بود خلیفه شمردند. (از الفهرست ابن الندیم ).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللّه بن هبةاللّه بن مظفر ملقب به عضدالدین از احفاد رفیل و از خاندان آل الرفیل است و در ایام المستضی عباسی (566 تا 573 ه' . ق.) دو بار وزارت کرده است . وی سرانجام در سفر خانه خدا به دست باطنیان مقتول گردیده . رجوع به ذیل ترجمه ابن المسلمة شود.
{اخ}
ابن عبداللّه بن هبةاللّه بن مظفر ملقب به عضدالدین از احفاد رفیل و از خاندان آل الرفیل است و در ایام المستضی عباسی (566 تا 573 ه' . ق.) دو بار وزارت کرده است . وی سرانجام در سفر خانه خدا به دست باطنیان مقتول گردیده . رجوع به ذیل ترجمه ابن المسلمة شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللّه بلعمی رجوع به ابوالفضل محمدبن عبداللّه ... شود.
{اخ}
ابن عبداللّه بلعمی رجوع به ابوالفضل محمدبن عبداللّه ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللّه خراسانی . رجوع به ابن طاهر ابوالعباس شود.
{اخ}
ابن عبداللّه خراسانی . رجوع به ابن طاهر ابوالعباس شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللّه صیرفی . رجوع به ابن صیرفی ابوبکر محمد و ابوبکر صیرفی محمدبن عبداللّه ... و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 ص 199 ترجمه شماره 574 شود.
{اخ}
ابن عبداللّه صیرفی . رجوع به ابن صیرفی ابوبکر محمد و ابوبکر صیرفی محمدبن عبداللّه ... و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 ص 199 ترجمه شماره 574 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبداللّه محب الدین . رجوع به ابن هشام محب الدین شود.
{اخ}
ابن عبداللّه محب الدین . رجوع به ابن هشام محب الدین شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبدالملک زیات ... رجوع به ابن زیات ابوجعفر محمدبن عبدالملک و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 5 صص 94-103 شود.
{اخ}
ابن عبدالملک زیات ... رجوع به ابن زیات ابوجعفر محمدبن عبدالملک و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 5 صص 94-103 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبدالواحد. رجوع به ابوعمرزاهد، محمدبن عبدالواحد. و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 صص 329 - 333 شود.
{اخ}
ابن عبدالواحد. رجوع به ابوعمرزاهد، محمدبن عبدالواحد. و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 صص 329 - 333 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبدالوهاب . رجوع به ابوعلی جبائی محمدبن عبدالوهاب و رجوع به جبائی و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 صص 267 - 269 شود.
{اخ}
ابن عبدالوهاب . رجوع به ابوعلی جبائی محمدبن عبدالوهاب و رجوع به جبائی و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 صص 267 - 269 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبدالوهاب . رجوع به قزوینی محمدبن عبدالوهاب شود.
{اخ}
ابن عبدالوهاب . رجوع به قزوینی محمدبن عبدالوهاب شود.
[م ُ ح َم ْم َ]
{اخ}
ابن عبدکان ... رجوع به ابن عبدکان شود.
{اخ}
ابن عبدکان ... رجوع به ابن عبدکان شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبدون جیلی طبیب معروف . ابن البیطار در مفردات از او روایت کند از جمله در کلمه (طلق،حرف ) مدتی در بصره و زمانی به مصر در 347 ه' . ق. به امر بیمارستانی اشتغال و به صناعت منطق اهتمام داشت و این علم را از ابوسلیمان محمدبن طاهر سجستانی فراگرفت . در 360 ه' . ق. به اندلس شد و طبیب خاص مستنصر باللّه و موید باللّه بود. وی پیش از آموختن طب به علم حساب و هندسه اشتغال داشت و در اعمال کسریه تالیفی نفیس دارد و هیچکس در طب به پای او نرسیده است . (یادداشت مرحوم دهخدا). و نیز رجوع به عیون الانباء شود.
{اخ}
ابن عبدون جیلی طبیب معروف . ابن البیطار در مفردات از او روایت کند از جمله در کلمه (طلق،حرف ) مدتی در بصره و زمانی به مصر در 347 ه' . ق. به امر بیمارستانی اشتغال و به صناعت منطق اهتمام داشت و این علم را از ابوسلیمان محمدبن طاهر سجستانی فراگرفت . در 360 ه' . ق. به اندلس شد و طبیب خاص مستنصر باللّه و موید باللّه بود. وی پیش از آموختن طب به علم حساب و هندسه اشتغال داشت و در اعمال کسریه تالیفی نفیس دارد و هیچکس در طب به پای او نرسیده است . (یادداشت مرحوم دهخدا). و نیز رجوع به عیون الانباء شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبده کاتب به گفته نظامی عروضی در چهارمقاله
چنانکه نیست نگاری چو تو دگر نبود
چو من صبور و چو من رازدار برنائی
ترا ومن رهی و خواجه را کسی بجهان
بحسن و صبر و سخاوت ندید همتائی .
و نیز او راست :
گویند مرا چرا گریزی
از صحبت و کار اهل دیوان
گویم زیرا که هوشیارم
دیوانه بود قرین دیوان
و نیز این بیت از اوست :
سهی سروم از ناله چون نال گشته
سها مانده از غم سهیل یمانی .
مولف ترجمان البلاغه یک بیت از قطعه منسوب به فردوسی را که در آن بیتی از ابوطاهر خسروانی آورده است ، به محمد عبده نسبت می دهد و می گوید: محمد عبده گوید (متقارب )
بیاد جوانی همی مویه دارم
بر آن بیت بوطاهر خسروانی
جوانی به بیهودگی یاد دارم
دریغا جوانی دریغا جوانی .
{اخ}
ابن عبده کاتب به گفته نظامی عروضی در چهارمقاله
چنانکه نیست نگاری چو تو دگر نبود
چو من صبور و چو من رازدار برنائی
ترا ومن رهی و خواجه را کسی بجهان
بحسن و صبر و سخاوت ندید همتائی .
و نیز او راست :
گویند مرا چرا گریزی
از صحبت و کار اهل دیوان
گویم زیرا که هوشیارم
دیوانه بود قرین دیوان
و نیز این بیت از اوست :
سهی سروم از ناله چون نال گشته
سها مانده از غم سهیل یمانی .
مولف ترجمان البلاغه یک بیت از قطعه منسوب به فردوسی را که در آن بیتی از ابوطاهر خسروانی آورده است ، به محمد عبده نسبت می دهد و می گوید: محمد عبده گوید (متقارب )
بیاد جوانی همی مویه دارم
بر آن بیت بوطاهر خسروانی
جوانی به بیهودگی یاد دارم
دریغا جوانی دریغا جوانی .
محمد عبده .
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبیداللّه ... رجوع به ابن تعاویذی ابوالفتح محمدبن عبیداللّه بن عبداللّه و رجوع به ابوالفتح محمدبن تعاویذی ، و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 صص 466 تا 473 و معجم الادباء چ اروپا ج 7 ص 31 شود.
{اخ}
ابن عبیداللّه ... رجوع به ابن تعاویذی ابوالفتح محمدبن عبیداللّه بن عبداللّه و رجوع به ابوالفتح محمدبن تعاویذی ، و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 صص 466 تا 473 و معجم الادباء چ اروپا ج 7 ص 31 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عبیداللّه بن یحیی بن خاقان ، مکنی به ابوعلی . رجوع به ابن خاقان شود.
{اخ}
ابن عبیداللّه بن یحیی بن خاقان ، مکنی به ابوعلی . رجوع به ابن خاقان شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عثمان بن بلبل ، مکنی به ابوعبداللّه لغوی و نحوی . سیرافی و ابوعلی فارسی را ملاقات نمود در شعر و ادب زبردست بود و در سال 410 ه' . ق. درگذشت . (معجم الادباء ج 7 ص 39).
{اخ}
ابن عثمان بن بلبل ، مکنی به ابوعبداللّه لغوی و نحوی . سیرافی و ابوعلی فارسی را ملاقات نمود در شعر و ادب زبردست بود و در سال 410 ه' . ق. درگذشت . (معجم الادباء ج 7 ص 39).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عثمان بن مسیح ، مکنی به ابوبکر معروف به جعد، شیبانی نحوی ادیب و لغوی متوفی به سال سیصدوبیست واند. او راست : کتاب الالفات ، الناسخ و المنسوخ ، کتاب القراآت ، کتاب المختصر، کتاب المقصور و الممدود و جز آن . (از معجم الادباء ج 7 ص 39).
{اخ}
ابن عثمان بن مسیح ، مکنی به ابوبکر معروف به جعد، شیبانی نحوی ادیب و لغوی متوفی به سال سیصدوبیست واند. او راست : کتاب الالفات ، الناسخ و المنسوخ ، کتاب القراآت ، کتاب المختصر، کتاب المقصور و الممدود و جز آن . (از معجم الادباء ج 7 ص 39).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عثمان خراسانی (نورالدین ) دانشمند و متقی ساکن شیراز متوفی به سال 740 ه' . ق. او راست : لطائف التفسیر، الزبدة فی احادیث سیدالمرسلین . (شدالازار ص 78 به بعد).
{اخ}
ابن عثمان خراسانی (نورالدین ) دانشمند و متقی ساکن شیراز متوفی به سال 740 ه' . ق. او راست : لطائف التفسیر، الزبدة فی احادیث سیدالمرسلین . (شدالازار ص 78 به بعد).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عثمان معروف به ابن اقرب ، مکنی به ابوالملیح و متوفی به سال 774 ه' . ق. او راست :الرعایة فی تجرید مسائل الهدایة. (از کشف الظنون ).
{اخ}
ابن عثمان معروف به ابن اقرب ، مکنی به ابوالملیح و متوفی به سال 774 ه' . ق. او راست :الرعایة فی تجرید مسائل الهدایة. (از کشف الظنون ).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عربی ، ابوبکر محیی الدین بن علی اندلسی . رجوع به ابن عربی ابوبکر محمد... و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 صص 296 - 297 شود.
{اخ}
ابن عربی ، ابوبکر محیی الدین بن علی اندلسی . رجوع به ابن عربی ابوبکر محمد... و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 صص 296 - 297 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن علاءالدین تکش ، ملقب به علاءالدین (596 تا 618 ه' . ق.) ششمین از خوارزمشاهیان . پس ازمرگ پدر به تاریخ بیستم شوال 596 بجای او نشست . ابتدا به دفع برادرزاده خود هندوخان پسر ارشد ناصرالدین ملکشاه که مدعی جانشینی تکش بود برخاست و هندوخان شکست خورد و به غیاث الدین و شهاب الدین از ملوک غوریه پناهنده شد ولی آنان هم از سلطان محمد شکست خوردند وسلطان محمد سرانجام در 612 دولت غوریان را منقرض کردو بر هرات و فیروزکوه و غزنه دست یافت . در 606 نیز مازندران را فتح کرده بود و در 607 سلاجقه کرمان را برانداخت . خوارزمشاهیان از عهدی که اتسز مغلوب گورخان شده بود هر سال به قراختائیان خراجی می پرداختند و ایل ارسلان و تکش هرقدر خواستند او را از زیر این بار رها سازند توفیق نیافتند بخصوص که تکش در موقع کشمکش با برادر خود سلطان شاه این خراج سالیانه را به قراختائیان پذیرفته بود. سلطان محمد در سال 607 ه' . ق. رسول گورخان را که برای وصول خراج آمده بود در آب انداخت و در آخر همین سال هم به عزم تصرف ماوراءالنهر به آن جانب حرکت نمود. مردم بخارا مقدم سلطان محمد را احترام فراوان کردند و در رسیدن به سمرقند خاقان آنجا نصرت الدین عثمان خان ملقب به سلطان السلاطین که با گورخان قراختائی صفائی نداشت به خدمت خوارزمشاه آمد و قبول نمود که به نام سلطان محمد خطبه بخواند و سکه بزند سلطان به عزم تسخیر ممالک اصلی قراختائیان از شط سیحون گذشت و در ربیعالاول 607 اردوی تانیگو والی شهرطراز سردار گورخان را شکست داد و او را به اسیری گرفت و به خوارزم آورد و کشت ، از آن تاریخ به بعد سلطان محمد به لقب اسکندر ثانی ملقب گردید. پس از آنکه قراختائیان از میان رفتند و مانع بزرگی که میان بلاد آباد ماوراءالنهر و مساکن اقوام وحشی تاتار وجود داشت برطرف شد مغولان با ممالک خوارزمشاهی مجاورت پیدا کردند و با آنکه چنگیز میخواست با خوارزمشاه روابط دوستانه داشته باشد به عللی که در تاریخ نوشته شده است با او در نزاع افتاد و پس از آنکه در 615 کوچلک را ازکاشغر راند و دولت قوم نایمان را منقرض کرد برای حمله به ممالک خوارزمشاهی به تهیاتی عظیم مشغول شد و در پائیز 616 با تمام پسران و سرداران خود به ماوراءالنهر ریخت و پس از فتح و خرابی شهرهای آباد این ناحیه خوارزم و خراسان را نیز تسخیر ساخت و خوارزمشاه همچنان از مقابل او میگریخت تا عاقبت به مازندران پناه برد و چون شنید که مغول به عقب او می آیند به جزیره کوچک آبسکون در مقابل دهانه نهر گرگان در بحر خزر رفت و در آنجا از شدت کوفتگی و اندوه جان سپرد (شوال 617 ه' . ق.)، در حالی که کفن نداشت و از جامه یکی از همراهان او را کفنی ترتیب دادند. سلطان علاءالدین محمد خوارزمشاه در عهد خود یکی از مشهورترین و عظیم الشان ترین پادشاهان اسلام بود چه فتوحات بزرگی که درمدت بالنسبه قلیل به دست او انجام یافت و سلسله هائی که به توسط او برافتاد همه از وقایع بزرگی بود که کمتر پادشاهی را میسر شده بود و دولت او بعد از دولت سلاجقه یکی از وسیعترین دولتها بود چه علاوه بر تمام ایران و ماوراءالنهر و خوارزم قسمتی از ترکستان و هندوستان را نیز شامل میشد و بقیه ملوک آن زمان هم فرمان خوارزمشاه را گردن نهاده بودند و او خود دیندار وعالم و علم و ادب دوست بود اما سخت کش بود و بی تدبیری داشت و مادرش ترکان خاتون نیز در بیرحمی و خودخواهی سرآمد زنان بود و سخت کشی های سلطان و مادر و بستگانش از عوامل مهم شکست و برافتادن دولت خوارزمشاهی با همه استعداد و انتظامات لشکری و پهناوری قلمرو حکومت گشت . رجوع به تاریخ عمومی عباس اقبال آشتیانی شود.
{اخ}
ابن علاءالدین تکش ، ملقب به علاءالدین (596 تا 618 ه' . ق.) ششمین از خوارزمشاهیان . پس ازمرگ پدر به تاریخ بیستم شوال 596 بجای او نشست . ابتدا به دفع برادرزاده خود هندوخان پسر ارشد ناصرالدین ملکشاه که مدعی جانشینی تکش بود برخاست و هندوخان شکست خورد و به غیاث الدین و شهاب الدین از ملوک غوریه پناهنده شد ولی آنان هم از سلطان محمد شکست خوردند وسلطان محمد سرانجام در 612 دولت غوریان را منقرض کردو بر هرات و فیروزکوه و غزنه دست یافت . در 606 نیز مازندران را فتح کرده بود و در 607 سلاجقه کرمان را برانداخت . خوارزمشاهیان از عهدی که اتسز مغلوب گورخان شده بود هر سال به قراختائیان خراجی می پرداختند و ایل ارسلان و تکش هرقدر خواستند او را از زیر این بار رها سازند توفیق نیافتند بخصوص که تکش در موقع کشمکش با برادر خود سلطان شاه این خراج سالیانه را به قراختائیان پذیرفته بود. سلطان محمد در سال 607 ه' . ق. رسول گورخان را که برای وصول خراج آمده بود در آب انداخت و در آخر همین سال هم به عزم تصرف ماوراءالنهر به آن جانب حرکت نمود. مردم بخارا مقدم سلطان محمد را احترام فراوان کردند و در رسیدن به سمرقند خاقان آنجا نصرت الدین عثمان خان ملقب به سلطان السلاطین که با گورخان قراختائی صفائی نداشت به خدمت خوارزمشاه آمد و قبول نمود که به نام سلطان محمد خطبه بخواند و سکه بزند سلطان به عزم تسخیر ممالک اصلی قراختائیان از شط سیحون گذشت و در ربیعالاول 607 اردوی تانیگو والی شهرطراز سردار گورخان را شکست داد و او را به اسیری گرفت و به خوارزم آورد و کشت ، از آن تاریخ به بعد سلطان محمد به لقب اسکندر ثانی ملقب گردید. پس از آنکه قراختائیان از میان رفتند و مانع بزرگی که میان بلاد آباد ماوراءالنهر و مساکن اقوام وحشی تاتار وجود داشت برطرف شد مغولان با ممالک خوارزمشاهی مجاورت پیدا کردند و با آنکه چنگیز میخواست با خوارزمشاه روابط دوستانه داشته باشد به عللی که در تاریخ نوشته شده است با او در نزاع افتاد و پس از آنکه در 615 کوچلک را ازکاشغر راند و دولت قوم نایمان را منقرض کرد برای حمله به ممالک خوارزمشاهی به تهیاتی عظیم مشغول شد و در پائیز 616 با تمام پسران و سرداران خود به ماوراءالنهر ریخت و پس از فتح و خرابی شهرهای آباد این ناحیه خوارزم و خراسان را نیز تسخیر ساخت و خوارزمشاه همچنان از مقابل او میگریخت تا عاقبت به مازندران پناه برد و چون شنید که مغول به عقب او می آیند به جزیره کوچک آبسکون در مقابل دهانه نهر گرگان در بحر خزر رفت و در آنجا از شدت کوفتگی و اندوه جان سپرد (شوال 617 ه' . ق.)، در حالی که کفن نداشت و از جامه یکی از همراهان او را کفنی ترتیب دادند. سلطان علاءالدین محمد خوارزمشاه در عهد خود یکی از مشهورترین و عظیم الشان ترین پادشاهان اسلام بود چه فتوحات بزرگی که درمدت بالنسبه قلیل به دست او انجام یافت و سلسله هائی که به توسط او برافتاد همه از وقایع بزرگی بود که کمتر پادشاهی را میسر شده بود و دولت او بعد از دولت سلاجقه یکی از وسیعترین دولتها بود چه علاوه بر تمام ایران و ماوراءالنهر و خوارزم قسمتی از ترکستان و هندوستان را نیز شامل میشد و بقیه ملوک آن زمان هم فرمان خوارزمشاه را گردن نهاده بودند و او خود دیندار وعالم و علم و ادب دوست بود اما سخت کش بود و بی تدبیری داشت و مادرش ترکان خاتون نیز در بیرحمی و خودخواهی سرآمد زنان بود و سخت کشی های سلطان و مادر و بستگانش از عوامل مهم شکست و برافتادن دولت خوارزمشاهی با همه استعداد و انتظامات لشکری و پهناوری قلمرو حکومت گشت . رجوع به تاریخ عمومی عباس اقبال آشتیانی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن علاءالدین ملقب به سیف الدین از پادشاهان غوری (556 - 558 ه' . ق.). بعد از پدر به تخت نشست ابتدا دعات اسماعیلی را که به دعوت پدرش پرداخته بودند کشت و هر جا از اسماعیلیان نشان یافت به قتلشان فرمان داد سپس دو پسر عم خود غیاث الدین محمد و شهاب الدین محمد را که به دست پدرش محبوس شده بودند خلاص کرد ولی هنوز یکسال و کسری بیشتر از سلطنتش نگذشته بود که گرفتار تعرضات ترکمانان غز گردید. سیف الدین محمد به جنگ ایشان رفت لیکن سپهسالار اردوی او که به علت قتل برادرش به دست سلطان از او کینه ای در دل داشت نیزه ای بر او زد و سیف الدین از اسب به زیر افتاد و غزان او را هلاک کردند.
{اخ}
ابن علاءالدین ملقب به سیف الدین از پادشاهان غوری (556 - 558 ه' . ق.). بعد از پدر به تخت نشست ابتدا دعات اسماعیلی را که به دعوت پدرش پرداخته بودند کشت و هر جا از اسماعیلیان نشان یافت به قتلشان فرمان داد سپس دو پسر عم خود غیاث الدین محمد و شهاب الدین محمد را که به دست پدرش محبوس شده بودند خلاص کرد ولی هنوز یکسال و کسری بیشتر از سلطنتش نگذشته بود که گرفتار تعرضات ترکمانان غز گردید. سیف الدین محمد به جنگ ایشان رفت لیکن سپهسالار اردوی او که به علت قتل برادرش به دست سلطان از او کینه ای در دل داشت نیزه ای بر او زد و سیف الدین از اسب به زیر افتاد و غزان او را هلاک کردند.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن علی ... رجوع به ابن المعلم شود.
{اخ}
ابن علی ... رجوع به ابن المعلم شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن علی ... رجوع به ابن سراج محمدبن علی بن عبدالرحمن شود.
{اخ}
ابن علی ... رجوع به ابن سراج محمدبن علی بن عبدالرحمن شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن علی . رجوع به ابن هانی شود.
{اخ}
ابن علی . رجوع به ابن هانی شود.
[م ُ ح َم ْم َ]
{اخ}
ابن علی ... رجوع به ابوالحسن محمدبن علی بن سهل ... و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 ص 202 شود.
{اخ}
ابن علی ... رجوع به ابوالحسن محمدبن علی بن سهل ... و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 ص 202 شود.
[م ُ ح َم ْم َ]
{اخ}
ابن علی ... رجوع به ابوالحسین بصری محمدبن علی ... و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 ص 371 شود.
{اخ}
ابن علی ... رجوع به ابوالحسین بصری محمدبن علی ... و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 ص 371 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن علی ... رجوع به ابوجعفر محمدبن علی شود.
{اخ}
ابن علی ... رجوع به ابوجعفر محمدبن علی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن علی ... رجوع به ابوطالب مکی محمدبن علی بن عطیه ... و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 ص 403 و 404 شود.
{اخ}
ابن علی ... رجوع به ابوطالب مکی محمدبن علی بن عطیه ... و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 ص 403 و 404 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن علی ... رجوع به ابوعبداللّه بن ازرق... شود.
{اخ}
ابن علی ... رجوع به ابوعبداللّه بن ازرق... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن علی ... رجوع به ابوعبداللّه داستانی و نامه دانشوران ج 3 ص 73 شود.
{اخ}
ابن علی ... رجوع به ابوعبداللّه داستانی و نامه دانشوران ج 3 ص 73 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن علی ... رجوع به ابوغالب محمدبن علی ... و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 5 ص 113 و 118 شود.
{اخ}
ابن علی ... رجوع به ابوغالب محمدبن علی ... و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 5 ص 113 و 118 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن علی ... رجوع به ترمذی محمدبن علی بن حسن بن شیرالموذن الحکیم شود.
{اخ}
ابن علی ... رجوع به ترمذی محمدبن علی بن حسن بن شیرالموذن الحکیم شود.
[م ُح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن علی ... رجوع به جواد اصفهانی محمدبن علی بن ابومنصور و ابوجعفر محمدبن علی ... شود.
{اخ}
ابن علی ... رجوع به جواد اصفهانی محمدبن علی بن ابومنصور و ابوجعفر محمدبن علی ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن علی ... (امام جواد...). رجوع به جواد محمدبن علی بن موسی الرضا (ع ) شود.
{اخ}
ابن علی ... (امام جواد...). رجوع به جواد محمدبن علی بن موسی الرضا (ع ) شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن علی ... رجوع به شاشی محمدبن علی بن اسماعیل قفال و رجوع به قفال شاشی محمدبن علی ... شود.
{اخ}
ابن علی ... رجوع به شاشی محمدبن علی بن اسماعیل قفال و رجوع به قفال شاشی محمدبن علی ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن علی ... رجوع به شلمغانی ابوجعفر محمدبن علی ... شود.
{اخ}
ابن علی ... رجوع به شلمغانی ابوجعفر محمدبن علی ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن علی ... (خواجه ...) ملقب به قوام الدین و صاحب عیار وزیر شاه شجاع . رجوع به صاحب عیار محمدبن علی ... شود.
{اخ}
ابن علی ... (خواجه ...) ملقب به قوام الدین و صاحب عیار وزیر شاه شجاع . رجوع به صاحب عیار محمدبن علی ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن علی ... رجوع به فاکهی محمدبن (احمدبن ) علی شود.
{اخ}
ابن علی ... رجوع به فاکهی محمدبن (احمدبن ) علی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن علی ... رجوع به فستقه شود.
{اخ}
ابن علی ... رجوع به فستقه شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن علی ... رجوع به قطب الدین محمدبن علی بن عبدالوهاب لاهیجی شود.
{اخ}
ابن علی ... رجوع به قطب الدین محمدبن علی بن عبدالوهاب لاهیجی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن علی ... رجوع به مبرمان ... شود.
{اخ}
ابن علی ... رجوع به مبرمان ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن علی بن ابراهیم بن حسن بن ابی جمهور. رجوع به ابن ابی جمهور و نامه دانشوران ج 1 ص 733 شود.
{اخ}
ابن علی بن ابراهیم بن حسن بن ابی جمهور. رجوع به ابن ابی جمهور و نامه دانشوران ج 1 ص 733 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن علی بن ابراهیم بن زبرج النحوی معروف به عتابی و مکنی به ابومنصور. در نحو و لغت و فنون ادب معرفتی داشت و خطی ملیح و صحیح می نوشت . ادب را از شریف ابوالسعادات هبةاللّه بن شجری و ابومنصور موهوب بن جوالیقی و جز این دو فراگرفت و حدیث از مشایخ وقت خود بشنید. ولادت وی در ماه ربیع الاول سال 484 ه' . ق. بود و شب سه شنبه بیست و پنجم جمادی الاولی به سال 556 ه' . ق. درگذشت . نسبت او به یکی از محله های بغداد است در جانب غریی که ابومنصور از آنجا برفت و در جانب شرقی سکونت جست . (وفیات الاعیان ج 2 ص 99).
{اخ}
ابن علی بن ابراهیم بن زبرج النحوی معروف به عتابی و مکنی به ابومنصور. در نحو و لغت و فنون ادب معرفتی داشت و خطی ملیح و صحیح می نوشت . ادب را از شریف ابوالسعادات هبةاللّه بن شجری و ابومنصور موهوب بن جوالیقی و جز این دو فراگرفت و حدیث از مشایخ وقت خود بشنید. ولادت وی در ماه ربیع الاول سال 484 ه' . ق. بود و شب سه شنبه بیست و پنجم جمادی الاولی به سال 556 ه' . ق. درگذشت . نسبت او به یکی از محله های بغداد است در جانب غریی که ابومنصور از آنجا برفت و در جانب شرقی سکونت جست . (وفیات الاعیان ج 2 ص 99).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن علی بن ابراهیم فارسی استرابادی (میرزا...) (متولد 1028 ه' . ق). عالم ، فاضل ، محقق، مدقق و عارف به حدیث بود. او راست : کتاب الرجال الکبیر و المتوسط و الصغیر. شرح آیات الاحکام . حاشیه التهذیب و رسائل دیگر. (از معجم المطبوعات العربیة).
{اخ}
ابن علی بن ابراهیم فارسی استرابادی (میرزا...) (متولد 1028 ه' . ق). عالم ، فاضل ، محقق، مدقق و عارف به حدیث بود. او راست : کتاب الرجال الکبیر و المتوسط و الصغیر. شرح آیات الاحکام . حاشیه التهذیب و رسائل دیگر. (از معجم المطبوعات العربیة).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن علی بن ابی طالب (ع ). رجوع به ابن حنفیه محمدبن علی بن ابیطالب (ع ) و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 2 صص 21 - 23 شود.
{اخ}
ابن علی بن ابی طالب (ع ). رجوع به ابن حنفیه محمدبن علی بن ابیطالب (ع ) و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 2 صص 21 - 23 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن علی بن احمد ادفوی . رجوع به ادفوی ابوبکر محمد... شود.
{اخ}
ابن علی بن احمد ادفوی . رجوع به ادفوی ابوبکر محمد... شود.
[م ُ ح َم ْم َ]
{اخ}
ابن علی بن امیه . رجوع به ابوحشیشه شود.
{اخ}
ابن علی بن امیه . رجوع به ابوحشیشه شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن علی بن حسن بن عمر واسطی . رجوع به ابن ابی صقر ابوالحسن شود.
{اخ}
ابن علی بن حسن بن عمر واسطی . رجوع به ابن ابی صقر ابوالحسن شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن علی بن حسین بابویه قمی . رجوع به ابن بابویه ابوجعفر محمد... شود.
{اخ}
ابن علی بن حسین بابویه قمی . رجوع به ابن بابویه ابوجعفر محمد... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن علی بن حسین بن قاسم حسنی همدانی ، مکنی به ابوالحسن و ملقب به وصی . صاحب جعفربن محمدبن نصیرخلدی و وصی امیرنوح سامانی صاحب خراسان و ماوراءالنهر بود. او از ابومحمد جلاب و از او حاکم ابوعبداللّه و ابوسعید گنجرودی حدیث شنیده است و در بخارا به سال 395 ه' . ق. درگذشته است . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا).
{اخ}
ابن علی بن حسین بن قاسم حسنی همدانی ، مکنی به ابوالحسن و ملقب به وصی . صاحب جعفربن محمدبن نصیرخلدی و وصی امیرنوح سامانی صاحب خراسان و ماوراءالنهر بود. او از ابومحمد جلاب و از او حاکم ابوعبداللّه و ابوسعید گنجرودی حدیث شنیده است و در بخارا به سال 395 ه' . ق. درگذشته است . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن علی بن حمزه ... رجوع به ابن حمزه عمادالدین ابوجعفر محمد... شود.
{اخ}
ابن علی بن حمزه ... رجوع به ابن حمزه عمادالدین ابوجعفر محمد... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن علی بن سهل ماسرجسی . رجوع به ابوالحسن محمد شود.
{اخ}
ابن علی بن سهل ماسرجسی . رجوع به ابوالحسن محمد شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن علی بن عبداللّه بن العباس بن عبدالمطلب . پدر سفاح و منصور خلیفه عباسی است . در سال 98 ه' . ق. در شام ابوهاشم فرزند محمد حنفیه با وی بیعت کرد و او را گفت خلافت در تو و اولاد تو خواهد بود و کتب خویش بدو داد و شیعه به او متمایل شدند. چون محمد را به شام مرگ دررسید فرزند خویش ابراهیم امام را جانشین ساخت . ولادت محمد به سال شصتم هجری بود. ابن حمدون در تذکره آرد که ولادت محمد به سال 62 ه' . ق. بود و به سال 126 ه' . ق. بمرد و برخی 122 گفته اندو در این سال مهدی بن ابی جعفر منصور پدر هارون در «شراة» متولد شد و گفته اند در 125 ه' . ق. بود. طبری در تاریخ گوید محمدبن علی در مستهل ذوالقعده سال 126بسن شصت وسه سالگی بمرد. و نیز در تاریخ سال 98 ه' . ق. گوید ابوهاشم عبداللّه بن محمدبن حنفیه بر سلیمان بن عبدالملک بن مروان درآمد سلیمان وی را اکرام کرد و ابوهاشم به فلسطین رفت . وی کسی را فرستاد تا بر سر راه او نشست و شیری مسموم بخورد او داد، چون ابوهاشم احساس مرگ بکرد به محمدبن علی بن عبداللّه بن عباس گفت که خلافت با فرزند او عبداللّه بن الحارثیه (یعنی سفاح ) است و کتب دعات به وی سپرد و او را برآنچه در حمیمه میکرد واقف ساخت . طبری از ابراهیم بن امام نام نمی برد و همه مورخین متفقند بر ابراهیم ، جز آنکه کار او نگرفت وامر او پایان نیافت . (وفیات الاعیان ج 2 ص 27 و 28).
{اخ}
ابن علی بن عبداللّه بن العباس بن عبدالمطلب . پدر سفاح و منصور خلیفه عباسی است . در سال 98 ه' . ق. در شام ابوهاشم فرزند محمد حنفیه با وی بیعت کرد و او را گفت خلافت در تو و اولاد تو خواهد بود و کتب خویش بدو داد و شیعه به او متمایل شدند. چون محمد را به شام مرگ دررسید فرزند خویش ابراهیم امام را جانشین ساخت . ولادت محمد به سال شصتم هجری بود. ابن حمدون در تذکره آرد که ولادت محمد به سال 62 ه' . ق. بود و به سال 126 ه' . ق. بمرد و برخی 122 گفته اندو در این سال مهدی بن ابی جعفر منصور پدر هارون در «شراة» متولد شد و گفته اند در 125 ه' . ق. بود. طبری در تاریخ گوید محمدبن علی در مستهل ذوالقعده سال 126بسن شصت وسه سالگی بمرد. و نیز در تاریخ سال 98 ه' . ق. گوید ابوهاشم عبداللّه بن محمدبن حنفیه بر سلیمان بن عبدالملک بن مروان درآمد سلیمان وی را اکرام کرد و ابوهاشم به فلسطین رفت . وی کسی را فرستاد تا بر سر راه او نشست و شیری مسموم بخورد او داد، چون ابوهاشم احساس مرگ بکرد به محمدبن علی بن عبداللّه بن عباس گفت که خلافت با فرزند او عبداللّه بن الحارثیه (یعنی سفاح ) است و کتب دعات به وی سپرد و او را برآنچه در حمیمه میکرد واقف ساخت . طبری از ابراهیم بن امام نام نمی برد و همه مورخین متفقند بر ابراهیم ، جز آنکه کار او نگرفت وامر او پایان نیافت . (وفیات الاعیان ج 2 ص 27 و 28).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن علی . رجوع به ابن دهان فخرالدین ابوشجاع محمدبن علی و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 5 ص 12 و 13 شود.
{اخ}
ابن علی . رجوع به ابن دهان فخرالدین ابوشجاع محمدبن علی و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 5 ص 12 و 13 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن علی بن عبدالواحد زملکانی ، مکنی به ابوالمعالی و ملقب به کمال الدین شافعی و متوفی به سال 727 ه' . ق.او راست البرهان فی اعجاز القرآن . (از کشف الظنون ).
{اخ}
ابن علی بن عبدالواحد زملکانی ، مکنی به ابوالمعالی و ملقب به کمال الدین شافعی و متوفی به سال 727 ه' . ق.او راست البرهان فی اعجاز القرآن . (از کشف الظنون ).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن علی بن عبیداللّه بن ودعان . حاکم موصل . متوفی به سال 594 ه' . ق. مکنی به ابونصر و مدون اربعین الودعانی که چهل خطبه در آن گرد آورده است . (از کشف الظنون ).
{اخ}
ابن علی بن عبیداللّه بن ودعان . حاکم موصل . متوفی به سال 594 ه' . ق. مکنی به ابونصر و مدون اربعین الودعانی که چهل خطبه در آن گرد آورده است . (از کشف الظنون ).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن علی بن عمربن حسین بن مصباح . رجوع به ابن عسکر محمد... شود.
{اخ}
ابن علی بن عمربن حسین بن مصباح . رجوع به ابن عسکر محمد... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن علی بن عمربن محمد تمیمی مازری ، مکنی به ابوعبداللّه فقیه مالکی و محدث . او راست : شرح صحیح مسلم به نام «کتاب المعلم بفوائد کتاب مسلم » و ایضاح المحصول فی برهان الاصول و غیره . وفات او در سال 536 در 83سالگی بوده است . (از وفیات الاعیان چ بیروت ج 4ص 285). و نیز رجوع به ابوعبداللّه محمدبن علی ... شود.
{اخ}
ابن علی بن عمربن محمد تمیمی مازری ، مکنی به ابوعبداللّه فقیه مالکی و محدث . او راست : شرح صحیح مسلم به نام «کتاب المعلم بفوائد کتاب مسلم » و ایضاح المحصول فی برهان الاصول و غیره . وفات او در سال 536 در 83سالگی بوده است . (از وفیات الاعیان چ بیروت ج 4ص 285). و نیز رجوع به ابوعبداللّه محمدبن علی ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن علی بن فارس . رجوع به ابن معلم ابوالغنایم محمد... شود.
{اخ}
ابن علی بن فارس . رجوع به ابن معلم ابوالغنایم محمد... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن علی بن لیث ، مکنی به ابوعلی (محرم 298 -ذی الحجه 298 ه' . ق.) بعد از اسیر شدن لیث بن علی مردم سیستان با برادر او ابوعلی محمد بیعت کردند محمد در این تاریخ فقط بر سیستان و قسمت شرقی ممالک صفاری یعنی بست و کابل و غزنین امارت داشت چون خبر جلوس محمد به مقتدر رسید نامه ای به احمدبن اسماعیل سامانی نوشت و به او دستور داد که لشکر به سیستان بفرستد و آنجا را فتح و به ممالک خود ضمیمه نماید. احمد هم حسین بن علی مرورودی را به سپهسالاری اردو فرستاد. حسین بن علی پس از جنگ سختی شهر زرنج را گشود و محمد از آنجا به بست گریخت . بعد از چندی امیرسامانی بسیستان آمد و بر برادر ابوعلی محمد که هنوز در قلعه ای از شهر سیستان مقاومت میکرد دست یافت و ابوعلی را هم یکی ازسرداران او در بست دستگیر کرد و به این ترتیب سیستان از دست آل صفار بیرون رفت و سیمجور از طرف احمدبن اسماعیل بن سامانی در تاریخ دوم ذی الحجه 298 ه' . ق. به حکومت آنجا برقرار گردید. و رجوع به صفاریان شود.
{اخ}
ابن علی بن لیث ، مکنی به ابوعلی (محرم 298 -ذی الحجه 298 ه' . ق.) بعد از اسیر شدن لیث بن علی مردم سیستان با برادر او ابوعلی محمد بیعت کردند محمد در این تاریخ فقط بر سیستان و قسمت شرقی ممالک صفاری یعنی بست و کابل و غزنین امارت داشت چون خبر جلوس محمد به مقتدر رسید نامه ای به احمدبن اسماعیل سامانی نوشت و به او دستور داد که لشکر به سیستان بفرستد و آنجا را فتح و به ممالک خود ضمیمه نماید. احمد هم حسین بن علی مرورودی را به سپهسالاری اردو فرستاد. حسین بن علی پس از جنگ سختی شهر زرنج را گشود و محمد از آنجا به بست گریخت . بعد از چندی امیرسامانی بسیستان آمد و بر برادر ابوعلی محمد که هنوز در قلعه ای از شهر سیستان مقاومت میکرد دست یافت و ابوعلی را هم یکی ازسرداران او در بست دستگیر کرد و به این ترتیب سیستان از دست آل صفار بیرون رفت و سیمجور از طرف احمدبن اسماعیل بن سامانی در تاریخ دوم ذی الحجه 298 ه' . ق. به حکومت آنجا برقرار گردید. و رجوع به صفاریان شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن علی بن محمدبن حسن ظهیری کاتب سمرقندی بهاءالدین ملقب به ظهیری دبیر طمغاج خان از ملوک خانیه . او راست : انشاء کتاب سندبادنامه که به نام قلج طمغاج خان بن قلج قراخان کرده است و آن به اهتمام احمد آتش در 1328 ه' . ق. در اسلامبول به طبع رسیده است . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا).
{اخ}
ابن علی بن محمدبن حسن ظهیری کاتب سمرقندی بهاءالدین ملقب به ظهیری دبیر طمغاج خان از ملوک خانیه . او راست : انشاء کتاب سندبادنامه که به نام قلج طمغاج خان بن قلج قراخان کرده است و آن به اهتمام احمد آتش در 1328 ه' . ق. در اسلامبول به طبع رسیده است . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن علی بصری . رجوع به ابوالحسین بصری شود.
{اخ}
ابن علی بصری . رجوع به ابوالحسین بصری شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن علی خسروی سرخسی ، مکنی به ابوبکر. رجوع به خسروی .... شود.
{اخ}
ابن علی خسروی سرخسی ، مکنی به ابوبکر. رجوع به خسروی .... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن علی قشیری . رجوع به ابن دقیقالسعید شود.
{اخ}
ابن علی قشیری . رجوع به ابن دقیقالسعید شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن علی نطنزی . شرح احوال وی ذیل ترجمه ادیب نطنزی آمده است . رجوع به ادیب نطنزی شود.
{اخ}
ابن علی نطنزی . شرح احوال وی ذیل ترجمه ادیب نطنزی آمده است . رجوع به ادیب نطنزی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عمر... رجوع به ابوبکر محمدبن عمربن حفصربن فرخان طبری شود.
{اخ}
ابن عمر... رجوع به ابوبکر محمدبن عمربن حفصربن فرخان طبری شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عمر... رجوع به رازی محمدبن عمربن حسین بن حسن بن علی و فخررازی شود.
{اخ}
ابن عمر... رجوع به رازی محمدبن عمربن حسین بن حسن بن علی و فخررازی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عمربن عبدالعزیزبن مازه ملقب به شمس الدین صدر جهان رئیس بخارا. وی در سنه 559 ه' . ق. هجوم ترکان قرلق را بر بخارا به لطایف الحیل به تعویق افکند تا جغری خان بن حسن تگین که از جانب خطا والی سمرقند و بخارا بود برسید و شر ایشان را دفع نمود. سوزنی شاعر معروف در حق او مدایح بسیار گفته است از جمله :
صدر جهان رسید به شادی و خرمی
در دوستان فزونی و در دشمنان کمی ...
وی از خاندان آل برهان است که نام خاندانی است بزرگ از بخارا معاصر سلاجقه و خوارزمشاهیان . و این خاندان به بنی مازه نیز معروفند که هر دو شهرت به اعتبار نام موسس آن برهان الدین عبدالعزیزبن مازه می باشد. رجوع به آل برهان و حواشی مرحوم قزوینی بر لباب الالباب شود.
{اخ}
ابن عمربن عبدالعزیزبن مازه ملقب به شمس الدین صدر جهان رئیس بخارا. وی در سنه 559 ه' . ق. هجوم ترکان قرلق را بر بخارا به لطایف الحیل به تعویق افکند تا جغری خان بن حسن تگین که از جانب خطا والی سمرقند و بخارا بود برسید و شر ایشان را دفع نمود. سوزنی شاعر معروف در حق او مدایح بسیار گفته است از جمله :
صدر جهان رسید به شادی و خرمی
در دوستان فزونی و در دشمنان کمی ...
سوزنی (دیوان چ شاه حسینی ص 298).
وی از خاندان آل برهان است که نام خاندانی است بزرگ از بخارا معاصر سلاجقه و خوارزمشاهیان . و این خاندان به بنی مازه نیز معروفند که هر دو شهرت به اعتبار نام موسس آن برهان الدین عبدالعزیزبن مازه می باشد. رجوع به آل برهان و حواشی مرحوم قزوینی بر لباب الالباب شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عمربن محمد معروف به ابن برغوث از متخصصین علم نجوم و ریاضیات بود و در نحو و معرفت قرآن و فقه براعت داشته است و ازعلمای قرن پنجم هجری در اندلس به شمار می رود و وفاتش در سال 444 ه' . ق. اتفاق افتاده است . (گاهنامه ).
{اخ}
ابن عمربن محمد معروف به ابن برغوث از متخصصین علم نجوم و ریاضیات بود و در نحو و معرفت قرآن و فقه براعت داشته است و ازعلمای قرن پنجم هجری در اندلس به شمار می رود و وفاتش در سال 444 ه' . ق. اتفاق افتاده است . (گاهنامه ).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عمر رادویانی . او راست کتاب ترجمان البلاغه در علم بدیع و این کتاب اصل کتاب حدائقالسحر رشیدالدین وطواطاست . سابقاً به غلط به فرخی شاعر سیستانی نسبت کرده بودند و آن به اهتمام احمد آتش به سال 1949 م . در اسلامبول از روی نسخه 507 ه' . ق. به طبع رسیده است .
{اخ}
ابن عمر رادویانی . او راست کتاب ترجمان البلاغه در علم بدیع و این کتاب اصل کتاب حدائقالسحر رشیدالدین وطواطاست . سابقاً به غلط به فرخی شاعر سیستانی نسبت کرده بودند و آن به اهتمام احمد آتش به سال 1949 م . در اسلامبول از روی نسخه 507 ه' . ق. به طبع رسیده است .
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عمران بن موسی بن سعید مرزبانی ، مکنی به ابوعبداللّه
{اخ}
ابن عمران بن موسی بن سعید مرزبانی ، مکنی به ابوعبداللّه
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عمرو... رجوع به ابوالقاسم محمد المعتمد علی اللّه بن عباد المعتضد... و وفیات الاعیان ج 5 صص 21 - 39 شود.
{اخ}
ابن عمرو... رجوع به ابوالقاسم محمد المعتمد علی اللّه بن عباد المعتضد... و وفیات الاعیان ج 5 صص 21 - 39 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عمرو... رجوع به واقدی محمدبن (عمرو
{اخ}
ابن عمرو... رجوع به واقدی محمدبن (عمرو
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عمروبن حزم انصاری ، مکنی به ابوالقاسم (یا ابوسلیمان ) درسال دهم هجرت در نجران به دنیا آمد و پدرش عامل رسول اکرم (ص ) در آن منطقه بود و گویند که نامگذاری محمدبه روی به دستور پیامبر بوده است . مردی فقیه و فاضل و از فقهای مسلمانان بود که از پدر خود و گروهی دیگر از صحابه و مردم مدینه روایت کرده است محمد در یوم الحرة در سال 63 ه' . ق. در زمان یزیدبن معاویه به دست مردم شام به قتل رسید و پسری داشت به نام ابوبکر که او نیز مردی فقیه بود. (از اسدالغابة ج 4 ص 327).
{اخ}
ابن عمروبن حزم انصاری ، مکنی به ابوالقاسم (یا ابوسلیمان ) درسال دهم هجرت در نجران به دنیا آمد و پدرش عامل رسول اکرم (ص ) در آن منطقه بود و گویند که نامگذاری محمدبه روی به دستور پیامبر بوده است . مردی فقیه و فاضل و از فقهای مسلمانان بود که از پدر خود و گروهی دیگر از صحابه و مردم مدینه روایت کرده است محمد در یوم الحرة در سال 63 ه' . ق. در زمان یزیدبن معاویه به دست مردم شام به قتل رسید و پسری داشت به نام ابوبکر که او نیز مردی فقیه بود. (از اسدالغابة ج 4 ص 327).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عمید... رجوع به ابن عمید ابوالفضل محمدبن العمید و الاعلام زرکلی ج 3 ص 888 شود.
{اخ}
ابن عمید... رجوع به ابن عمید ابوالفضل محمدبن العمید و الاعلام زرکلی ج 3 ص 888 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عنین ... رجوع به ابن عنین ابوالمحاسن محمدبن نصر... شود.
{اخ}
ابن عنین ... رجوع به ابن عنین ابوالمحاسن محمدبن نصر... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عیسی ... رجوع به ابوعیسی محمدبن عیسی بن سورة و وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 ص 278 و ترمذی محمدبن عیسی بن سورة... شود.
{اخ}
ابن عیسی ... رجوع به ابوعیسی محمدبن عیسی بن سورة و وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 ص 278 و ترمذی محمدبن عیسی بن سورة... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن عیسی بیتی است از بیوت آل عیسی و رئیس آنها. (از صبح الاعشی ج 1 ص 325).
{اخ}
ابن عیسی بیتی است از بیوت آل عیسی و رئیس آنها. (از صبح الاعشی ج 1 ص 325).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن غالب رفاء اندلسی رصافی شاعر، ملقب به ابوعبداللّه . از شعرای به نام و مشهور اندلس بود و در سال 572 ه' . ق. در شهر مالقة درگذشته است . (از وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 ص 433).
{اخ}
ابن غالب رفاء اندلسی رصافی شاعر، ملقب به ابوعبداللّه . از شعرای به نام و مشهور اندلس بود و در سال 572 ه' . ق. در شهر مالقة درگذشته است . (از وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 ص 433).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن فتوح ابی نصربن عبداللّه بن حمیدبن یصل ازدی حمیدی اندلسی میورقی حافظ مشهور. اصل اواز قرطبه از ربض رصافه از مردم جزیره میورقه است . از ابن حزم اندلسی و یوسف بن عبداللّه مولف کتاب الاستیعاب روایت بسیار کند. وی در سال 448 ه' . ق. به شرق اسلامی سفر نمود و پس از انجام مراسم حج در بغداد اقامت کرد. مردی پارسا و طالب علم و کمال بود. او راست : کتاب «الجمع بین الصحیحین البخاری و مسلم « »جذوةالمقتبس » در شرح حال دانشمندان اندلس و کتاب «وفیات الشیوخ ». ولادت او قبل از سال 420 بوده است و در سال 488 ه' . ق. در بغداد وفات کرده ، اما سمعانی در کتاب الانساب تاریخ فوت او را 491 ه' . ق. نوشته است و در کتاب ذیل انساب سمعانی تاریخ وفات حمیدی را 17 ذی الحجه سال 488 نوشته و محل دفن او را در مقبره باب ابرز نزدیک ابواسحاق شیرازی . در سال 491 به مقابر باب حرب منتقل گردید و در جوار بشربن حارث معروف به بشرحافی مدفون شده است . (از وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 ص 282).
{اخ}
ابن فتوح ابی نصربن عبداللّه بن حمیدبن یصل ازدی حمیدی اندلسی میورقی حافظ مشهور. اصل اواز قرطبه از ربض رصافه از مردم جزیره میورقه است . از ابن حزم اندلسی و یوسف بن عبداللّه مولف کتاب الاستیعاب روایت بسیار کند. وی در سال 448 ه' . ق. به شرق اسلامی سفر نمود و پس از انجام مراسم حج در بغداد اقامت کرد. مردی پارسا و طالب علم و کمال بود. او راست : کتاب «الجمع بین الصحیحین البخاری و مسلم « »جذوةالمقتبس » در شرح حال دانشمندان اندلس و کتاب «وفیات الشیوخ ». ولادت او قبل از سال 420 بوده است و در سال 488 ه' . ق. در بغداد وفات کرده ، اما سمعانی در کتاب الانساب تاریخ فوت او را 491 ه' . ق. نوشته است و در کتاب ذیل انساب سمعانی تاریخ وفات حمیدی را 17 ذی الحجه سال 488 نوشته و محل دفن او را در مقبره باب ابرز نزدیک ابواسحاق شیرازی . در سال 491 به مقابر باب حرب منتقل گردید و در جوار بشربن حارث معروف به بشرحافی مدفون شده است . (از وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 ص 282).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن فخرالدوله .رجوع به ابن جهیر عمیدالدوله محمدبن فخرالدوله شود.
{اخ}
ابن فخرالدوله .رجوع به ابن جهیر عمیدالدوله محمدبن فخرالدوله شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن فخرالدین عبدالعزیز کوفی . رجوع به ابوسعیدبن فخرالدین و حواشی مرحوم قزوینی بر لباب الالباب چ لیدن منقول در ص 609 چ مرحوم نفیسی شود.
{اخ}
ابن فخرالدین عبدالعزیز کوفی . رجوع به ابوسعیدبن فخرالدین و حواشی مرحوم قزوینی بر لباب الالباب چ لیدن منقول در ص 609 چ مرحوم نفیسی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن فضل . رجوع به ابوالقاسم محمدبن ابوالعباس فضل بن احمد شود.
{اخ}
ابن فضل . رجوع به ابوالقاسم محمدبن ابوالعباس فضل بن احمد شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن فضل بن احمدبن محمدبن احمدبن ابوالعباس صاعدی فراوی نیسابوری ، ملقب به کمال الدین و مکنی به ابوعبداللّه . محدث فقیه و مناظر و واعظ بود در مجلس درس امام الحرمین جوینی حاضر می شد. پس از سفر به مکه و مدینه و بغداد و افاضه در این شهر مجدداً به نیسابور بازگشت و به تدریس در مدرسه ناصحیه و امامت مسجد مطرز مشغول شد. فراوی از بسیاری از دانشمندان حدیث شنید و به روایت چندین کتاب از تالیفات حافظ بیهقی منفرد بود و درباره او گویند«الفراوی »، «الف راوی ». ولادت وی در سال 442 یا 441 ه' . ق. در نیشابور و وفات او به سال 530 بوده است .
{اخ}
ابن فضل بن احمدبن محمدبن احمدبن ابوالعباس صاعدی فراوی نیسابوری ، ملقب به کمال الدین و مکنی به ابوعبداللّه . محدث فقیه و مناظر و واعظ بود در مجلس درس امام الحرمین جوینی حاضر می شد. پس از سفر به مکه و مدینه و بغداد و افاضه در این شهر مجدداً به نیسابور بازگشت و به تدریس در مدرسه ناصحیه و امامت مسجد مطرز مشغول شد. فراوی از بسیاری از دانشمندان حدیث شنید و به روایت چندین کتاب از تالیفات حافظ بیهقی منفرد بود و درباره او گویند«الفراوی »، «الف راوی ». ولادت وی در سال 442 یا 441 ه' . ق. در نیشابور و وفات او به سال 530 بوده است .
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن فلاح بن هبةاللّه موسوی . رجوع به آل مشعشع شود.
{اخ}
ابن فلاح بن هبةاللّه موسوی . رجوع به آل مشعشع شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن فورک ... رجوع به ابن فورک محمدبن حسن ... ووفیات الاعیان ج 4 ص 272 و الاعلام زرکلی ج 3 ص 883 شود.
{اخ}
ابن فورک ... رجوع به ابن فورک محمدبن حسن ... ووفیات الاعیان ج 4 ص 272 و الاعلام زرکلی ج 3 ص 883 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن فیصل ... رجوع به ابن سعود محمدبن فیصل شود.
{اخ}
ابن فیصل ... رجوع به ابن سعود محمدبن فیصل شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن قاسم ... رجوع به ابوبکر محمدبن قاسم ابی محمدبن محمد... انباری و وفیات الاعیان ج 4 صص 341 - 343 شود.
{اخ}
ابن قاسم ... رجوع به ابوبکر محمدبن قاسم ابی محمدبن محمد... انباری و وفیات الاعیان ج 4 صص 341 - 343 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن قاسم ... رجوع به ابوبکر محمدبن قاسم ابی محمدبن بشار... شود.
{اخ}
ابن قاسم ... رجوع به ابوبکر محمدبن قاسم ابی محمدبن بشار... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن قاسم بن خلاد... رجوع به ابوالعیناء محمدبن قاسم بن خلادبن یاسر...، مکنی به ابوعبداللّه اهوازی ... و وفیات الاعیان ج 4 صص 343- 348 شود.
{اخ}
ابن قاسم بن خلاد... رجوع به ابوالعیناء محمدبن قاسم بن خلادبن یاسر...، مکنی به ابوعبداللّه اهوازی ... و وفیات الاعیان ج 4 صص 343- 348 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن قاسم ... رجوع به عمرانی محمدبن قاسم ... شود.
{اخ}
ابن قاسم ... رجوع به عمرانی محمدبن قاسم ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن قاسم ... رجوع به واسطی محمدبن قاسم ... شود.
{اخ}
ابن قاسم ... رجوع به واسطی محمدبن قاسم ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن قاسم بن علی بن عمربن علی بن حسین بن علی بن ابی طالب . مادرش صفیه دختر موسی بن عمربن علی بن حسین (ع ) است . کنیه او ابوجعفر و شهرتش الصوفی است زیرا پیوسته جامه ای از پشم سفید بر تن میداشت . مردی دانشمند و فقیه و اصولی و پرهیزگار بود. در اصول به مذهب معتزله و در امامت معتقد به رای جارودیه بود. طبری در حوادث سال دویست و نوزدهم هجری حادثه قیام محمدبن قاسم را ذکر کرده گوید که در طالقان خراسان ظهور نمود و مردم را به رضا از آل محمد دعوت میکرد و گروهی دعوت او را پذیرا شدند. در طالقان و کوههای اطراف آن میان وی و فرماندهان محمدبن طاهر جنگی رخ داد و محمد توانست به اتفاق یاران خود به نسا فرار کند، عامل شهر نسا او را دستگیر کرد و نزد عبداللّه بن طاهر فرستاد و او محمد را نزد المعتصم گسیل داشت . معتصم او را در شهر سامراء در زندان مسرور خادم بزرگ محبوس نمود اما به روایت ابوالفرج توانست شبانه فرارکند و تا پایان خلافت معتصم و الواثق ناپدید بود تا آنکه در عهد المتوکل درگذشت و گویند که او را مسموم نمودند. (از مقاتل الطالبیین ص 577 به بعد و حاشیه ).
{اخ}
ابن قاسم بن علی بن عمربن علی بن حسین بن علی بن ابی طالب . مادرش صفیه دختر موسی بن عمربن علی بن حسین (ع ) است . کنیه او ابوجعفر و شهرتش الصوفی است زیرا پیوسته جامه ای از پشم سفید بر تن میداشت . مردی دانشمند و فقیه و اصولی و پرهیزگار بود. در اصول به مذهب معتزله و در امامت معتقد به رای جارودیه بود. طبری در حوادث سال دویست و نوزدهم هجری حادثه قیام محمدبن قاسم را ذکر کرده گوید که در طالقان خراسان ظهور نمود و مردم را به رضا از آل محمد دعوت میکرد و گروهی دعوت او را پذیرا شدند. در طالقان و کوههای اطراف آن میان وی و فرماندهان محمدبن طاهر جنگی رخ داد و محمد توانست به اتفاق یاران خود به نسا فرار کند، عامل شهر نسا او را دستگیر کرد و نزد عبداللّه بن طاهر فرستاد و او محمد را نزد المعتصم گسیل داشت . معتصم او را در شهر سامراء در زندان مسرور خادم بزرگ محبوس نمود اما به روایت ابوالفرج توانست شبانه فرارکند و تا پایان خلافت معتصم و الواثق ناپدید بود تا آنکه در عهد المتوکل درگذشت و گویند که او را مسموم نمودند. (از مقاتل الطالبیین ص 577 به بعد و حاشیه ).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن قاسم بصری نسابه . رجوع به ابوالحسن محمد شود.
{اخ}
ابن قاسم بصری نسابه . رجوع به ابوالحسن محمد شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن قاسم فقیه ،مکنی به ابوالحسن از مشایخ ثعلبی . او راست تفسیر النبی (ص ) که ثعلبی گوید از مصنف آن مقداری شنیدم و درروایت باقی مرا اجازت داد. (یادداشت مرحوم دهخدا).
{اخ}
ابن قاسم فقیه ،مکنی به ابوالحسن از مشایخ ثعلبی . او راست تفسیر النبی (ص ) که ثعلبی گوید از مصنف آن مقداری شنیدم و درروایت باقی مرا اجازت داد. (یادداشت مرحوم دهخدا).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن قاسم ملقب به محیی الدین . او راست تعلیقه بر تفسیر بیضاوی . رجوع به اخوین ... شود.
{اخ}
ابن قاسم ملقب به محیی الدین . او راست تعلیقه بر تفسیر بیضاوی . رجوع به اخوین ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن قاضی کمال الدین شهرزوری ، ملقب به محیی الدین و مکنی به ابوحامد. وی برای تحصیل علم به بغداد رفت و در خدمت شیخ ابومنصور رزاز فقه آموخت و از آنجا به شام رفت و به نیابت از پدر خود قاضی کمال الدین شهرزوری فقیه در دمشق و حلب به قضاوت پرداخت (555 ه' . ق.) و پس از فوت پدر در نزد حاکم حلب الملک الصالح اسماعیل بن نورالدین مقرب گشت و تدبیر سیاست وامور حلب بدو تفویض شد (573 ه' . ق.) اما طولی نکشید که بر اثر سعایت خانه نشین شد و به موصل آمد و در مدرسه پدر خویش و نیز در مدرسه نظامیه موصل به تدریس پرداخت و در نزد حاکم موصل ، عزالدین مسعود زنگی ، مقرب شد و بر تمام شئون موصل مستولی گردید و چندین مرتبه از طرف او رسولانی به بغداد رفتند. ولادت او در حدود سال 510 ه' . ق. بوده است و عماد کاتب در الخریده تاریخ تولد او را 519 می نویسد. محیی الدین شهرزوری در سال 568 ه' . ق. درگذشت و در خانه خود در محله قلعه موقتاً مدفون گشت آنگاه وی را به مدینه منوره انتقال دادند. او را فرزندی بود به نام عمادالدین احمد که در سال 569 به رسالت از طرف حاکم موصل به بغداد رفت . (از وفیات الاعیان ج 4 صص 246 - 248 چ بیروت ).
{اخ}
ابن قاضی کمال الدین شهرزوری ، ملقب به محیی الدین و مکنی به ابوحامد. وی برای تحصیل علم به بغداد رفت و در خدمت شیخ ابومنصور رزاز فقه آموخت و از آنجا به شام رفت و به نیابت از پدر خود قاضی کمال الدین شهرزوری فقیه در دمشق و حلب به قضاوت پرداخت (555 ه' . ق.) و پس از فوت پدر در نزد حاکم حلب الملک الصالح اسماعیل بن نورالدین مقرب گشت و تدبیر سیاست وامور حلب بدو تفویض شد (573 ه' . ق.) اما طولی نکشید که بر اثر سعایت خانه نشین شد و به موصل آمد و در مدرسه پدر خویش و نیز در مدرسه نظامیه موصل به تدریس پرداخت و در نزد حاکم موصل ، عزالدین مسعود زنگی ، مقرب شد و بر تمام شئون موصل مستولی گردید و چندین مرتبه از طرف او رسولانی به بغداد رفتند. ولادت او در حدود سال 510 ه' . ق. بوده است و عماد کاتب در الخریده تاریخ تولد او را 519 می نویسد. محیی الدین شهرزوری در سال 568 ه' . ق. درگذشت و در خانه خود در محله قلعه موقتاً مدفون گشت آنگاه وی را به مدینه منوره انتقال دادند. او را فرزندی بود به نام عمادالدین احمد که در سال 569 به رسالت از طرف حاکم موصل به بغداد رفت . (از وفیات الاعیان ج 4 صص 246 - 248 چ بیروت ).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن قدامه ... رجوع به ابن قدامه شمس الدین محمدبن احمد مقدسی حنفی و الاعلام زرکلی ج 3 ص 852 شود.
{اخ}
ابن قدامه ... رجوع به ابن قدامه شمس الدین محمدبن احمد مقدسی حنفی و الاعلام زرکلی ج 3 ص 852 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن قریعة. رجوع به ابن قریعة قاضی ابوبکر محمدبن عبدالرحمن و محمدبن عبدالرحمن و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 صص 382 - 384 شود.
{اخ}
ابن قریعة. رجوع به ابن قریعة قاضی ابوبکر محمدبن عبدالرحمن و محمدبن عبدالرحمن و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 صص 382 - 384 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن قوطیة... رجوع به ابن قوطیه ابوبکر محمدبن عمر... و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 ص 368 تا 371 شود.
{اخ}
ابن قوطیة... رجوع به ابن قوطیه ابوبکر محمدبن عمر... و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 ص 368 تا 371 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن قیسر... رجوع به شمس الدین محمدبن قیس رازی شود.
{اخ}
ابن قیسر... رجوع به شمس الدین محمدبن قیس رازی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن قیسرانی ... رجوع به ابن قیسرانی ابوالفضل شود.
{اخ}
ابن قیسرانی ... رجوع به ابن قیسرانی ابوالفضل شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن قیم ... رجوع به ابن قیم الجوزیة شود.
{اخ}
ابن قیم ... رجوع به ابن قیم الجوزیة شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن کثیر فرغانی . رجوع به ابن کثیر محمدبن کثیر... شود.
{اخ}
ابن کثیر فرغانی . رجوع به ابن کثیر محمدبن کثیر... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن کیزانی ... رجوع به ابن کیزانی محمدبن ابراهیم ... و وفیات الاعیان ج 4 ص 461 و 462 ترجمه شماره 678 شود.
{اخ}
ابن کیزانی ... رجوع به ابن کیزانی محمدبن ابراهیم ... و وفیات الاعیان ج 4 ص 461 و 462 ترجمه شماره 678 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن کیسان ... رجوع به ابن کیسان ابوالحسن محمدبن احمد و الاعلام زرکلی ج 3 ص 845 شود.
{اخ}
ابن کیسان ... رجوع به ابن کیسان ابوالحسن محمدبن احمد و الاعلام زرکلی ج 3 ص 845 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن لره . رجوع به ابن لره محمد اصفهانی ... شود.
{اخ}
ابن لره . رجوع به ابن لره محمد اصفهانی ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ماجه ... رجوع به ابن ماجه ابوعبداللّه محمدبن یزید... قزوینی و ابوعبداللّه ... و وفیات الاعیان ج 4 ص 279 چ بیروت شود.
{اخ}
ابن ماجه ... رجوع به ابن ماجه ابوعبداللّه محمدبن یزید... قزوینی و ابوعبداللّه ... و وفیات الاعیان ج 4 ص 279 چ بیروت شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن مبارک ... رجوع به ابن الخل ابوالحسن محمدبن مبارک ... شود.
{اخ}
ابن مبارک ... رجوع به ابن الخل ابوالحسن محمدبن مبارک ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن مبشربن ابوالفتوح نصربن ابویعلی بن ابوالبشائربن ابویعلی بن مبشر. از فضلا و علمای ریاضی است که در نجوم و فلسفه ماهر بود و امور علاءالدین ابونصر محمدبن ناصرالدین با او بوده است . در سال 618 ه' . ق. در بغداد وفات یافت و در طرف قبر موسی بن جعفر(ع ) مدفون گشت . (گاهنامه ).
{اخ}
ابن مبشربن ابوالفتوح نصربن ابویعلی بن ابوالبشائربن ابویعلی بن مبشر. از فضلا و علمای ریاضی است که در نجوم و فلسفه ماهر بود و امور علاءالدین ابونصر محمدبن ناصرالدین با او بوده است . در سال 618 ه' . ق. در بغداد وفات یافت و در طرف قبر موسی بن جعفر(ع ) مدفون گشت . (گاهنامه ).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن محرزبن محمد وهرانی ، ملقب به رکن الدین (یا جمال الدین ) و مکنی به ابوعبداللّه (وفات 575 ه' . ق.). یکی از فضلا و ظرفا و از مردم مغرب اسلامی است به روزگار صلاح الدین از وهران به مصر آمد. وصنعت او انشاء بود و لیکن چون بدین شهر درشد و قاضی فاضل و عماد اصفهانی کاتب بدید دانست که از طبقه آنان نیست پس از راه جد بگردید و راه هزل پیش گرفت و خواب نامه ها و رسائلی بساخت که بدو منسوب است که بر روح سبک و طبع روان و کمال ظرافت وی دلالت کند. در شهرها به سیر و سیاحت پرداخت و روزگاری به دمشق اقامت جست و منصب خطابه داریا از دیه های دمشق را بیافت و به سال 575 ه' . ق. در این قریه درگذشت و بدر تربت شیخ ابوسیلمان دارانی به خاک سپرده شد. (از وفیات الاعیان ج 4 ص 385 چ بیروت ). و رجوع به الاعلام زرکلی شود.
{اخ}
ابن محرزبن محمد وهرانی ، ملقب به رکن الدین (یا جمال الدین ) و مکنی به ابوعبداللّه (وفات 575 ه' . ق.). یکی از فضلا و ظرفا و از مردم مغرب اسلامی است به روزگار صلاح الدین از وهران به مصر آمد. وصنعت او انشاء بود و لیکن چون بدین شهر درشد و قاضی فاضل و عماد اصفهانی کاتب بدید دانست که از طبقه آنان نیست پس از راه جد بگردید و راه هزل پیش گرفت و خواب نامه ها و رسائلی بساخت که بدو منسوب است که بر روح سبک و طبع روان و کمال ظرافت وی دلالت کند. در شهرها به سیر و سیاحت پرداخت و روزگاری به دمشق اقامت جست و منصب خطابه داریا از دیه های دمشق را بیافت و به سال 575 ه' . ق. در این قریه درگذشت و بدر تربت شیخ ابوسیلمان دارانی به خاک سپرده شد. (از وفیات الاعیان ج 4 ص 385 چ بیروت ). و رجوع به الاعلام زرکلی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن محمد... رجوع به ابن جهیر فخرالدوله ...و ابونصر محمدبن محمدبن جهیر و وفیات الاعیان چ بیروت ج 5 صص 127 - 134 و تجارب السلف و دستورالوزراء شود.
{اخ}
ابن محمد... رجوع به ابن جهیر فخرالدوله ...و ابونصر محمدبن محمدبن جهیر و وفیات الاعیان چ بیروت ج 5 صص 127 - 134 و تجارب السلف و دستورالوزراء شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن محمد... رجوع به ابن علقمی ابوطالب ... محمدبن محمد... شود.
{اخ}
ابن محمد... رجوع به ابن علقمی ابوطالب ... محمدبن محمد... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن محمد. رجوع به ابن نباته قاضی جمال الدین ابوبکر محمد... شود.
{اخ}
ابن محمد. رجوع به ابن نباته قاضی جمال الدین ابوبکر محمد... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن محمد... رجوع به ابوالمعالی محمدبن محمدبن ایوب و الملک الکامل و وفیات الاعیان ج 5 صص 79 - 92 شود.
{اخ}
ابن محمد... رجوع به ابوالمعالی محمدبن محمدبن ایوب و الملک الکامل و وفیات الاعیان ج 5 صص 79 - 92 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن محمد... رجوع به ابوالوفاء محمدبن محمدبن یحیی ... بوزجانی و وفیات الاعیان ج 5 ص 167 و 168 شود.
{اخ}
ابن محمد... رجوع به ابوالوفاء محمدبن محمدبن یحیی ... بوزجانی و وفیات الاعیان ج 5 ص 167 و 168 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن محمد... رجوع به ابوحامد غزالی زین الدین محمدبن محمدبن ... طوسی و وفیات الاعیان ج 4 صص 216 - 219 شود.
{اخ}
ابن محمد... رجوع به ابوحامد غزالی زین الدین محمدبن محمدبن ... طوسی و وفیات الاعیان ج 4 صص 216 - 219 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن محمد...رجوع به ابومنصور مروی طوسی و محمدبن محمد... شود.
{اخ}
ابن محمد...رجوع به ابومنصور مروی طوسی و محمدبن محمد... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن محمد... رجوع به ابونصر محمدبن محمدبن اوزلغبن طرخان شود.
{اخ}
ابن محمد... رجوع به ابونصر محمدبن محمدبن اوزلغبن طرخان شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن محمد... رجوع به انوری اوحدالدین شود.
{اخ}
ابن محمد... رجوع به انوری اوحدالدین شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن محمد... رجوع به شرف الدین محمدبن محمد فراهی شود.
{اخ}
ابن محمد... رجوع به شرف الدین محمدبن محمد فراهی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن محمد... رجوع به قطب الدین رازی محمدبن محمد شود.
{اخ}
ابن محمد... رجوع به قطب الدین رازی محمدبن محمد شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن محمدبن احمدبن همَماه رامشی نیشابوری ، مکنی به ابونصر. عالم در علم نحو و علوم حدیث و قراات و لغت . حدیث را از اصحاب اصم و غیره فراگرفت و ادب را از ابوالعلاء مصری و دیگران آموخت و در نیشابور املای حدیث می نمود. ولادت او 440 و وفاتش 489 ه' . ق. است و اشعاری از او باقی مانده است . (از معجم الادباء ج 7 ص 100).
{اخ}
ابن محمدبن احمدبن همَماه رامشی نیشابوری ، مکنی به ابونصر. عالم در علم نحو و علوم حدیث و قراات و لغت . حدیث را از اصحاب اصم و غیره فراگرفت و ادب را از ابوالعلاء مصری و دیگران آموخت و در نیشابور املای حدیث می نمود. ولادت او 440 و وفاتش 489 ه' . ق. است و اشعاری از او باقی مانده است . (از معجم الادباء ج 7 ص 100).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن محمدبن [ احمد ] یا محمد عمیدی . فقیه حنفی مذهب سمرقندی ،ملقب به رکن الدین در فن مسائل خلافی و بحث و تحقیق استاد و نخستین کسی است که در این فن کتاب نوشت وی درخدمت رضی الدین نیشابوری بود و یکی از ارکان چهارگانه ای بودند که در خدمت رضی الدین در فن خلاف تبحر یافتند و همه را رکن الدین لقب دادند: رکن الدین طاوسی ، رکن الدین امام زاده . عمیدی را آثاری است از جمله : الارشاد، النفائس . عمیدی در سال 615 ه' . ق. در بخارا درگذشته است . (از وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 صص 257 - 258).
{اخ}
ابن محمدبن [ احمد ] یا محمد عمیدی . فقیه حنفی مذهب سمرقندی ،ملقب به رکن الدین در فن مسائل خلافی و بحث و تحقیق استاد و نخستین کسی است که در این فن کتاب نوشت وی درخدمت رضی الدین نیشابوری بود و یکی از ارکان چهارگانه ای بودند که در خدمت رضی الدین در فن خلاف تبحر یافتند و همه را رکن الدین لقب دادند: رکن الدین طاوسی ، رکن الدین امام زاده . عمیدی را آثاری است از جمله : الارشاد، النفائس . عمیدی در سال 615 ه' . ق. در بخارا درگذشته است . (از وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 صص 257 - 258).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن محمد بلعمی الوزیر. رجوع به بلعمی ... شود.
{اخ}
ابن محمد بلعمی الوزیر. رجوع به بلعمی ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن محمدبن جهیر. رجوع به ابن جهیر فخرالدوله محمدبن ... و تجارب السلف ص 252 و 256 و 283 و دستورالوزراء ص 84 و وفیات الاعیان ج 5 صص 127 - 134 شود.
{اخ}
ابن محمدبن جهیر. رجوع به ابن جهیر فخرالدوله محمدبن ... و تجارب السلف ص 252 و 256 و 283 و دستورالوزراء ص 84 و وفیات الاعیان ج 5 صص 127 - 134 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن محمدبن خضر زبیری مقدسی . رجوع به ابن هشام محمد... شود.
{اخ}
ابن محمدبن خضر زبیری مقدسی . رجوع به ابن هشام محمد... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن محمدبن شحنه . رجوع به ابن شحنه ابوالولید... شود.
{اخ}
ابن محمدبن شحنه . رجوع به ابن شحنه ابوالولید... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن محمدبن داود صنهاجی . رجوع به ابن آجروم شود.
{اخ}
ابن محمدبن داود صنهاجی . رجوع به ابن آجروم شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن محمدبن عباد بغدادی ، مکنی به ابوعبداللّه نحوی و عالم در قراات و علوم عربیت از شاگردان سیرافی . او راست : کتاب الوقف و الابتداء. وی در سال 334 ه' . ق. وفات یافت . (از معجم الادباء ج 7 ص 90).
{اخ}
ابن محمدبن عباد بغدادی ، مکنی به ابوعبداللّه نحوی و عالم در قراات و علوم عربیت از شاگردان سیرافی . او راست : کتاب الوقف و الابتداء. وی در سال 334 ه' . ق. وفات یافت . (از معجم الادباء ج 7 ص 90).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن محمدبن عبداللّه . رجوع به ابن ناظم بدرالدین محمد... و نامه دانشوران ج 1 ص 119 شود.
{اخ}
ابن محمدبن عبداللّه . رجوع به ابن ناظم بدرالدین محمد... و نامه دانشوران ج 1 ص 119 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن محمدبن عمر اخسیکتی . رجوع به اخسیکتی محمد... شود.
{اخ}
ابن محمدبن عمر اخسیکتی . رجوع به اخسیکتی محمد... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن محمدبن محمدبن سعدبن عبداللّه بروی
{اخ}
ابن محمدبن محمدبن سعدبن عبداللّه بروی
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن محمدبن مواهب بن محمد، مکنی به ابوالعز معروف به ابن الخراسانی متولد به سال 494 و متوفی به سال 576 ه' . ق. نحوی ، عروضی ، شاعرو کاتب است و شعر بسیار از او مانده است . و تالیفاتی در عروض و ادب دارد. (از معجم الادباء ج 7 ص 101).
{اخ}
ابن محمدبن مواهب بن محمد، مکنی به ابوالعز معروف به ابن الخراسانی متولد به سال 494 و متوفی به سال 576 ه' . ق. نحوی ، عروضی ، شاعرو کاتب است و شعر بسیار از او مانده است . و تالیفاتی در عروض و ادب دارد. (از معجم الادباء ج 7 ص 101).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن محمدبن نعمان معروف به شیخ مفید. رجوع به شیخ مفید شود.
{اخ}
ابن محمدبن نعمان معروف به شیخ مفید. رجوع به شیخ مفید شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن محمدبن یزید ملقب به ابن ماجه . رجوع به ابن ماجه ابوعبداللّه ... و روضات الجنات ص 698 شود.
{اخ}
ابن محمدبن یزید ملقب به ابن ماجه . رجوع به ابن ماجه ابوعبداللّه ... و روضات الجنات ص 698 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن محمدبن یوسف میدانی . رجوع به میدانی و الاعلام زرکلی ج 3 ص 981 شود.
{اخ}
ابن محمدبن یوسف میدانی . رجوع به میدانی و الاعلام زرکلی ج 3 ص 981 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن محمد ادریسی ، مکنی به ابوعبداللّه و ملقب به شریف ادریسی . رجوع به ادریسی ابوعبداللّه شود.
{اخ}
ابن محمد ادریسی ، مکنی به ابوعبداللّه و ملقب به شریف ادریسی . رجوع به ادریسی ابوعبداللّه شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن محمد ادریسی صقلی . رجوع به ادریسی ابوعبداللّه محمد... شود.
{اخ}
ابن محمد ادریسی صقلی . رجوع به ادریسی ابوعبداللّه محمد... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن محمد بروی طوسی . رجوع به محمدبن محمدبن سعدبن عبداللّه بروی شافعی . و رجوع به ابومنصور بروی طوسی شود.
{اخ}
ابن محمد بروی طوسی . رجوع به محمدبن محمدبن سعدبن عبداللّه بروی شافعی . و رجوع به ابومنصور بروی طوسی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن محمد جزری ملقب به شیخ شمس الدین . رجوع به ابن جزری شود.
{اخ}
ابن محمد جزری ملقب به شیخ شمس الدین . رجوع به ابن جزری شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن محمد صفی الدین بن نفیس الدین حامد. رجوع به عمادالدین کاتب شود.
{اخ}
ابن محمد صفی الدین بن نفیس الدین حامد. رجوع به عمادالدین کاتب شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن محمد مرادی بخارائی ، مکنی به ابوالحسن یا ابوالحسین . ثعالبی در یتیمةالدهر گوید: ابوالحسن محمدبن محمد مرادی شاعری بخارائی بود و او را شعر بسیار است مدون و از اخبار مشهور او آن است که امیر سعید نصربن احمد روزی به چوگان بازی سوار شد، باران آمد و زمین رانمناک کرد چون به خانه رفت مرادی نزد وی شد و گفت :
اشهد ان الامیر نصرا
یخدمه الغیث و السحاب
رش تراب الطریق کی لا
یوذیه فی المرکب التراب
لا زال یبقی له ثلاث
العز و الملک والشباب .
مرادی بجز شعر تازی شعر پارسی نیز سروده است که در کتاب معیارالاشعار از وی نقل شده است و در یتیمةالدهر ثعالبی نیز چند قطعه از او آمده است . نظامی عروضی در چهارمقاله در مقالت دوم که اسامی شعرای سلف را می شمرد مرادی را از شعرای سامانیان به شمار می آورد و رودکی او را در قصیده ای مرثیه گفته است :
مرد مرادی نه همانا که مرد
مرگ چنان خواجه نه کاری است خرد.
رجوع به احوال و اشعار رودکی ج 2 صص 512 - 514 و ج 3 صص 808 - 1307 شود.
{اخ}
ابن محمد مرادی بخارائی ، مکنی به ابوالحسن یا ابوالحسین . ثعالبی در یتیمةالدهر گوید: ابوالحسن محمدبن محمد مرادی شاعری بخارائی بود و او را شعر بسیار است مدون و از اخبار مشهور او آن است که امیر سعید نصربن احمد روزی به چوگان بازی سوار شد، باران آمد و زمین رانمناک کرد چون به خانه رفت مرادی نزد وی شد و گفت :
اشهد ان الامیر نصرا
یخدمه الغیث و السحاب
رش تراب الطریق کی لا
یوذیه فی المرکب التراب
لا زال یبقی له ثلاث
العز و الملک والشباب .
مرادی بجز شعر تازی شعر پارسی نیز سروده است که در کتاب معیارالاشعار از وی نقل شده است و در یتیمةالدهر ثعالبی نیز چند قطعه از او آمده است . نظامی عروضی در چهارمقاله در مقالت دوم که اسامی شعرای سلف را می شمرد مرادی را از شعرای سامانیان به شمار می آورد و رودکی او را در قصیده ای مرثیه گفته است :
مرد مرادی نه همانا که مرد
مرگ چنان خواجه نه کاری است خرد.
رجوع به احوال و اشعار رودکی ج 2 صص 512 - 514 و ج 3 صص 808 - 1307 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن محمد، مکنی به ابویعلی معروف به ابن هباریة. و رجوع به ابن هباریة شود.
{اخ}
ابن محمد، مکنی به ابویعلی معروف به ابن هباریة. و رجوع به ابن هباریة شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن محمود... او راست کنزالحکمة و الشجرةالالهیة. (از یادداشت به خط مرحوم دهخدا). رجوع به شهرزوری شمس الدین محمدبن محمود شود.
{اخ}
ابن محمود... او راست کنزالحکمة و الشجرةالالهیة. (از یادداشت به خط مرحوم دهخدا). رجوع به شهرزوری شمس الدین محمدبن محمود شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن محمودبن سبکتکین ، مکنی به ابواحمد (از ربیعالاول تا شوال 421 ه' . ق.). سلطان محمود در مرض موت پسر خویش محمد را که در این تاریخ والی جوزجانان و بلخ بودبه جانشینی معین کرد و پسر دیگر، مسعود را که سابقاً ولیعهد کرده بود به علت رنجشی که از او داشت از این حق محروم نمود. محمد پس از فوت پدر از بلخ به غزنه آمد و با لقب جلال الدوله بر جای پدر نشست . محمد مردی ضعیف النفس و عشرت دوست و نسبت به امور ملکی بی اعتنا بود بهمین جهت جمعی از سران سپاهی و اکابر دولت پنهانی با مسعود که در این تاریخ در ری بود ساختند و او را به سلطنت و گرفتن مقام پدر خواندند و مسعود به دعوت ایشان از ری به نیشابور آمد و در آنجا جمعی از خواص محمودی و امرای لشکری به مسعود پیوستند و او را به سلطنت تبریک گفتند. و در همین تاریخ از جانب قادر خلیفه عباسی نیز فرمان رسمی به نام مسعود رسید و مسعود با قوت قلب تمام به جانب غزنین رهسپار شد. محمد،حاجب بزرگ علی بن ارسلان را که از منسوبین نزدیک سلطان محمود بود با عم خود یوسف بن سبکتکین به سرداری لشکر اختیار نمود اما آنان دانستند که مقاومت با مسعود مثمر ثمر نخواهد بود به همین جهت امیرمحمد را در 13 شوال 421 ه' . ق. گرفتند و به قلعه کوهتیز بازداشتند و چون امیر مسعود به هرات رسید و عزم بلخ کرد تا زمستان آنجا بماند دستور داد امیرمحمد را به حبس قلعه مندیش بردند، در آن حال یکی از ندیمان امیر محمد که شعر و ترانه خوش گفتی بر بدیهه این دو بیت بگفت :
ای شاه چه بود اینکه ترا پیش آمد
دشمنت هم از پیرهن خویش آمد
از محنتها محنت تو بیش آمد
از ملک پدر بهر تو مندیش آمد.
ظاهراً امیر محمد را بعدها از حبس قلعه مندیش به قلعه «نغر» در هند برده اند زیرا در غره صفر 432 ه' . ق. امیر ایزدیار فرزند امیر مسعود از نغرباز می آید و همان شب امیر محمد را محرمانه به قلعت غزنین می آورند و چهار پسرش احمد و عبدالرحمان و عمر و عثمان را نیز و امیر حرس بر او موکل می شود و سپس از چهار پسر او بیعت ایمان می گیرند که ناراستی نکنند و خلعت می پوشانند و در این حال امیر مسعود با خزانه و حرم عازم هند می شود و برادر را با خود می برد (احتمالاً امیر محمد در این هنگام کور بوده است ) غلامان در کنار شط سند به طمع جواهراتی که مسعود همراه داشته به غارت خزائن می پردازند و او را می کشند و محمد را باتهدید بار دیگر به امارت می نشانند و چهار ماه (از ربیع الاخر تا شعبان ) امارت می کند و آنگاه به دست برادرزاده خود مودود کشته می شود. وزارت محمد را در هفت ماه امارتش خواجه ابوسهل احمدبن حسن حمدوی داشت که از بزرگان منشیان و فضلا و ادب پروران زمان خود بود. رجوع به تاریخ مفصل عباس اقبال چ دبیرسیاقی ص 268 و تاریخ بیهقی و لباب الالباب عوفی ج 2 صص 25 - 27 شود.
{اخ}
ابن محمودبن سبکتکین ، مکنی به ابواحمد (از ربیعالاول تا شوال 421 ه' . ق.). سلطان محمود در مرض موت پسر خویش محمد را که در این تاریخ والی جوزجانان و بلخ بودبه جانشینی معین کرد و پسر دیگر، مسعود را که سابقاً ولیعهد کرده بود به علت رنجشی که از او داشت از این حق محروم نمود. محمد پس از فوت پدر از بلخ به غزنه آمد و با لقب جلال الدوله بر جای پدر نشست . محمد مردی ضعیف النفس و عشرت دوست و نسبت به امور ملکی بی اعتنا بود بهمین جهت جمعی از سران سپاهی و اکابر دولت پنهانی با مسعود که در این تاریخ در ری بود ساختند و او را به سلطنت و گرفتن مقام پدر خواندند و مسعود به دعوت ایشان از ری به نیشابور آمد و در آنجا جمعی از خواص محمودی و امرای لشکری به مسعود پیوستند و او را به سلطنت تبریک گفتند. و در همین تاریخ از جانب قادر خلیفه عباسی نیز فرمان رسمی به نام مسعود رسید و مسعود با قوت قلب تمام به جانب غزنین رهسپار شد. محمد،حاجب بزرگ علی بن ارسلان را که از منسوبین نزدیک سلطان محمود بود با عم خود یوسف بن سبکتکین به سرداری لشکر اختیار نمود اما آنان دانستند که مقاومت با مسعود مثمر ثمر نخواهد بود به همین جهت امیرمحمد را در 13 شوال 421 ه' . ق. گرفتند و به قلعه کوهتیز بازداشتند و چون امیر مسعود به هرات رسید و عزم بلخ کرد تا زمستان آنجا بماند دستور داد امیرمحمد را به حبس قلعه مندیش بردند، در آن حال یکی از ندیمان امیر محمد که شعر و ترانه خوش گفتی بر بدیهه این دو بیت بگفت :
ای شاه چه بود اینکه ترا پیش آمد
دشمنت هم از پیرهن خویش آمد
از محنتها محنت تو بیش آمد
از ملک پدر بهر تو مندیش آمد.
ظاهراً امیر محمد را بعدها از حبس قلعه مندیش به قلعه «نغر» در هند برده اند زیرا در غره صفر 432 ه' . ق. امیر ایزدیار فرزند امیر مسعود از نغرباز می آید و همان شب امیر محمد را محرمانه به قلعت غزنین می آورند و چهار پسرش احمد و عبدالرحمان و عمر و عثمان را نیز و امیر حرس بر او موکل می شود و سپس از چهار پسر او بیعت ایمان می گیرند که ناراستی نکنند و خلعت می پوشانند و در این حال امیر مسعود با خزانه و حرم عازم هند می شود و برادر را با خود می برد (احتمالاً امیر محمد در این هنگام کور بوده است ) غلامان در کنار شط سند به طمع جواهراتی که مسعود همراه داشته به غارت خزائن می پردازند و او را می کشند و محمد را باتهدید بار دیگر به امارت می نشانند و چهار ماه (از ربیع الاخر تا شعبان ) امارت می کند و آنگاه به دست برادرزاده خود مودود کشته می شود. وزارت محمد را در هفت ماه امارتش خواجه ابوسهل احمدبن حسن حمدوی داشت که از بزرگان منشیان و فضلا و ادب پروران زمان خود بود. رجوع به تاریخ مفصل عباس اقبال چ دبیرسیاقی ص 268 و تاریخ بیهقی و لباب الالباب عوفی ج 2 صص 25 - 27 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن مراغی ... رجوع به ابن مراغی ابوالفتح محمدبن جعفر...و الاعلام زرکلی ج 3 ص 878 و ابوالفتح محمدبن ... شود.
{اخ}
ابن مراغی ... رجوع به ابن مراغی ابوالفتح محمدبن جعفر...و الاعلام زرکلی ج 3 ص 878 و ابوالفتح محمدبن ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن مردینش ... رجوع به ابن مردینش محمدبن احمد... و الاعلام زرکلی ج 3 ص 899 شود.
{اخ}
ابن مردینش ... رجوع به ابن مردینش محمدبن احمد... و الاعلام زرکلی ج 3 ص 899 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن مرزوق... رجوع به ابوعبداللّه بن مرزوق شمس الدین احمد و الاعلام زرکلی ج 3 ص 854 شود.
{اخ}
ابن مرزوق... رجوع به ابوعبداللّه بن مرزوق شمس الدین احمد و الاعلام زرکلی ج 3 ص 854 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن مستنیر.رجوع به قطرب محمدبن مستنیر نحوی لغوی و ابوعلی محمدبن ... و وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 صص 312 - 313 شود.
{اخ}
ابن مستنیر.رجوع به قطرب محمدبن مستنیر نحوی لغوی و ابوعلی محمدبن ... و وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 صص 312 - 313 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن مسلم بن عبیداللّه بن عبداللّه بن شهاب ... مکنی به ابوبکر. از فقها و محدثان و اعلام تابعین مدینه است . ده تن از صحابه را بدید. جماعتی از ائمه از او روایت کنند، که از آنجمله مالک بن انس و سفیان بن عیینه و سفیان ثوری . عمربن عبدالعزیز درباره او بنوشت بر شما باد به ابی شهاب که مردی را داناتر به سنت از وی نخواهید یافت . وی در رمضان سال 124 یا 123 یا 125 ه' . ق. به سن هفتادودوسالگی درگذشت . و گفته اند مولد وی سال پنجاه و یک بود. (وفیات الاعیان چ تهران ص 24 ج 2 و چ بیروت ج 4 ص 177).
{اخ}
ابن مسلم بن عبیداللّه بن عبداللّه بن شهاب ... مکنی به ابوبکر. از فقها و محدثان و اعلام تابعین مدینه است . ده تن از صحابه را بدید. جماعتی از ائمه از او روایت کنند، که از آنجمله مالک بن انس و سفیان بن عیینه و سفیان ثوری . عمربن عبدالعزیز درباره او بنوشت بر شما باد به ابی شهاب که مردی را داناتر به سنت از وی نخواهید یافت . وی در رمضان سال 124 یا 123 یا 125 ه' . ق. به سن هفتادودوسالگی درگذشت . و گفته اند مولد وی سال پنجاه و یک بود. (وفیات الاعیان چ تهران ص 24 ج 2 و چ بیروت ج 4 ص 177).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن مسلم بن قتیبه . رجوع به ابن قتیبه شود.
{اخ}
ابن مسلم بن قتیبه . رجوع به ابن قتیبه شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن مسلمةبن خالدبن مجدعة... انصاری اوسی حارثی ، مکنی به ابوعبدالرحمن یا ابوعبداللّه . او در تمام جنگها و مواقع در رکاب پیامبر بود مگر در واقعه تبوک . در زمان عمر اگر کسی از عاملی شکایت میکرد حال او را از محمد میپرسید پس از قتل عثمان خانه نشین شد و شمشیری از چوب برای خود بساخت تا وارد فتنه نشود. محمد در سال 46 یا 48 ه' . ق. در 77سالگی در شهر مدینه درگذشت . (از اسدالغابة ج 4 ص 331).
{اخ}
ابن مسلمةبن خالدبن مجدعة... انصاری اوسی حارثی ، مکنی به ابوعبدالرحمن یا ابوعبداللّه . او در تمام جنگها و مواقع در رکاب پیامبر بود مگر در واقعه تبوک . در زمان عمر اگر کسی از عاملی شکایت میکرد حال او را از محمد میپرسید پس از قتل عثمان خانه نشین شد و شمشیری از چوب برای خود بساخت تا وارد فتنه نشود. محمد در سال 46 یا 48 ه' . ق. در 77سالگی در شهر مدینه درگذشت . (از اسدالغابة ج 4 ص 331).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن مظفربن محتاج چغانی از امیران آل محتاج . کنیت او ابوبکر است . امیرنصربن احمد سامانی به سال 321 ه' . ق.سپاهسالاری عساکر خراسان و هم حکمرانی آن ناحیت به وی مفوض داشت و تا آخر عمر آن منصب داشت و در پایان عمر به علت بیماری طویل شغل او را به پسر وی ابوعلی احمد دادند. وفات محمد در چغانیان به سال 329 ه' . ق.بود. (یادداشت مرحوم دهخدا). رجوع به آل محتاج شود.
{اخ}
ابن مظفربن محتاج چغانی از امیران آل محتاج . کنیت او ابوبکر است . امیرنصربن احمد سامانی به سال 321 ه' . ق.سپاهسالاری عساکر خراسان و هم حکمرانی آن ناحیت به وی مفوض داشت و تا آخر عمر آن منصب داشت و در پایان عمر به علت بیماری طویل شغل او را به پسر وی ابوعلی احمد دادند. وفات محمد در چغانیان به سال 329 ه' . ق.بود. (یادداشت مرحوم دهخدا). رجوع به آل محتاج شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن معلم . رجوع به ابن معلم ابوالغنائم محمدبن علی بن فارس ... و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 5 صص 5 - 9 شود.
{اخ}
ابن معلم . رجوع به ابن معلم ابوالغنائم محمدبن علی بن فارس ... و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 5 صص 5 - 9 شود.
[م ُح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن معن ... رجوع به ابویحیی محمدبن معن بن محمدبن ... و وفیات الاعیان ج 5 صص 39 - 45 شود.
{اخ}
ابن معن ... رجوع به ابویحیی محمدبن معن بن محمدبن ... و وفیات الاعیان ج 5 صص 39 - 45 شود.
[م ُح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن مفضل ... رجوع به ابوالطیب ضبی محمدبن مفضل بن سلمة... و وفیات الاعیان ج 6 ص 205 شود.
{اخ}
ابن مفضل ... رجوع به ابوالطیب ضبی محمدبن مفضل بن سلمة... و وفیات الاعیان ج 6 ص 205 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن مقله ... رجوع به ابن مقلة ابوعلی ... و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 5 صص 113 - 118 شود.
{اخ}
ابن مقله ... رجوع به ابن مقلة ابوعلی ... و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 5 صص 113 - 118 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن مکی ... رجوع به شمس الدین محمدبن مکی بن حامد شود.
{اخ}
ابن مکی ... رجوع به شمس الدین محمدبن مکی بن حامد شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ملکشاه بن الب ارسلان ملقب به غیاث الدین و مکنی به شجاع . چون ملکشاه مردسه فرزند او محمد و برکیارق و سنجر ملک او را تقسیم کردند با بودن برکیارق محمد و سنجر را اهمیتی بود برکیارق سلطان بود و آن دو چون پیروان وی ، میان محمد و برکیارق اختلاف افتاد و محمد و سنجر به بغداد شدند و امام المستظهر باللّه آنان را خلعت داد. و محمد را خلعت های هفتگانه که به سلاطین دهند بدادند و طوق و تاج و سوارین بپوشاندند و خلیفه او را به دست خویش لوا بست و دو شمشیر بر وی حمایل ساخت و او را پنج اسب با زین ببخشید و به سنجر برادر او نیز خلعتی شایسته پوشاندند و در جامع بغداد خطبه سلطنت به نام محمد خواندند و خطبه برکیارق ترک گفتند. محمدبن عبدالملک همدانی در تاریخ خویش گوید: این واقعه به سال 495 ه' . ق. بود. صاحب تاریخ سلجوقی گوید: در هفدهم ذوالحجه سال 492 ه' . ق. در بغداد خطبه به نام سلطان محمد خواندند و دیگران نیز با این مورخ در این داستان موافقت کرده اند. آنگاه همدانی گوید: اتفاق عجیب اینکه خطیب جامع قصر در بغداد خطبه خواند و چون به نام سلطان برکیاروق رسید زبان وی به خطا به نام سلطان محمد بگردید و او را دعا گفت . اصحاب برکیاروق سرزنش بکردند وخطیب بدین گناه از کار بازشد و پسر وی را این رتبت بدادند آنگاه چند روز از این واقعه برنگذشت که خطبه به نام سلطان محمد خوانده شد. سلطان محمد برازنده ترین پادشاهان سلجوقی بود. آثاری پسندیده و روشی نیکو ومعدلتی شامل داشت . وی روز پنجشنبه 24 ذوالحجه سال 511 ه' . ق. در اصفهان به سن سی وهفت سال وچهارماه وشش روز درگذشت و در مدرسه عظیمیه مدفون گشت و آن مدرسه وقف طائفه حنفی بود. (از وفیات الاعیان ج 2 صص 156 - 158). و رجوع به تاریخ عمومی عباس اقبال آشتیانی شود.
{اخ}
ابن ملکشاه بن الب ارسلان ملقب به غیاث الدین و مکنی به شجاع . چون ملکشاه مردسه فرزند او محمد و برکیارق و سنجر ملک او را تقسیم کردند با بودن برکیارق محمد و سنجر را اهمیتی بود برکیارق سلطان بود و آن دو چون پیروان وی ، میان محمد و برکیارق اختلاف افتاد و محمد و سنجر به بغداد شدند و امام المستظهر باللّه آنان را خلعت داد. و محمد را خلعت های هفتگانه که به سلاطین دهند بدادند و طوق و تاج و سوارین بپوشاندند و خلیفه او را به دست خویش لوا بست و دو شمشیر بر وی حمایل ساخت و او را پنج اسب با زین ببخشید و به سنجر برادر او نیز خلعتی شایسته پوشاندند و در جامع بغداد خطبه سلطنت به نام محمد خواندند و خطبه برکیارق ترک گفتند. محمدبن عبدالملک همدانی در تاریخ خویش گوید: این واقعه به سال 495 ه' . ق. بود. صاحب تاریخ سلجوقی گوید: در هفدهم ذوالحجه سال 492 ه' . ق. در بغداد خطبه به نام سلطان محمد خواندند و دیگران نیز با این مورخ در این داستان موافقت کرده اند. آنگاه همدانی گوید: اتفاق عجیب اینکه خطیب جامع قصر در بغداد خطبه خواند و چون به نام سلطان برکیاروق رسید زبان وی به خطا به نام سلطان محمد بگردید و او را دعا گفت . اصحاب برکیاروق سرزنش بکردند وخطیب بدین گناه از کار بازشد و پسر وی را این رتبت بدادند آنگاه چند روز از این واقعه برنگذشت که خطبه به نام سلطان محمد خوانده شد. سلطان محمد برازنده ترین پادشاهان سلجوقی بود. آثاری پسندیده و روشی نیکو ومعدلتی شامل داشت . وی روز پنجشنبه 24 ذوالحجه سال 511 ه' . ق. در اصفهان به سن سی وهفت سال وچهارماه وشش روز درگذشت و در مدرسه عظیمیه مدفون گشت و آن مدرسه وقف طائفه حنفی بود. (از وفیات الاعیان ج 2 صص 156 - 158). و رجوع به تاریخ عمومی عباس اقبال آشتیانی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن منذر. رجوع به ابن منذر محمدبن ابراهیم نیشابوری شود.
{اخ}
ابن منذر. رجوع به ابن منذر محمدبن ابراهیم نیشابوری شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن منصور. رجوع به ابونصر کندری و عمیدالملک محمدبن منصوربن محمد کندری و وفیات الاعیان ج 5 صص 138 - 143 شود.
{اخ}
ابن منصور. رجوع به ابونصر کندری و عمیدالملک محمدبن منصوربن محمد کندری و وفیات الاعیان ج 5 صص 138 - 143 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن موسی بن شاکر، مکنی به ابوعبداللّه . رجوع به بنوموسی شود.
{اخ}
ابن موسی بن شاکر، مکنی به ابوعبداللّه . رجوع به بنوموسی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن موفق... رجوع به ابوالبرکات نجم الدین خبوشانی محمدبن الموفق... و وفیات الاعیان ج 4 ص 339 و 340 شود.
{اخ}
ابن موفق... رجوع به ابوالبرکات نجم الدین خبوشانی محمدبن الموفق... و وفیات الاعیان ج 4 ص 339 و 340 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن میکال ... رجوع به طغرل بیک محمدبن میکال بن سلجوق و ابوطالب محمدبن میکال و وفیات الاعیان ج 5 صص 63 - 68 چ بیروت شود.
{اخ}
ابن میکال ... رجوع به طغرل بیک محمدبن میکال بن سلجوق و ابوطالب محمدبن میکال و وفیات الاعیان ج 5 صص 63 - 68 چ بیروت شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ناصربن محمد،مکنی به ابوالفضل بغدادی و معروف به سلامی حافظ ادیب . ادب را از خطیب تبریزی ابوزکریا فراگرفت و دارای خطی بسیار نیکو بود. بسیاری از ائمه از او روایت کرده اند و از جمله آنان ابوالفرج بن الجوزی است و سمعانی نام او را در کتابهای خود آورده است . ولادت او در سال 467 ه' . ق. و وفاتش به سال 550 ه' . ق. بوده است .وی در باب الحرب در زیر سدره در جوار ابومنصور ابن الانباری واعظ دفن گردید. (از وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 ص 293). و رجوع به ابوالفضل محمدبن ناصر سلامی شود.
{اخ}
ابن ناصربن محمد،مکنی به ابوالفضل بغدادی و معروف به سلامی حافظ ادیب . ادب را از خطیب تبریزی ابوزکریا فراگرفت و دارای خطی بسیار نیکو بود. بسیاری از ائمه از او روایت کرده اند و از جمله آنان ابوالفرج بن الجوزی است و سمعانی نام او را در کتابهای خود آورده است . ولادت او در سال 467 ه' . ق. و وفاتش به سال 550 ه' . ق. بوده است .وی در باب الحرب در زیر سدره در جوار ابومنصور ابن الانباری واعظ دفن گردید. (از وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 ص 293). و رجوع به ابوالفضل محمدبن ناصر سلامی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن نجار... رجوع به ابن نجار ابوالحسین محمدبن جعفر و اعلام زرکلی ج 3 ص 878 شود.
{اخ}
ابن نجار... رجوع به ابن نجار ابوالحسین محمدبن جعفر و اعلام زرکلی ج 3 ص 878 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن نصرالدین بن نصر... بن عنین . رجوع به ابن عنین شود.
{اخ}
ابن نصرالدین بن نصر... بن عنین . رجوع به ابن عنین شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن نعمان رجوع به شیخ مفید محمدبن نعمان شود.
{اخ}
ابن نعمان رجوع به شیخ مفید محمدبن نعمان شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن نقطه ... رجوع به ابن نقطه ابوبکر محمدبن عبدالغنی و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 صص 392 - 393 شود.
{اخ}
ابن نقطه ... رجوع به ابن نقطه ابوبکر محمدبن عبدالغنی و نیز رجوع به وفیات الاعیان ج 4 صص 392 - 393 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن نقیب ... رجوع به ابن نقیب جمال الدین ابوعبداللّه محمد و الاعلام زرکلی ج 3 ص 902 شود.
{اخ}
ابن نقیب ... رجوع به ابن نقیب جمال الدین ابوعبداللّه محمد و الاعلام زرکلی ج 3 ص 902 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن واصل ... رجوع به ابن واصل محمدبن سالم و الاعلام زرکلی ج 3 ص 898 شود.
{اخ}
ابن واصل ... رجوع به ابن واصل محمدبن سالم و الاعلام زرکلی ج 3 ص 898 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن وراق... از فرزندان مصعب بن الزبیراز قبیله عبدالعزی است . (از صبح الاعشی ج 1 ص 357).
{اخ}
ابن وراق... از فرزندان مصعب بن الزبیراز قبیله عبدالعزی است . (از صبح الاعشی ج 1 ص 357).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ورقاء. رجوع به ابن ورقاء اودنی ابوبکر محمدبن عبداللّه بن محمد... و وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 ص 209 شود.
{اخ}
ابن ورقاء. رجوع به ابن ورقاء اودنی ابوبکر محمدبن عبداللّه بن محمد... و وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 ص 209 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن ولید... رجوع به ابن زندقة ابوبکر محمدبن ولید... و وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 صص 262 - 265 شود.
{اخ}
ابن ولید... رجوع به ابن زندقة ابوبکر محمدبن ولید... و وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 صص 262 - 265 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن هارون . رجوع به امین محمدبن هارون الرشید شود.
{اخ}
ابن هارون . رجوع به امین محمدبن هارون الرشید شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن هارون وراق. رجوع به ابوعیسی محمدبن هارون شود.
{اخ}
ابن هارون وراق. رجوع به ابوعیسی محمدبن هارون شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن هانی بن محمد... ازدی اندلسی . رجوع به ابن هانی ابوالقاسم (یا ابوالحسن ) ... و وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 صص 421 - 424 شود.
{اخ}
ابن هانی بن محمد... ازدی اندلسی . رجوع به ابن هانی ابوالقاسم (یا ابوالحسن ) ... و وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 صص 421 - 424 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن هباریة. رجوع به ابن هباریه شریف ، ابویعلی محمدبن محمدبن صالح هاشمی عباسی . و رجوع به ابویعلی و شریف ابوعلی و وفیات الاعیان ج 4 صص 453 - 457 شود.
{اخ}
ابن هباریة. رجوع به ابن هباریه شریف ، ابویعلی محمدبن محمدبن صالح هاشمی عباسی . و رجوع به ابویعلی و شریف ابوعلی و وفیات الاعیان ج 4 صص 453 - 457 شود.
[م ُ ح َم ْم َ]
{اخ}
ابن هذیل . رجوع به ابوالهذیل محمدبن هذیل معروف به علاف و وفیات الاعیان ج 4 صص 265 - 267 شود.
{اخ}
ابن هذیل . رجوع به ابوالهذیل محمدبن هذیل معروف به علاف و وفیات الاعیان ج 4 صص 265 - 267 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن هشام بن عوف تمیمی شیبانی سعدی لغوی . رجوع به ابن هشام ابومحلم محمد... شود.
{اخ}
ابن هشام بن عوف تمیمی شیبانی سعدی لغوی . رجوع به ابن هشام ابومحلم محمد... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن همام الدین سیواسی . رجوع به ابن همام کمال الدین ... شود.
{اخ}
ابن همام الدین سیواسی . رجوع به ابن همام کمال الدین ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن هندوشاه بن سنجر عبداللّه صاحبی نخجوانی . منشی پسر هندوشاه مولف تجارب السلف . او راست دستورالکاتب فی تعیین المراتب که در عهد سلطان اویس بهادرخان (757 - 776 ه' . ق.) تالیف کرده و کتابی در لغت دارد به نام صحاح الفرس که در 727 ه' . ق. تالیف کرده است و در طهران به تصحیح دکتر طاعتی در عداد نشریات بنگاه ترجمه و نشر کتاب چاپ شده است و آن (به استثناء فرهنگ قطران ) سومین فرهنگ موجود فارسی است یعنی پس ازلغت نامه اسدی (تالیف بعد از 458 ه' . ق.) و فرهنگقواس (تالیف بعد از 690 ه' . ق.) و حدود 2300 لغت دارد. (از یادداشت مرحوم دهخدا و یادداشت لغت نامه ).
{اخ}
ابن هندوشاه بن سنجر عبداللّه صاحبی نخجوانی . منشی پسر هندوشاه مولف تجارب السلف . او راست دستورالکاتب فی تعیین المراتب که در عهد سلطان اویس بهادرخان (757 - 776 ه' . ق.) تالیف کرده و کتابی در لغت دارد به نام صحاح الفرس که در 727 ه' . ق. تالیف کرده است و در طهران به تصحیح دکتر طاعتی در عداد نشریات بنگاه ترجمه و نشر کتاب چاپ شده است و آن (به استثناء فرهنگ قطران ) سومین فرهنگ موجود فارسی است یعنی پس ازلغت نامه اسدی (تالیف بعد از 458 ه' . ق.) و فرهنگقواس (تالیف بعد از 690 ه' . ق.) و حدود 2300 لغت دارد. (از یادداشت مرحوم دهخدا و یادداشت لغت نامه ).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن هیثم ... رجوع به ابن هیثم ابوعلی
{اخ}
ابن هیثم ... رجوع به ابن هیثم ابوعلی
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن یحیی بن ابان یکی از بنومنجم . حسن الادب ، حسن البلاغه ، فصیح اللسان ، صاحب کتب مدونه و اخبار است و معرفتی تمام به غناء و نجوم داشت و کتبی داشته است از جمله کتاب اخبارالشعراء. (از الفهرست ابن الندیم ).
{اخ}
ابن یحیی بن ابان یکی از بنومنجم . حسن الادب ، حسن البلاغه ، فصیح اللسان ، صاحب کتب مدونه و اخبار است و معرفتی تمام به غناء و نجوم داشت و کتبی داشته است از جمله کتاب اخبارالشعراء. (از الفهرست ابن الندیم ).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن یحیی ابی البغل . رجوع به ابی البغل شود.
{اخ}
ابن یحیی ابی البغل . رجوع به ابی البغل شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن یحیی بن عمر. رجوع به قرافی محمدبن یحیی شود.
{اخ}
ابن یحیی بن عمر. رجوع به قرافی محمدبن یحیی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن یحیی بن محمدبن شفیع قزوینی . او قاموس فیروزآبادی را به سال 1117 ه' . ق. به امر شاه سلطان حسین صفوی به فارسی ترجمه کرده است .
{اخ}
ابن یحیی بن محمدبن شفیع قزوینی . او قاموس فیروزآبادی را به سال 1117 ه' . ق. به امر شاه سلطان حسین صفوی به فارسی ترجمه کرده است .
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن یحیی بن منده ، مکنی به ابوعبداللّه عبدی حافظ ثقه مشهور مولف کتاب «تاریخ اصفهان » از خاندان ابن منده که شخصیتهای بزرگ علمی از آن برخاسته اند. مادرش برة دختر محمد از عبدیالیل بوده و لذاعبدی به خالوهای خویش منسوب گردید. عبدی در سال 301ه' . ق. درگذشت . (از وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 ص 289).و رجوع به بنی مندة و ابوعبداللّه محمدبن یحیی ... شود.
{اخ}
ابن یحیی بن منده ، مکنی به ابوعبداللّه عبدی حافظ ثقه مشهور مولف کتاب «تاریخ اصفهان » از خاندان ابن منده که شخصیتهای بزرگ علمی از آن برخاسته اند. مادرش برة دختر محمد از عبدیالیل بوده و لذاعبدی به خالوهای خویش منسوب گردید. عبدی در سال 301ه' . ق. درگذشت . (از وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 ص 289).و رجوع به بنی مندة و ابوعبداللّه محمدبن یحیی ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن یحیی بن هشام خزرجی انصاری . رجوع به ابن هشام محمد شود.
{اخ}
ابن یحیی بن هشام خزرجی انصاری . رجوع به ابن هشام محمد شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن یحیی ... رجوع به ابوسعد محمدبن یحیی بن ابی منصور نیشابوری و وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 ص 223 و 224 شود.
{اخ}
ابن یحیی ... رجوع به ابوسعد محمدبن یحیی بن ابی منصور نیشابوری و وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 ص 223 و 224 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن یحیی ... رجوع به ذهلی محمدبن یحیی بن عبداللّه ... شود.
{اخ}
ابن یحیی ... رجوع به ذهلی محمدبن یحیی بن عبداللّه ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن یحیی ... رجوع به صولی ابوبکر محمدبن یحیی و رجوع به ابوبکر محمدبن یحیی و وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 صص 356 - 361 شود.
{اخ}
ابن یحیی ... رجوع به صولی ابوبکر محمدبن یحیی و رجوع به ابوبکر محمدبن یحیی و وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 صص 356 - 361 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن یحیی ، ملقب به مرتضی و مکنی به ابوالقاسم ، یکی از ائمه رسیه زیدیه در سعدای یمن است . (298 - 301 ه' . ق.) (یادداشت مرحوم دهخدا).
{اخ}
ابن یحیی ، ملقب به مرتضی و مکنی به ابوالقاسم ، یکی از ائمه رسیه زیدیه در سعدای یمن است . (298 - 301 ه' . ق.) (یادداشت مرحوم دهخدا).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن یزدادبن سوید. رجوع به ابن یزداد شود.
{اخ}
ابن یزدادبن سوید. رجوع به ابن یزداد شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن یزید. رجوع به مبرد محمدبن یزید و وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 صص 313 - 322 شود.
{اخ}
ابن یزید. رجوع به مبرد محمدبن یزید و وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 صص 313 - 322 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن یوسف بن عمربن علی بن منیرة کفر طابی ، مکنی به ابوعبداللّه نحوی ساکن شیراز. او راست : بحرالنحو در رد اصول نحویین . نقدالشعر. غریب القرآن . وی در سال 453 ه' . ق. درگذشته است . (از معجم الادباء ج 7 ص 144).
{اخ}
ابن یوسف بن عمربن علی بن منیرة کفر طابی ، مکنی به ابوعبداللّه نحوی ساکن شیراز. او راست : بحرالنحو در رد اصول نحویین . نقدالشعر. غریب القرآن . وی در سال 453 ه' . ق. درگذشته است . (از معجم الادباء ج 7 ص 144).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن یوسف بن محمدبن قائد، ملقب به موفقالدین بحرانی شاعر مشهور، مکنی به ابوعبداللّه . اصل و منشاء وی از اربل و مولد او بحرین است . در علم عربیت امامی مقدم و در انواع شعر مفنن و از داناترین مردم به عروض و قوافی و حاذق آنان به نقد شعر و شناساترین مردم در تشخیص شعر نیک از بدبود. وی شب یکشنبه سوم ربیعالاخر سال 585 ه' . ق. دراربل درگذشت و در جانب قبلی بست در مقبره خانوادگی مدفون گشت . (وفیات الاعیان چ تهران ج 2 صص 128 - 129).
{اخ}
ابن یوسف بن محمدبن قائد، ملقب به موفقالدین بحرانی شاعر مشهور، مکنی به ابوعبداللّه . اصل و منشاء وی از اربل و مولد او بحرین است . در علم عربیت امامی مقدم و در انواع شعر مفنن و از داناترین مردم به عروض و قوافی و حاذق آنان به نقد شعر و شناساترین مردم در تشخیص شعر نیک از بدبود. وی شب یکشنبه سوم ربیعالاخر سال 585 ه' . ق. دراربل درگذشت و در جانب قبلی بست در مقبره خانوادگی مدفون گشت . (وفیات الاعیان چ تهران ج 2 صص 128 - 129).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن یوسف بن مطربن صالح بن بشر فربری ، مکنی به ابوعبداللّه . راوی صحیح بخاری است . و برای استماع این کتاب نزد وی می آمدند. ولادت او در سال 231 ه' . ق. و وفاتش به سال 320 ه' . ق. بوده است و او آخرین کسی بود که جامع صحیح را از بخاری روایت کرده است . (از وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 ص 290).
{اخ}
ابن یوسف بن مطربن صالح بن بشر فربری ، مکنی به ابوعبداللّه . راوی صحیح بخاری است . و برای استماع این کتاب نزد وی می آمدند. ولادت او در سال 231 ه' . ق. و وفاتش به سال 320 ه' . ق. بوده است و او آخرین کسی بود که جامع صحیح را از بخاری روایت کرده است . (از وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 ص 290).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن یوسف بن واقد. رجوع به فیریابی کبیر محمد... شود.
{اخ}
ابن یوسف بن واقد. رجوع به فیریابی کبیر محمد... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن یوسف ابوعمر. رجوع به ابوالحسین محمد... شود.
{اخ}
ابن یوسف ابوعمر. رجوع به ابوالحسین محمد... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابن یوسف عامری نیشابوری ، مکنی به ابوالحسن عامری تلمیذ ابوزید احمدبن سهل بلخی (234 - 322 ه' . ق.) و استاد ابوعلی احمدبن محمد مسکویه متوفی به سال 421 ه' . ق.و از معاصرین ابوحیان توحیدی است . دانش حکمت در خراسان آموخته و سپس درک خدمت ابن العمید کرده و در صحبت وی به بغداد رفته (364 ه' . ق.) و مدتی ساکن ری بوده است . وفات وی به سال 371 ه' . ق. است . رجوع به ابوالحسن عامری و معجم الادباء و ملل و نحل شهرستانی و اخبار الحکماء شهرزوری و مقابسات ابوحیان توحیدی شود.
{اخ}
ابن یوسف عامری نیشابوری ، مکنی به ابوالحسن عامری تلمیذ ابوزید احمدبن سهل بلخی (234 - 322 ه' . ق.) و استاد ابوعلی احمدبن محمد مسکویه متوفی به سال 421 ه' . ق.و از معاصرین ابوحیان توحیدی است . دانش حکمت در خراسان آموخته و سپس درک خدمت ابن العمید کرده و در صحبت وی به بغداد رفته (364 ه' . ق.) و مدتی ساکن ری بوده است . وفات وی به سال 371 ه' . ق. است . رجوع به ابوالحسن عامری و معجم الادباء و ملل و نحل شهرستانی و اخبار الحکماء شهرزوری و مقابسات ابوحیان توحیدی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابوبکر خبازبلدی . رجوع به خبازبلدی محمد شود.
{اخ}
ابوبکر خبازبلدی . رجوع به خبازبلدی محمد شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابوحرب ... رجوع به ابوحرب بختیار محمد و تعلیقات دیوان منوچهری چ دبیرسیاقی شود.
{اخ}
ابوحرب ... رجوع به ابوحرب بختیار محمد و تعلیقات دیوان منوچهری چ دبیرسیاقی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابوالعبر هاشمی . رجوع به ابوالعبر هاشمی شود.
{اخ}
ابوالعبر هاشمی . رجوع به ابوالعبر هاشمی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ابوهاشم . رجوع به ابوهاشم محمد شریف مکه و الاعلام زرکلی ج 3 ص 878 شود.
{اخ}
ابوهاشم . رجوع به ابوهاشم محمد شریف مکه و الاعلام زرکلی ج 3 ص 878 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
اخشیدبن طغج فرغانی اولین کس از آل اخشید در مصر. او به سال 318 ه' . ق. از طرف خلیفه نامزد حکومت مصر شد و در 323 ه' . ق. بدانجا رفت و در 327 ه' . ق. لقب اخشیدی (عنوان رسمی امرای فرغانه ) اختیار کرد و در 330 ه' . ق. شام وحرمین شریفین را نیز به متصرفات خویش ملحق ساخت و در سنه 334 ه' . ق. درگذشت . و رجوع به آل اخشید شود.
{اخ}
اخشیدبن طغج فرغانی اولین کس از آل اخشید در مصر. او به سال 318 ه' . ق. از طرف خلیفه نامزد حکومت مصر شد و در 323 ه' . ق. بدانجا رفت و در 327 ه' . ق. لقب اخشیدی (عنوان رسمی امرای فرغانه ) اختیار کرد و در 330 ه' . ق. شام وحرمین شریفین را نیز به متصرفات خویش ملحق ساخت و در سنه 334 ه' . ق. درگذشت . و رجوع به آل اخشید شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
افضل الدین . رجوع به افضل الدین (خواجه ...) محمد شود.
{اخ}
افضل الدین . رجوع به افضل الدین (خواجه ...) محمد شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
افندی . رجوع به بیومی محمد افندی و الاعلام زرکلی ج 3 ص 874 شود.
{اخ}
افندی . رجوع به بیومی محمد افندی و الاعلام زرکلی ج 3 ص 874 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
السعیدبن عبدالعزیز، مکنی به ابوزیان (محمد ثالث ). هجدهمین از امرای بنی مرین مراکش (774 - 776 ه' . ق.). (معجم الانساب و الاسرات زامباور ص 122)
{اخ}
السعیدبن عبدالعزیز، مکنی به ابوزیان (محمد ثالث ). هجدهمین از امرای بنی مرین مراکش (774 - 776 ه' . ق.). (معجم الانساب و الاسرات زامباور ص 122)
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
المرتضی ... رجوع به ابوالقاسم محمدالمرتضی شود.
{اخ}
المرتضی ... رجوع به ابوالقاسم محمدالمرتضی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
المویدبن ابی القاسم . دومین از ائمه صنعا (1029 - 1054 ه' . ق.). (معجم الانساب و الاسرات زامباور ص 189).
{اخ}
المویدبن ابی القاسم . دومین از ائمه صنعا (1029 - 1054 ه' . ق.). (معجم الانساب و الاسرات زامباور ص 189).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
المهدی . اولین از امرای حمودی جزیرةالخضراء (431 - 440 ه' . ق.).
{اخ}
المهدی . اولین از امرای حمودی جزیرةالخضراء (431 - 440 ه' . ق.).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
المهدی بن احمدبن الحسن . ششمین از ائمه صنعا (1097 - 1128 ه' . ق.). (معجم الانساب و الاسرات زامباور ص 189).
{اخ}
المهدی بن احمدبن الحسن . ششمین از ائمه صنعا (1097 - 1128 ه' . ق.). (معجم الانساب و الاسرات زامباور ص 189).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
الناصر چهارمین از موحدین (595 - 611 ه' . ق.). (معجم الانساب و الاسرات زامباور ص 113).
{اخ}
الناصر چهارمین از موحدین (595 - 611 ه' . ق.). (معجم الانساب و الاسرات زامباور ص 113).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
الناصر. ناصرالدین بن قایتبای . بیستمین از ممالیک برجی (901 - 904 ه' . ق.). (معجم الانساب و الاسرات زامباور ص 164).
{اخ}
الناصر. ناصرالدین بن قایتبای . بیستمین از ممالیک برجی (901 - 904 ه' . ق.). (معجم الانساب و الاسرات زامباور ص 164).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
الناصر. هشتمین از ائمه صنعا (1126 - 1128 ه' . ق.). زامباور در معجم الالقاب و الاسرات (ص 189) نام الناصر محمدبن الحسین را در فترت حکومت ششمین و هفتمین از ائمه صنعا آورده است .
{اخ}
الناصر. هشتمین از ائمه صنعا (1126 - 1128 ه' . ق.). زامباور در معجم الالقاب و الاسرات (ص 189) نام الناصر محمدبن الحسین را در فترت حکومت ششمین و هفتمین از ائمه صنعا آورده است .
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
الواثق. مکنی به ابوزیان (محمدالرابعبن ابی الفضل ) بیست و سومین از امرای بنی مرین مراکش (788 - 789 ه' . ق.) (معجم الانساب و الاسرات زامباور ص 122).
{اخ}
الواثق. مکنی به ابوزیان (محمدالرابعبن ابی الفضل ) بیست و سومین از امرای بنی مرین مراکش (788 - 789 ه' . ق.) (معجم الانساب و الاسرات زامباور ص 122).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
الهادی بن اسماعیل پنجمین از ائمه صنعا (1092 - 1097 ه' . ق.). (معجم الانساب و الاسرات زامباور ص 189).
{اخ}
الهادی بن اسماعیل پنجمین از ائمه صنعا (1092 - 1097 ه' . ق.). (معجم الانساب و الاسرات زامباور ص 189).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
الهادی المجیدبن علی بن الحسین (؟ ) نهمین از ائمه صنعا (1139 - 1140 ه' . ق.). (معجم الانساب و الاسرات زامباور ص 189).
{اخ}
الهادی المجیدبن علی بن الحسین (؟ ) نهمین از ائمه صنعا (1139 - 1140 ه' . ق.). (معجم الانساب و الاسرات زامباور ص 189).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
امام محمد باقر(ع )... رجوع به امام محمد باقر و باقر (امام محمد...) شود.
{اخ}
امام محمد باقر(ع )... رجوع به امام محمد باقر و باقر (امام محمد...) شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
اولجایتو... خدابنده (سلطان ...) پادشاه مغولی . رجوع به خدابنده و رجوع به اولجایتو، سلطان محمد... شود.
{اخ}
اولجایتو... خدابنده (سلطان ...) پادشاه مغولی . رجوع به خدابنده و رجوع به اولجایتو، سلطان محمد... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
بدرالدین سبطالماردینی ، ریاضی دان مشهور. وی در حدود سال 826 ه' . ق. متولد شده است و دارای مولفاتی چند در هندسه عالی و جیوب قوسها و قطع و مقنطرات ارتفاع می باشد که در کتابخانه خدیویه مصر موجود است و نیز کتاب تحفةالالباب فی علم الحساب در کتاب متفکرین اسلام تالیف «گارادود». وفاتش 900 ه' . ق. ضبط شده است . (از گاهنامه ).
{اخ}
بدرالدین سبطالماردینی ، ریاضی دان مشهور. وی در حدود سال 826 ه' . ق. متولد شده است و دارای مولفاتی چند در هندسه عالی و جیوب قوسها و قطع و مقنطرات ارتفاع می باشد که در کتابخانه خدیویه مصر موجود است و نیز کتاب تحفةالالباب فی علم الحساب در کتاب متفکرین اسلام تالیف «گارادود». وفاتش 900 ه' . ق. ضبط شده است . (از گاهنامه ).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
بیرم ... رجوع به بیرم خامس و الاعلام زرکلی ج 3 ص 874 شود.
{اخ}
بیرم ... رجوع به بیرم خامس و الاعلام زرکلی ج 3 ص 874 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
بیرونی . رجوع به ابوریحان بیرونی شود.
{اخ}
بیرونی . رجوع به ابوریحان بیرونی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
جلال الدین اکبر... رجوع به جلال الدین محمداکبر پادشاه شود.
{اخ}
جلال الدین اکبر... رجوع به جلال الدین محمداکبر پادشاه شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
جلال الدین ... رجوع به جلال الدین محمد آگهی شود.
{اخ}
جلال الدین ... رجوع به جلال الدین محمد آگهی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
جمال الدین عبدالرزاق اصفهانی . رجوع به جمال الدین محمد... شود.
{اخ}
جمال الدین عبدالرزاق اصفهانی . رجوع به جمال الدین محمد... شود.
[م ُ ح َم ْم َ]
{اخ}
جنیدی . رجوع به جنیدی ابوعبداللّه ... شود.
{اخ}
جنیدی . رجوع به جنیدی ابوعبداللّه ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
(حاج آقا...) شیرازی معروف به منور علیشاه مرجع و مقتدای دراویش نعمت اللهی و عم ّ میرزاکوچک رحمت علیشاه و جانشین وی بود. در سال 1224 ه' . ق. متولد شده و در سال 1301 ه' . ق. درگذشته است .
{اخ}
(حاج آقا...) شیرازی معروف به منور علیشاه مرجع و مقتدای دراویش نعمت اللهی و عم ّ میرزاکوچک رحمت علیشاه و جانشین وی بود. در سال 1224 ه' . ق. متولد شده و در سال 1301 ه' . ق. درگذشته است .
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
حاج سید محمد امام جمعه تهران پسر حاج سید زین العابدین امام جمعه و نوه دختری دوستعلی خان معیرالممالک (نظام الدوله ) بوده است . تحصیلاتش را در نجف انجام داده و از شاگردان آخوند ملامحمدکاظم خراسانی بوده و در اواخر سال 1326 ه' . ق. به تهران آمده و نسبت به مشروطه خواهان مساعدت کرده و پس از فتح تهران به جای برادرش حاج میرزا ابوالقاسم امام جمعه که از زمره مستبدین بود انتخاب گردیده است .
{اخ}
حاج سید محمد امام جمعه تهران پسر حاج سید زین العابدین امام جمعه و نوه دختری دوستعلی خان معیرالممالک (نظام الدوله ) بوده است . تحصیلاتش را در نجف انجام داده و از شاگردان آخوند ملامحمدکاظم خراسانی بوده و در اواخر سال 1326 ه' . ق. به تهران آمده و نسبت به مشروطه خواهان مساعدت کرده و پس از فتح تهران به جای برادرش حاج میرزا ابوالقاسم امام جمعه که از زمره مستبدین بود انتخاب گردیده است .
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
حاج محمد آقای نخجوانی فرزند حاج علی عباس نخجوانی . از فضلا و مطلعین آذربایجان بود. در سال 1297 ه' . ق. در تبریز متولد شد. با وجود اشتغال به تجارت علاقه خاصی به جمعآوری کتب بخصوص کتب خطی داشت ، به مرور کتابخانه بزرگی فراهم آورد و در سال 1335 خورشیدی تمام آن را که در حدود 3700 مجلد بود به کتابخانه ملی تبریز واگذار کرد. از تالیفات او یکی فهرست کتب خطی کتابخانه تربیت و دیگری تصحیح و چاپ دیوان حکیم قطران تبریزی است . وفاتش در 15 مرداد 1341 ه' . ش . اتفاق افتاد.
{اخ}
حاج محمد آقای نخجوانی فرزند حاج علی عباس نخجوانی . از فضلا و مطلعین آذربایجان بود. در سال 1297 ه' . ق. در تبریز متولد شد. با وجود اشتغال به تجارت علاقه خاصی به جمعآوری کتب بخصوص کتب خطی داشت ، به مرور کتابخانه بزرگی فراهم آورد و در سال 1335 خورشیدی تمام آن را که در حدود 3700 مجلد بود به کتابخانه ملی تبریز واگذار کرد. از تالیفات او یکی فهرست کتب خطی کتابخانه تربیت و دیگری تصحیح و چاپ دیوان حکیم قطران تبریزی است . وفاتش در 15 مرداد 1341 ه' . ش . اتفاق افتاد.
[م ُ ح َم ْم َ]
{اخ}
حاج محمدمیرزا چای کار پسر محمدحسن میرزا. رجوع به کاشف السلطنه و رجال بامداد ج 3 ص 275 شود.
{اخ}
حاج محمدمیرزا چای کار پسر محمدحسن میرزا. رجوع به کاشف السلطنه و رجال بامداد ج 3 ص 275 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
حسینی . رجوع به قطب الدین شیرازی شود.
{اخ}
حسینی . رجوع به قطب الدین شیرازی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
خویشی خلیل ... رجوع به خویشی خلیل رومی شود.
{اخ}
خویشی خلیل ... رجوع به خویشی خلیل رومی شود.
[م ُح َم ْ م َ]
{اخ}
رستمی ... رجوع به رستمی محمد شود.
{اخ}
رستمی ... رجوع به رستمی محمد شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
رضی ... رجوع به رضی (سید) شود.
{اخ}
رضی ... رجوع به رضی (سید) شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
(سید...) فرزند امام علی النقی امام دهم و برادر بزرگ امام حسن عسکری امام یازدهم شیعیان . مزار او نزدیک شهر بلد در چند فرسخی سامراءو زیارتگاهی است مشهور. (از یادداشت مرحوم دهخدا).
{اخ}
(سید...) فرزند امام علی النقی امام دهم و برادر بزرگ امام حسن عسکری امام یازدهم شیعیان . مزار او نزدیک شهر بلد در چند فرسخی سامراءو زیارتگاهی است مشهور. (از یادداشت مرحوم دهخدا).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
(سید...) معروف به مجاهد متولد 1180 ه' . ق. پسر سیدعلی طباطبائی مجتهد اصفهانی (متوفی 1231 ه' . ق). سید محمد هم به واسطه شهرت پدر و هم به علت وجهه علمی صاحب جلال و نفوذ خاصی در میان مردم بود. از سوانح زمان حیات وی گرفتاری به دست عمال انگلیسی و اعلان جهاد او علیه قشون روس است . جنگی که به شکست سپاه ایران و کشته شدن بسیاری از نفوس ایرانی و سرانجام انعقاد عهدنامه ترکمانچای شد. وی پس ازبازگشت از جنگ درگذشت و جنازه اش را به کربلا بردند.
{اخ}
(سید...) معروف به مجاهد متولد 1180 ه' . ق. پسر سیدعلی طباطبائی مجتهد اصفهانی (متوفی 1231 ه' . ق). سید محمد هم به واسطه شهرت پدر و هم به علت وجهه علمی صاحب جلال و نفوذ خاصی در میان مردم بود. از سوانح زمان حیات وی گرفتاری به دست عمال انگلیسی و اعلان جهاد او علیه قشون روس است . جنگی که به شکست سپاه ایران و کشته شدن بسیاری از نفوس ایرانی و سرانجام انعقاد عهدنامه ترکمانچای شد. وی پس ازبازگشت از جنگ درگذشت و جنازه اش را به کربلا بردند.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
صدرالدین . رجوع به صدرالدین محمدبن قاضی قطب الدین ... شود.
{اخ}
صدرالدین . رجوع به صدرالدین محمدبن قاضی قطب الدین ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
صدرالدین ... رجوع به صدرالدین محمدالحسینی دشتکی شود.
{اخ}
صدرالدین ... رجوع به صدرالدین محمدالحسینی دشتکی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
صدرالدین . رجوع به صدرالدین محمدبن عبدالطیف شود.
{اخ}
صدرالدین . رجوع به صدرالدین محمدبن عبدالطیف شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
صدرالدین . رجوع به صدرالدین محمدباقر رضوی قمی شود.
{اخ}
صدرالدین . رجوع به صدرالدین محمدباقر رضوی قمی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
صدرالدین . رجوع به صدرالدین محمدبن فخرالملک ... شود.
{اخ}
صدرالدین . رجوع به صدرالدین محمدبن فخرالملک ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
صدرالدین شیرازی . رجوع به صدرا (ملا...) شود.
{اخ}
صدرالدین شیرازی . رجوع به صدرا (ملا...) شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
صدرالدین (مولانا)... رجوع به صدرالدین محمد شود.
{اخ}
صدرالدین (مولانا)... رجوع به صدرالدین محمد شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
عبداللّه ... رجوع به ابومحمد عبداللّه بن احمد معروف به ابن بیطار شود.
{اخ}
عبداللّه ... رجوع به ابومحمد عبداللّه بن احمد معروف به ابن بیطار شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
غزالی . رجوع به غزالی و نیز رجوع به ابوحامد غزالی شود.
{اخ}
غزالی . رجوع به غزالی و نیز رجوع به ابوحامد غزالی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
غفاری ، ملقب به کمال الملک ، فرزند میرزابزرگ کاشانی . از استادان بزرگ فن نقاشی در ایران . وی در اوایل سلطنت ناصرالدین شاه در سال 1268 ه' . ق. در کاشان متولد شد. در سن 13سالگی از کاشان به تهران آمد و وارد دارالفنون گردید در دیداری که ناصرالدین شاه از دارالفنون کرد با دیدن تابلوی علیقلی میرزا اعتضادالسلطنه وزیر علوم از نقاش آن تابلو پرسید، میرزامحمد کاشی (کمال الملک ) را معرفی کردند، شاه نسبت به او ابراز تفقد کرد و مقرری برایش معین کرد. پس از چند روز جزء پیشخدمتان و نقاشباشی های دربار درآمد. از کارهای مهم وی تابلوی (تالار آینه ) است که مدت پنج سال در آن صرف وقت شده است . در سال 1310 ه' . ق. از طرف ناصرالدین شاه ملقب به کمال الملک گردید. چون عازم اروپا بود شروع به خواندن زبان فرانسه کرد و در زمان مظفرالدین شاه (سال 1314) عازم اروپا شد. دیری در ایتالیاو فرانسه مخصوصاً موزه لوور به بررسی آثار نقاشی جهان پرداخت تا آنکه مظفرالدین شاه در پاریس او را درموزه لوور دید و امر کرد به ایران برگردد، کمال الملک به ایران آمد و مدرسه صنعتی تهران را تاسیس کردسپس به مشهد رفت و در نیشابور به علت سانحه ای از یک چشم نابینا شد و به تهران برگشت و به مداوای چشم دیگر خود پرداخت . پس از بهبود در نیشابور در حسین آباد ملک شخصی خود اقامت کرد در مرداد 1319 خورشیدی در حدود 95سالگی جهان را بدرود گفت و در جوار شیخ فریدالدین عطار به خاک سپرده شد. و رجوع به کمال الملک شود.
{اخ}
غفاری ، ملقب به کمال الملک ، فرزند میرزابزرگ کاشانی . از استادان بزرگ فن نقاشی در ایران . وی در اوایل سلطنت ناصرالدین شاه در سال 1268 ه' . ق. در کاشان متولد شد. در سن 13سالگی از کاشان به تهران آمد و وارد دارالفنون گردید در دیداری که ناصرالدین شاه از دارالفنون کرد با دیدن تابلوی علیقلی میرزا اعتضادالسلطنه وزیر علوم از نقاش آن تابلو پرسید، میرزامحمد کاشی (کمال الملک ) را معرفی کردند، شاه نسبت به او ابراز تفقد کرد و مقرری برایش معین کرد. پس از چند روز جزء پیشخدمتان و نقاشباشی های دربار درآمد. از کارهای مهم وی تابلوی (تالار آینه ) است که مدت پنج سال در آن صرف وقت شده است . در سال 1310 ه' . ق. از طرف ناصرالدین شاه ملقب به کمال الملک گردید. چون عازم اروپا بود شروع به خواندن زبان فرانسه کرد و در زمان مظفرالدین شاه (سال 1314) عازم اروپا شد. دیری در ایتالیاو فرانسه مخصوصاً موزه لوور به بررسی آثار نقاشی جهان پرداخت تا آنکه مظفرالدین شاه در پاریس او را درموزه لوور دید و امر کرد به ایران برگردد، کمال الملک به ایران آمد و مدرسه صنعتی تهران را تاسیس کردسپس به مشهد رفت و در نیشابور به علت سانحه ای از یک چشم نابینا شد و به تهران برگشت و به مداوای چشم دیگر خود پرداخت . پس از بهبود در نیشابور در حسین آباد ملک شخصی خود اقامت کرد در مرداد 1319 خورشیدی در حدود 95سالگی جهان را بدرود گفت و در جوار شیخ فریدالدین عطار به خاک سپرده شد. و رجوع به کمال الملک شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
فاتح ... سلطان محمدخان ثانی ملقب به فاتح . از سلاطین عثمانی است . وی در 855 یا 854 ه' . ق. / 1453 م . قسطنطنیه را مسخر کرده است . رجوع به آل عثمان و عثمانی شود.
{اخ}
فاتح ... سلطان محمدخان ثانی ملقب به فاتح . از سلاطین عثمانی است . وی در 855 یا 854 ه' . ق. / 1453 م . قسطنطنیه را مسخر کرده است . رجوع به آل عثمان و عثمانی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
فخری اصفهانی ملقب به شمس الدین و مشهور به شمس فخری . از شعرای دربار شیخ ابواسحاق است و معیار جمالی را در فنون عروض و قوافی و بدیع و لغت در 745 ه' . ق. به نام جمال الدین شیخ ابواسحاق نوشته است . (یادداشت مرحوم دهخدا).
{اخ}
فخری اصفهانی ملقب به شمس الدین و مشهور به شمس فخری . از شعرای دربار شیخ ابواسحاق است و معیار جمالی را در فنون عروض و قوافی و بدیع و لغت در 745 ه' . ق. به نام جمال الدین شیخ ابواسحاق نوشته است . (یادداشت مرحوم دهخدا).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
قاسمی ... رجوع به قاسمی دمشقی محمد سعید... شود.
{اخ}
قاسمی ... رجوع به قاسمی دمشقی محمد سعید... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
قطب الدین . رجوع به قطب الدین انوشتکین شود.
{اخ}
قطب الدین . رجوع به قطب الدین انوشتکین شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
کافیجی ... رجوع به کافیجی محمدبن ... شود.
{اخ}
کافیجی ... رجوع به کافیجی محمدبن ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
کیدری . رجوع به قطب الدین کیدری محمدبن حسین شود.
{اخ}
کیدری . رجوع به قطب الدین کیدری محمدبن حسین شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
مستعلی . رجوع به محمد ثانی از امرای بنی حمود مالقه شود.
{اخ}
مستعلی . رجوع به محمد ثانی از امرای بنی حمود مالقه شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
مستنصر. رجوع به ابوعبداللّه محمد اول مستنصر شود.
{اخ}
مستنصر. رجوع به ابوعبداللّه محمد اول مستنصر شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
معتز. رجوع به ابوعبداللّه ... شود.
{اخ}
معتز. رجوع به ابوعبداللّه ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
مقتفی . رجوع به ابوعبداللّه ... شود.
{اخ}
مقتفی . رجوع به ابوعبداللّه ... شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ممقانی ، معروف به حجةالاسلام . از بزرگان علمای شیخیه و از شاگردان شیخ احمداحسائی و سید کاظم رشتی و رئیس فرقه شیخیه آذربایجان بود. بعد از سید رشتی ادعای خلافت وی کرد و به سال 1268 ه' . ق. درگذشت . (از رجال بامداد ج 3 ص 290).
{اخ}
ممقانی ، معروف به حجةالاسلام . از بزرگان علمای شیخیه و از شاگردان شیخ احمداحسائی و سید کاظم رشتی و رئیس فرقه شیخیه آذربایجان بود. بعد از سید رشتی ادعای خلافت وی کرد و به سال 1268 ه' . ق. درگذشت . (از رجال بامداد ج 3 ص 290).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
مناوی . رجوع به عبدالروف مناوی شود.
{اخ}
مناوی . رجوع به عبدالروف مناوی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
منصور اول . دومین از ایوبیان حماة (587 - 617 ه' . ق.) (ترجمه طبقات سلاطین اسلام ص 68).
{اخ}
منصور اول . دومین از ایوبیان حماة (587 - 617 ه' . ق.) (ترجمه طبقات سلاطین اسلام ص 68).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
منصور. هفتمین از شاهان ارمنیه (594 - 603 ه' . ق.) (ترجمه طبقات سلاطین اسلام ص 152).
{اخ}
منصور. هفتمین از شاهان ارمنیه (594 - 603 ه' . ق.) (ترجمه طبقات سلاطین اسلام ص 152).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
منصور ثانی . پنجمین از ایوبیان حماة (642 - 683 ه' . ق.) (ترجمه طبقات سلاطین اسلام ص 69).
{اخ}
منصور ثانی . پنجمین از ایوبیان حماة (642 - 683 ه' . ق.) (ترجمه طبقات سلاطین اسلام ص 69).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
منوکه . رجوع به شمس الدین تاج الافاضل نسوی شود.
{اخ}
منوکه . رجوع به شمس الدین تاج الافاضل نسوی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
میانجی . کنیت او ابوعبداللّه و متخلص به عطار. شاعر فارسی است . رجوع به عطار ابوعبداللّه ... شود. (یادداشت مرحوم دهخدا).
{اخ}
میانجی . کنیت او ابوعبداللّه و متخلص به عطار. شاعر فارسی است . رجوع به عطار ابوعبداللّه ... شود. (یادداشت مرحوم دهخدا).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
میبدی . رجوع به ابومنصور خطیرالملک شود.
{اخ}
میبدی . رجوع به ابومنصور خطیرالملک شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
میرزاسید محمد طباطبائی ، معروف به سنگلجی . رجوع به طباطبائی در همین لغت نامه و رجال بامداد ج 3 ص 279 شود.
{اخ}
میرزاسید محمد طباطبائی ، معروف به سنگلجی . رجوع به طباطبائی در همین لغت نامه و رجال بامداد ج 3 ص 279 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
میرزا محمد طبیب معروف به حکیم قُبُلی
{اخ}
میرزا محمد طبیب معروف به حکیم قُبُلی
[م ُ ح َم ْم َ]
{اخ}
ناظم الاسلام کرمانی . رجوع به ناظم الاسلام کرمانی در همین لغت نامه و رجال بامداد ج 3 ص 278 شود.
{اخ}
ناظم الاسلام کرمانی . رجوع به ناظم الاسلام کرمانی در همین لغت نامه و رجال بامداد ج 3 ص 278 شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
میرزا محمد دکتر یا دکتر محمدخان کرمانشاهی ، معروف به کفری فرزند پیر محمدزار. در 1245 ه' . ق. در کرمانشاه زاده شد. در آغاز به علوم ادبی و دینی روی آورد پس از آن به تهران آمدو در دارالفنون به تحصیل طب و فلسفه پرداخت و به تشویق دکتر تولوزان عازم پاریس شد و در دانشگاه پاریس به اخذ درجه دکتری نائل گردید، پس از مراجعت به تهران طبیب مخصوص شاه گردید و ریاست بیمارستان ابن سینا و معلمی دارالفنون را عهده دار گشت . دکتر محمدخان صاحب تالیفاتی گوناگون در طب است از آنجمله بیماریهای مقاربتی و امراض اطفال . (از رجال بامداد ج 3 ص 276).
{اخ}
میرزا محمد دکتر یا دکتر محمدخان کرمانشاهی ، معروف به کفری فرزند پیر محمدزار. در 1245 ه' . ق. در کرمانشاه زاده شد. در آغاز به علوم ادبی و دینی روی آورد پس از آن به تهران آمدو در دارالفنون به تحصیل طب و فلسفه پرداخت و به تشویق دکتر تولوزان عازم پاریس شد و در دانشگاه پاریس به اخذ درجه دکتری نائل گردید، پس از مراجعت به تهران طبیب مخصوص شاه گردید و ریاست بیمارستان ابن سینا و معلمی دارالفنون را عهده دار گشت . دکتر محمدخان صاحب تالیفاتی گوناگون در طب است از آنجمله بیماریهای مقاربتی و امراض اطفال . (از رجال بامداد ج 3 ص 276).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ناصر... رجوع به ناصر محمد قایتبای شود.
{اخ}
ناصر... رجوع به ناصر محمد قایتبای شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ناصرالدین ، ملقب به روشن اختر. دوازدهمین از سلاطین بابری هند (1131 - 1161 ه' . ق.) وی با نادرشاه افشار جنگیده و مغلوب شده است . (معجم الانساب و الاسرات زامباور ص 442).
{اخ}
ناصرالدین ، ملقب به روشن اختر. دوازدهمین از سلاطین بابری هند (1131 - 1161 ه' . ق.) وی با نادرشاه افشار جنگیده و مغلوب شده است . (معجم الانساب و الاسرات زامباور ص 442).
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ناصرالدین محمد. رجوع به ناصرالدین محمد ملقب به الملک الکامل شود.
{اخ}
ناصرالدین محمد. رجوع به ناصرالدین محمد ملقب به الملک الکامل شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ناصرالدین .. رجوع به ناصرالدین محمد مغولی شود.
{اخ}
ناصرالدین .. رجوع به ناصرالدین محمد مغولی شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ناصرالدین ... رجوع به ناصرالدین محمد صالح شود.
{اخ}
ناصرالدین ... رجوع به ناصرالدین محمد صالح شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
ناصرالدین . رجوع به ناصرالدین محمدالملک المنصور شود.
{اخ}
ناصرالدین . رجوع به ناصرالدین محمدالملک المنصور شود.
[م ُ ح َم ْ م َ]
{اخ}
نزار. رجوع به ابوالقاسم محمد نزار و وفیات الاعیان ج 4 صص 19-20 شود.
{اخ}
نزار. رجوع به ابوالقاسم محمد نزار و وفیات الاعیان ج 4 صص 19-20 شود.
